Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
1Meşrutiyet Kanunuesasi Nedir,
Kanuni esasinin getirdiği yenilikler nelerdir,
1Meşrutiyet Kanunuesasi Nedir Kanunu esasi hakkında,
Kanunu esasi ne demektir 1Meşrutiyet Kanunuesasi
Osmanlı Devleti'nde mutlak monarşiden anayasalı monarşiye geçişi belirleyen ve meşrutiyet reşiminin temellerini atan anayasadır
Osmanlı Devleti'nin Rusya ile savaş hazırlıkları içine girdiği sırada Sultan II Abdülhamid tahta geçti (31 Ağustos 1876) İç ve dış sorunların giderek ağırlaştığı bir sırada Mehmed Rüştü Paşa'nın sadrazamlıktan çekilmesi üstüne II Abdülhamid, Mithad Paşa'yı bu makama getirmek zorunda kalmıştı
Mithad Paşa, Avrupa devletlerine verdiği sözü yerine getirerek anayasal düzene geçilmesini savunuyor, milletlerarası konferans ve benzeri müdahalelerin fakat bu yolla önlenebileceğini ileri sürüyordu Padişah, Mithad Paşa'nın hazırladığı Kanını Cedidadlı tüzük taslağı yerine, Fransız Anayasası'nı çevirtip nazırlarına inceleterek ikinci bir taslak hazırlattı Anayasayı hazırlamakla görevli 28 kişilik Cemiyeti Mahsusa'nın düzenlediği son kroki Heyeti Vükela'da (Bakanlar Kurulu) belirlenmiş biçimini aldıktan sonradan padişahın bir hattı hümayunuyla kabul edildi (23 Aralık 1876)
Temsili bir organdan yada meclisten yok, padişahın tek yanlı iradesinden kaynaklanan Kanuni Esasi bu bakımdan bir ferman anayasasıdır Meşruti bir rejim öngörmekle birlikte, teokratik Osmanlı monarşisinin geleneksel prensip ve kurumlarını anayasa hükmü haline getirmeye öncelik verir Saltanat hakkı Osmanoğulları soyuna aittir ve umumun kefaleti altındadır Geleneksel yetkilerinin büyük bölümünü sürdüren padişah hukuken sorumsuzdur Devletin dini İslam'dır; padişah bununla beraber halifedir ve şeriat kurallarını uygulatır, yasalar din kurallarına aykırı olamaz, şeyhülislamlık makamı ve şeriye mahkemeleri anayasada öngörülmektedir
Yasama ve yürütme organ ve yetkilerini birbirinden açık açık ayırmayan Kanunı Esasi sistemi yürütmenin, bilhassa de padişahın üstünlüğü ilkesine dayalıdır Sadrazamı, nazırları ve şeyhülislamı padişah seçerek atar; vekiller meclise yok padişaha karşı sorumludur Yaşama organı sanılan Meclisi Umumi'nin buluşma döneminin kısaltılmasına, uzatılmasına veya seçimlerin yenilenmesi kaydıyla feshine karar vermeye padişah yetkilidir Meclisi Umumi'nin senato kanadı durumundaki Heyeti Ayan'ın üyelerini de padişah atar
Padişahın kişiliği kutsaldır; işlem ve eylemlerinden ötürü yasal ya da cezai mesuliyet altında değildir; anayasaya sadakât yemini etmesi bile öngörülmemeiştir Heyeti Ayan ve seçimle gelen Heyeti Mebusan üyeleri anayasaya yok, padişaha sadakat yemini ederek göreve başlarlar Heyeti Vükela'nın, kendi gündemini belirlemesi ve aldığı kararları uygulatabilmesi için de padişahın izni ve onayı gerekir Meclisler de fakat kendi alanlarına giren sınırlı konularda ve padişahın izniyle yasa önerilebilir Padişahın yasaları veto etme yetkisi de vardır
Ayrıca Heyeti Ayan padişahın haklarını korumakla yükümlüdür Heyeti Vükela ile Heyeti Mebusan arasında anlaşmazlık çıkması ve Heyeti Mebusan'ın görüşünde iki kez direnmesi durumunda da padişah altı ay içinde tekrar toplanması koşuluyla meclisi feshedebilir Meclislerin toplantıda olmadığı dönemlerde ülke, yasa hükmünde özel kararlarla yönetilebilirdi
Kanunı Esasi sistemi reel bir meşrutiyet veya anayasal armoni sayılmaz Tüzük düşüncesinin somutlaşması, yasama meclislerinin ve temsili sistemin oluşması, bütün kısıtlamalara karşı (örn:113 maddeyle padişaha bilinen sürgün yetkisi) bir takım adalet ve özgürlüklerin bir anayasal metinde yer alması, adalet bağımsızlığını ve güvencelerini sağlamaya yönelik ilkelerin düzenlenmesi vb noktalar Kanunı Esasi'nin Osmanlı devlet düzenine manâlı katkıları olmuştur
Kanunı Esasi'nin öngördüğü yasama organı 19 Mart 187716 Şubat 1878 aralarında bir takım aralıklarla toplam beş ay tahsis yaptı Ama özellikle eleştirici davranışlarıyla tutucu çevrelerin ve padişahın tepkisini çekti Bunun üzerine Rusya ile yapılan savaşı bahane eden II: Abdülhaid, Meclisi Umumi'yi tatil etti ve yeniden toplantıya çağırmadı ve Kanunı Esasi 1908'e değin hukuken yürürlükte kalmakla birlikte uygulamadan düştü
1908'de II Meşrutiyet'in ilanı ile tekrar yürürlüğe girdi ve 31 Mart Olayı'ndan daha sonra yeni şansın dönmesi yapıldı (22 Ağsutos 1909) Buna göre 21 madde değiştirildi ve üç yeni madde eklenerek doğrusu meşruti ve parlementer bir sistem oluşturuldu Yapılan değişikliklerle; padişah anayasaya sadakât yükümlülüğü altına girdi Hükümet padişaha yok meclise karşısında sorumlu olacaktı Hükümet ve Heyeti Mebusan egemen karakter kazandı, yasama ve yürütme ilişkileri dengelenmiş duruma getirildi, kuvvetler ayrılığı ilkesi benimsendi, padişahın mutlak veto yetkisi kaldırıldı Ayrıca dernek kurma, buluşma vb özgürlükler tanındı, 113 madde kaldırıldı
II Meşrutiyet'in çalkantılı siyasal süreçlerinde diğer değişikliklere de uğrayan Kanunı Esasi, özellikle I Dünya Savaşı'nın başlamasından daha sonra gerçekten tek parti durumuna gelen İttihat ve Terakki'nin yönetim boyunca uygulanmadı Lakin Kurtuluş Savaşı döneminde, hatta 1921 tarihli Teşkilatı Esasiye Kanunu'nun çıkarılmasından sonra bile Kanunı Esasi'nin yeni anayasaya aykırı düşmeyen hükümlerinin yürürlükte kalacağı düşüncesi benimsendi 1924 tarihli Teşkilatı Esasiye Kanunu 1921 Anayasası'yla birlikte Kanunı Esasi'yi de kesinkes yürürlükten kaldırdı *
Kanuni esasinin getirdiği yenilikler nelerdir,
1Meşrutiyet Kanunuesasi Nedir Kanunu esasi hakkında,
Kanunu esasi ne demektir 1Meşrutiyet Kanunuesasi
Osmanlı Devleti'nde mutlak monarşiden anayasalı monarşiye geçişi belirleyen ve meşrutiyet reşiminin temellerini atan anayasadır
Osmanlı Devleti'nin Rusya ile savaş hazırlıkları içine girdiği sırada Sultan II Abdülhamid tahta geçti (31 Ağustos 1876) İç ve dış sorunların giderek ağırlaştığı bir sırada Mehmed Rüştü Paşa'nın sadrazamlıktan çekilmesi üstüne II Abdülhamid, Mithad Paşa'yı bu makama getirmek zorunda kalmıştı
Mithad Paşa, Avrupa devletlerine verdiği sözü yerine getirerek anayasal düzene geçilmesini savunuyor, milletlerarası konferans ve benzeri müdahalelerin fakat bu yolla önlenebileceğini ileri sürüyordu Padişah, Mithad Paşa'nın hazırladığı Kanını Cedidadlı tüzük taslağı yerine, Fransız Anayasası'nı çevirtip nazırlarına inceleterek ikinci bir taslak hazırlattı Anayasayı hazırlamakla görevli 28 kişilik Cemiyeti Mahsusa'nın düzenlediği son kroki Heyeti Vükela'da (Bakanlar Kurulu) belirlenmiş biçimini aldıktan sonradan padişahın bir hattı hümayunuyla kabul edildi (23 Aralık 1876)
Temsili bir organdan yada meclisten yok, padişahın tek yanlı iradesinden kaynaklanan Kanuni Esasi bu bakımdan bir ferman anayasasıdır Meşruti bir rejim öngörmekle birlikte, teokratik Osmanlı monarşisinin geleneksel prensip ve kurumlarını anayasa hükmü haline getirmeye öncelik verir Saltanat hakkı Osmanoğulları soyuna aittir ve umumun kefaleti altındadır Geleneksel yetkilerinin büyük bölümünü sürdüren padişah hukuken sorumsuzdur Devletin dini İslam'dır; padişah bununla beraber halifedir ve şeriat kurallarını uygulatır, yasalar din kurallarına aykırı olamaz, şeyhülislamlık makamı ve şeriye mahkemeleri anayasada öngörülmektedir
Yasama ve yürütme organ ve yetkilerini birbirinden açık açık ayırmayan Kanunı Esasi sistemi yürütmenin, bilhassa de padişahın üstünlüğü ilkesine dayalıdır Sadrazamı, nazırları ve şeyhülislamı padişah seçerek atar; vekiller meclise yok padişaha karşı sorumludur Yaşama organı sanılan Meclisi Umumi'nin buluşma döneminin kısaltılmasına, uzatılmasına veya seçimlerin yenilenmesi kaydıyla feshine karar vermeye padişah yetkilidir Meclisi Umumi'nin senato kanadı durumundaki Heyeti Ayan'ın üyelerini de padişah atar
Padişahın kişiliği kutsaldır; işlem ve eylemlerinden ötürü yasal ya da cezai mesuliyet altında değildir; anayasaya sadakât yemini etmesi bile öngörülmemeiştir Heyeti Ayan ve seçimle gelen Heyeti Mebusan üyeleri anayasaya yok, padişaha sadakat yemini ederek göreve başlarlar Heyeti Vükela'nın, kendi gündemini belirlemesi ve aldığı kararları uygulatabilmesi için de padişahın izni ve onayı gerekir Meclisler de fakat kendi alanlarına giren sınırlı konularda ve padişahın izniyle yasa önerilebilir Padişahın yasaları veto etme yetkisi de vardır
Ayrıca Heyeti Ayan padişahın haklarını korumakla yükümlüdür Heyeti Vükela ile Heyeti Mebusan arasında anlaşmazlık çıkması ve Heyeti Mebusan'ın görüşünde iki kez direnmesi durumunda da padişah altı ay içinde tekrar toplanması koşuluyla meclisi feshedebilir Meclislerin toplantıda olmadığı dönemlerde ülke, yasa hükmünde özel kararlarla yönetilebilirdi
Kanunı Esasi sistemi reel bir meşrutiyet veya anayasal armoni sayılmaz Tüzük düşüncesinin somutlaşması, yasama meclislerinin ve temsili sistemin oluşması, bütün kısıtlamalara karşı (örn:113 maddeyle padişaha bilinen sürgün yetkisi) bir takım adalet ve özgürlüklerin bir anayasal metinde yer alması, adalet bağımsızlığını ve güvencelerini sağlamaya yönelik ilkelerin düzenlenmesi vb noktalar Kanunı Esasi'nin Osmanlı devlet düzenine manâlı katkıları olmuştur
Kanunı Esasi'nin öngördüğü yasama organı 19 Mart 187716 Şubat 1878 aralarında bir takım aralıklarla toplam beş ay tahsis yaptı Ama özellikle eleştirici davranışlarıyla tutucu çevrelerin ve padişahın tepkisini çekti Bunun üzerine Rusya ile yapılan savaşı bahane eden II: Abdülhaid, Meclisi Umumi'yi tatil etti ve yeniden toplantıya çağırmadı ve Kanunı Esasi 1908'e değin hukuken yürürlükte kalmakla birlikte uygulamadan düştü
1908'de II Meşrutiyet'in ilanı ile tekrar yürürlüğe girdi ve 31 Mart Olayı'ndan daha sonra yeni şansın dönmesi yapıldı (22 Ağsutos 1909) Buna göre 21 madde değiştirildi ve üç yeni madde eklenerek doğrusu meşruti ve parlementer bir sistem oluşturuldu Yapılan değişikliklerle; padişah anayasaya sadakât yükümlülüğü altına girdi Hükümet padişaha yok meclise karşısında sorumlu olacaktı Hükümet ve Heyeti Mebusan egemen karakter kazandı, yasama ve yürütme ilişkileri dengelenmiş duruma getirildi, kuvvetler ayrılığı ilkesi benimsendi, padişahın mutlak veto yetkisi kaldırıldı Ayrıca dernek kurma, buluşma vb özgürlükler tanındı, 113 madde kaldırıldı
II Meşrutiyet'in çalkantılı siyasal süreçlerinde diğer değişikliklere de uğrayan Kanunı Esasi, özellikle I Dünya Savaşı'nın başlamasından daha sonra gerçekten tek parti durumuna gelen İttihat ve Terakki'nin yönetim boyunca uygulanmadı Lakin Kurtuluş Savaşı döneminde, hatta 1921 tarihli Teşkilatı Esasiye Kanunu'nun çıkarılmasından sonra bile Kanunı Esasi'nin yeni anayasaya aykırı düşmeyen hükümlerinin yürürlükte kalacağı düşüncesi benimsendi 1924 tarihli Teşkilatı Esasiye Kanunu 1921 Anayasası'yla birlikte Kanunı Esasi'yi de kesinkes yürürlükten kaldırdı *
