1 Mayis Nedir?Neden Kutlanir?

1 Mayıs 19 yüzyılın ikinci yarısında sekiz saatlik iş günü mücadelesi içinde doğdu, sonradan milletlerarası planda işçilerin dayanışma günü, emeğin bayramı olarak kutlandı 1 Mayıs kaba kapitalizme aleyhinde daha insanca alıştırma ve yaşama talebinin, sosyal adalet mücadelesinin ve dayanışmanın simgesi oldu zaman zaman içeriğinden uzaktan yaklaşımlarla, devlet törenleriyle de kutlandığı oldu Çalışanların sorunların daha ağır olduğu ülkelerde daha gergin kutlamalar gündeme geldi, başat sınıfların şiddete başvurarak engellediği kutlamalar yaşandı Batı ülkelerinde zaman zaman şenliklerle veya kuvvetsiz gösterilerle kutlandı Lakin 120 yılı aşkın bir süredir sendikalar, işçiler, emek yanlısı partiler 1 Mayısı kutlamaya ve önemli gördükleri siyasalsosyal talepleri dile getirmeye devam ettiler Bugün yeryüzünde 1 Mayıs günü davet yapılmayan pek eksik ülke kaldı
1 Mayıs ’ın Kökleri: Vahşi Kapitalizme Aleyhinde İnsanca Yaşama Mücadelesi

Sanayi devriminin ürünü olan emekçi sınıfı sermayenin heybetli gücü karşı kimsesiz bir hiçti Bırakınız yapsınlar bırakınız geçsinler anlayışı büyük sosyal yıkımlara, acılara yol açmış ve sanayi devrimi beraberinde sosyal sefaleti de getirmişti Varoşlardaki ağır yaşama koşulları yanında, fabrikalardaki ağır çalışma koşulları; uzun çalışma saatleri, düşük ücretler; kadın ve çocuk emeğinin yoğun biçimde kullanılması dönemin karakteristik özelliğidir Robert Owen, bu dönemde çocuk emeğinin kullanımı hakkında “Britanya ’nın Patron Fabrikatörlerine Mektupta (1818) şu ifadelere yer vermektedir:
“Çocukların, neredeyse bebekliklerinden itibaren, tümü de eksik veya çok sağlığa zararlı olan fabrikalarımızda çalıştırılmalarına izin veriliyor Bütün zamanlarını dıştan yapacakları dinç egzersizlerle mektep arasında paylaştırılması gereken bir yaşta, dört duvar arasında uzun, tekdüze ve yorucu bir çalışmaya mahkûm ediliyorlar
Owen, çocukların o dönemde tekstil fabrikalarına altı yaşında işe başlatıldıklarını, ara sıra beş yaşında da çalıştırıldıklarını, alıştırma süresinin kışın ve yazın yasal olarak sınırsız olduğunu, genel olarak on dört saat, bazen on beş saat hatta para canlısı ve insanlık dışı işverenler kadar on altı saate değin uzatıldığını yazmaktadır
Uzun ve ağır çalışma koşullarına aleyhinde yükselen tepkiler ve toplumun kendini savunmak için geliştirdiği hareketler herzamanki liberalizmi geriletmeye başladı ve çalışma yaşamının düzenlenmesi gündeme gelmeye başladı İngiltere ’de 1802 ’de kabul edilen birincil fabrika yasası sadece çocukları kapsıyordu Yetişkin işçiler bu yasanın açık havada tutuldu Bu yasa ile tekstil fabrikalarında çocuk işçilerin alıştırma süreleri 12 saat ile sınırlandırıldı ama uygulamada bu kural işlemedi Çünkü hiç bir denetçi atanmadı 1833 Fabrika Yasası ile dokuz yaşından ufak çocukların tekstil fabrikalarında çalışmaları yasaklandı 9–13 yaş arası çocukların günlük çalışma süresi ise günde 9 saat ve haftada 48 saat ile sınırlandı1418 yaş arası çocuklar günde 12, haftada 69 saat çalıştırılabilecekti Bu dönemde müfettişler görevlendirildi fakat müfettiş sayısı son derece sınırlı olduğu için müfettiş başına 2700 fabrika ve 250 bin işçi düşüyordu 1847 ’de çıkarılan bir On Saat Yasası ile bayan ve genç işçilerin tekstil sektöründeki jurnal egzersiz süreleri on saat ile sınırlandırıldı Bu yasa erişkin erkek işçileri kapsamıyordu
1830 ’ların ortasından 1848 ’e dek İngiltere ’de sosyal muhalefete damgasını vuran ve ilk olarak bir genel oy hareketi olan Chartism sonradan bir sosyal içeriğe kavuştu Chartistler 1840 ’lı yıllarda sekiz saatlik iş günü, çocukların çalıştırılmasının yasaklanması, emekçilerin maddi koşullarının iyileştirilmesi gibi talepleri genel oy hakkı talebi ile birlikte savunmaya başladılar
1848 Fransız Anayasası, bir yandan seçme ve seçilme hakkını güvence altına aldı, diğer yanlamasına ise günümüzün modern sosyal devlet anlayışının dayandığı ilkeleri ilk olarak hükme bağlandı 1848 devriminde manâlı rolleri olan işçiler “sosyal cumhuriyet ilanını; alıştırma sürelerinin azaltılmasını ve egzersiz hakkının tanınmasını istiyordu 1848 devrimi ile kurulan geçici hükümet işçilerin talebi olan “alıştırma hakkını tanıdı, meslek saatleri Paris ’te on saate, Paris açık havada 11 saate indirildi 1848 Devrimi yenilince çalışanların taleplerinin uygulanması muhtemel olmadı
Oysa devletin, piyasaya yönelik müdahale girişimleri ve egzersiz yaşamına ilişkin iyileştirmeler her dönemde olduğu gibi sermaye çevrelerinde güzel karşılanmıyordu Charles Dickens, sermaye sahiplerinin bu but direyişlerini şöyle hicveder:
“Belli olun, Coketown ’lu fabrikatörler kadar narin bir porselen bulamazsınız Onlardan çocuk işçileri okula yollamaları istenince hemen iflasın eşiğine gelirler Fabrikalarını kontrol etmek için müfettişler atanınca iflas ederler Müfettişler, makineleri ile insanları doğramaya o kadar hakları olmadığını söylediklerinde mahvolurlar Bu kadar fazla duman hariç tutmak zorunda olmadıkları ihsas edildiğinde baştan sona yıkıma uğrarlar *