Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Günümüzde iş güvenliği ve çalışanların hakları geçmişe kıyasla çok daha büyük bir ehemmiyete sahip. Bugün pek çok ülkenin bahisle ilgili daha dikkatli bir hal sergilemesi ise onlarca yıl öncesine dayanıyor. 1 Mayıs’ı her yıl kutlamamızın ve personellerin emeklerine karşı bir kere daha teşekkür etmemizin sebebi de tam olarak bu.
1 Mayıs’ın günümüzde hala kutlanmasının ve Personel ve İşçi Bayramı yahut yeni global ismiyle Emek ve Dayanışma Günü’nün çıkış noktasını hiç düşündünüz mü? Günümüze kadar gelen ve çalışanların isyanı üzerine başlayan bu bayramın öyküsünü sizler için araştırdık. Gelin, daima birlikte işçilerin yaşadığı zorluklar karşısında 1 Mayıs’ı kazanma öyküsünü daima birlikte inceleyelim.
İşçilerin sesleri birinci olarak Avustralya'da yükseldi
1 Mayıs’ın fitilini ateşleyen ve personelleri çalışma şartlarını uygunlaştırmak için harekete geçmeye iten birinci adım Avustralyalı çalışanlardan geldi. O devirler hükümetler ve patronlar başta olmak üzere dünyanın büyük bir çoğunluğu emekçilerin haklarını görmezden geliyor ve adeta çalışanları köle üzere çalıştırıyordu. Sağlıkları, temel gereksinimleri ve hakları bile görmezden gelinen işçiler, bir gün bu duruma karşı harekete geçti.
1856 yılında Avustralyalı taş ve inşaat personelleri, sekiz saatlik iş günü hakkını elde etmek hedefiyle bir yürüyüş gerçekleştirdi. Melbourne Üniversitesi Parlamento Evi’ne kadar devam eden yürüyüş, o periyot için dünya çapında pek tesirli olmuş üzere gibi görünmese de büyük bir isyanın başlangıcı olmuştu. Emekçiler haklarını savunması gerektiğinin farkına vardı ve olayın üzerinden geçen 30 yılın akabinde yeni bir aksiyon daha alındı.
Chicago'da yarım milyon insan greve katıldı
Tarih 1 Mayıs 1986’yı gösterdiğinde ABD’de çok sayıda personel, günlük 12 saat ve haftalık 6 gün çalışma takvimine karşı bir isyan başlattı. Talepleri yeniden Avustralyalı personellerin olduğu üzere günlük sekiz saatlik çalışmaydı. Haklarını elde etmek için greve giden çalışanlar, Chicago’da aksiyon düzenledi. Dört bir yanı dolduran yarım milyona yakın emekçi, artık susmuyor ve haklarını istediklerini haykırıyorlardı. Lakin hükümet çok geçmeden greve el attı ve grevi sert bir formda bastırmayı başardı.
Haklarını arayan çok sayıda emekçi, işinden olmakla kalmadı birebir vakitte mahkemeye verildi. Çalışanlardan 8’i idam cezasına çarptırıldı. Patronlar, greve katılan çalışanlarının üzerine kiraladıkları sokak çetelerini saldı. 4 Mayıs günü, işverenler çalışanları durdurmak için Haymarket Meydanı Katliamı’nı başlattı. Polisler tarafından zorla fabrikalara götürülen ve zorbalığa uğrayan işçilerden 4’ü vurularak öldürüldü ve çok sayıda emekçi yaralandı. Yani maalesef ki çalışanlar haklarını alamadıkları üzere olan hayatları da daha da zorlaştı yahut son buldu.
İnşaat personeli Albert Persons'ın mahkemedeki kelamları günümüze kadar geldi
Mahkemeye çıkartılan emekçilerden yaptıkları için af dilemesi beklendi. Lakin çok sayıda çalışanın savunması mahkeme tarafından dikkate alınmadı. 'Özür dilersen idamdan kurtulacaksın' kelamı verilen Albert Persons ismindeki inşaat çalışanı, mahkeme sırasında “Bütün dünya biliyor hatasız olduğumu. Şayet asılırsam cani olduğumdan değil, işçi olduğumdan asılacağım” sözleriyle tarihe geçti. İdamı gerçekleştirilen Persons’ın cenazesine yüz binlerce kişi katıldı.
ABD’de yaşanan ve çok sayıda emekçinin canına, işine mal olan olayların akabinde isyan giderek büyüdü. Her ne kadar o dönemde ırkçılık ağır bir halde hissediliyor olsa da rengine bakılmaksızın tüm emekçiler bir bütün olmuştu ve birlikte şovlar düzenliyorlardı. Hükümet ise yeni şovlara mahzur olmak için personellere yasal bir baskı uyguluyordu.
Tüm dünyada seslerin yükselmesinin akabinde, 1 Mayıs bayram olarak kabul edildi
Diğer ülkelerde de çalışanlar haklarını savunmaya başladı. Fransa, Hollanda, Rusya, Almanya, İngiltere, İtalya ve İspanya’da emekçiler mitingler, toplantılar düzenleyerek seslerini duyurmaya çalışıyordu. Lakin bu miting ve toplantıların ardından Almanya’da dayanışma aksiyonları kitleselleşti ve halka açık toplantılar yasaklandı.
14 Temmuz – 21 Temmuz 1889’da İkinci Enternasyonal’de Fransız emekçi temsilcisi, karşılaştıkları olaylar karşısında 1 Mayıs’ın tüm dünyada ‘Birlik, gayret ve dayanışma günü’ olarak kutlanmasını önerdi. Temsilcinin önerisi kabul edildi. Bayram olarak kabul görmesinden 1 sene sonra tarihler 1 Mayıs 1890’u gösterdiğinde tüm dünyada eşi gibisi görülmemiş şovlar düzenlendi. Üzerinden yıllar geçti ve pek çok ülke çalışanların uğruna canını ve işini verdiği sekiz saatlik iş günü yasasını kabul etti.
Ülkemizde de Emek ve Dayanışma Günü olarak 2008 yılında resmi kutlamalara başlandı
Türkiye’de ise 1 Mayıs birinci defa 1923 yılında resmi olarak kutlanmaya başladı. Ülkemizin personel ve işçilerinin büyük bir iştirak gösterdiği kutlamalar 2008 yılında “Emek ve Dayanışma Günü” adıyla kutlanması yasal hale getirildi. 27 Nisan 2009 yılında Resmi Gazete’de yayımlanarak, 1 Mayıs resmi tatil olarak ilan edildi.
Maalesef 1 Mayıs’ın Personel ve İşçi Bayramı olarak kabul görmesi; çok sayıda emekçinin idamı, cezaevlerinde idam edileceği fikriyle intihar etmesi ve en düzgün ihtimalle işinden olmakla kalması üzere acı bir öyküye sahip. Günümüzde her ne kadar bazen çalışma şartlarımızdan, yaşadıklarımızdan şikayet edebiliyor olsak da şu anda içinde bulunduğumuz durumun geçmişle kıyaslanamayacağını söyleyebiliriz.
Bugün, bizlerde derin bir kedere sebep olan 1 Mayıs'ın acı dolu serüvenini anlattık. Bu vesileyle de tüm emekçi ve işçilerimizin, parasını kazanmak için dişiyle tırnağıyla çabalayan herkesin 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü’nü bir defa daha kutlayalım.
