10 Yaşına kadar kazanılması gereken beceriler

Üsküdar Üniversitesi Etiler Polikliniği Uzman Klinik Psikolog Aynur Sayım çocuğun zekası, uyarı ve konsantrasyon becerisi, nörolojik gelişimi, maddesel gelişimi açısından 10 yaşına kadar kazanılması gerekilen beceriler hakkında data veriyor
*
“Öğrenme, insan davranışında aralıksız bir değişimi ifade eder Olgunlaşmayla birlikte çocuk, kendisinden beklenen tutum şekillerini oluşturur Bu da çocuğun bu davranış ve becerileri geliştirmesi açısından gereklidir
*
Bireylerin yaşamında bakım veren kişiyle olan ilişkisi yaşamının temelini oluşturur, gelişim dönemlerinin dinç atlatılması, bir sonraki aşamaya geçişi kolaylaştırır
*
Çocuğun zekası, dikkat ve konsantrasyon becerisi, nörolojik gelişimi, fiziksel gelişimi açısından sorunlar varsa, çocuğun öğrenmesi beklenen zamanda ve düzeyde öğrenip gelişemezBu gibi durumlarda nörolog, psikiyatrist ve psikolog desteği gerekir
10 yaş döneminin gelişim özelliklerine dilbilişsel, maddesel, motor, duygusal, sosyal gelişim aşamaları açısından bakarsak;*
*
1 fiziksel olarak boyu uzar ve ağırlığı artmaya devam eder*
Bu dönemde kız çocukların karoser gelişimi erkek çocuklara oranla daha hızlıdır, el becerileri daha iyidir, diş değişimleri tamamlanmıştır Hareketleri kesin bir hızda yapabilirler, cisim hareketlerinde esneklik oluşur
2 Zihinsel anlamda akla yatkın ve soyut düşünme becerisinde büyüme yaşanır
Kendi başlarına araştırma ve planlama yapabilirler Öğrenme sürat kazanmıştır bu da onların sayı, siklet, boyut, uzay kavramlarını geliştirdiği gibi matematik becerilerini de geliştirir fakat deyimleri anlamakta zorlanabilirler
3 Sözcük haznesi gelişir, yazılmış anlatımda daha başarılı olurlar
Sosyal gelişim açısından, duygu ve tavır dengesi kurulur, kendilerini daha iyi açıklama ederler Sevilme, beğenilme ve takdir edilme ihtiyaçlarının arttığı dönemdir Aile ilişkilerinden soyutlanma, kendine daha pozitif vakit ayırma görülebilir Çabuk değişen duygular doğrultusunda benzer cinsle yakınlaşma daha fazladır, arkadaş edinme, zihin alışverişi, harmoni çabası, işbirliği kavramları ağırlık kazanmıştır Mesuliyet alma, özdeşim kurma ve aidiyet duyguları yoğundur
4 Aile ve okulun yaklaşımları son derece önem taşır
Ailenin görüşleri etkisinde olduklarından dolayı ahlaki açıdan doğru, adil davranmaya çalışırlar Birtakım sorunlar aleyhinde yalan, inat etme, uyum sorunları daha belirgin gözlenebilir
*
Feuerstein, yetersiz öğrenmenin en manâlı sorununun pasiflik olduğunu vurgular Akıl, olguları olmak yok olguların nasıl elde edileceğini öğrenmekle gelişir Feuerstein ’in önerilerinden yola çıkarak, anne babaların şu soruları kendilerine sormaları ve yanıtların “evet olması durumunda doğrusu çocuklarının gelişimi için çaba gösterdikleri söylenebilir
Çocuğunuzun etkinliklerde etkin olmasını sağlıyor musunuz?
Öğrenmesi gerekenleri birçok kez tekrar ediyor musunuz?
Faal araştırma ve buluş için çocuğunuzu cesaretlendiriyor musunuz?
Onunla sürekli konuşuyor, iletişim kuruyor musunuz?
Çocuğunuzun niçinnetice arasındaki bağlantı kurabilmesi için ona yardımcı oluyor musunuz?
Bağırmama, fiziki cezalar uygulamamaya özen gösteriyor musunuz?
Çocuğunuzla ilgilendiğinizi ona gösteriyor musunuz?
*
Pozitif psikoloji eğitim uygulamaları içeriğinden yola çıkarsak; çocuğun kazanması gereken beceriler şunlar olmalı:
*
Kendini Tanınma Ve Farkındalık*
Çocuk ve gencin kendini, duyguakıl ve davranışlarını tanımasının sağlanması, *iç görü kazanmasını, bununla birlikte alaka, kabiliyet ve değerlerini ayrım edip, şekillendirmesine niçin olacaktır
Başkalarını Tanınma Ve Empati*
Çocuk ve genç çevresini, çevresindeki kişileri, olayları, yaklaşımları ve süreçleri nasıl algılıyor; bu süreçte beklentilerinin belirlenmesi, tanımlanması, kendine ve çevresine karşın gerçekçi beklentiler geliştirebilmesi, karşısındaki kişinin bakış açısını kavrayabilmesi, başkalarının duygularına karşı hassasiyetin gelişmesi başkalarını daha iyi anlayabilmesi gibi becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır
İletişim BecerileriÖz güvenSenBen Dili
Çocukların ve gençlerin irtibat becerilerini öğrenmeleri ve uygulayabilir ayla gelmeleri, kendi duygu ve düşüncelerini fark edebilmeleri ve bunları sağlıklı bir şekilde ifade edebilme becerisini kazanmaları amaçlanmakta Bunların yanına ben dilini kullanabilmeyi, ilişkilerimizi devam ettirebilmek için manâlı olan becerilerden biri olan “Hayır Diyebilme becerisini de uygun ve zamanında kullanabilmeyi, sözlüsözsüz irtibat becerilerinin edinilmesi gerekir
Motivasyon, Niyet Tespit, Geleceği Planlama
Kişinin amaçlarına ulaşması için kendini harekete geçirebilmesi, yükümlülük duygusunun gelişmesi, hedefe odaklanma, dikkatini hedefe yöneltebilme, daha eksik dürtüsel davranma, daha pozitif özdenetim yapabilme, hedefe yönelik stratejiler geliştirebilme, kendileri için önemli olan değerleri fark etmeleri, soyut ve bedensel amaç ayrımı yaparak kendi gelecek planlarını belirlemeleri, gelecekleri ile ilgili dinç karar alma basamaklarını tespit becerilerinin kazanılması hedeflenmektedir
Sorun Çözme Becerileri
Stres yaratan durumların belirlenerek, çözümleri için taktik geliştirme, gevşeme yöntemlerinin, olumlunegatif düşünmenin çalışılması, sosyal ilişkileri tahlil etme ve kavrama yeteneğinin gelişmesi, olumlu akran ilişkileri geliştirme, sorun durumlarında uzlaşma yeteneğinin artması, ilişki sorunlarını daha iyi çözebilme, dışadönük, ahenkli olma, paylaşma, işbirliği ve ilişkilerde demokratik olmanın öğretilmesi amaçlanmaktadır
Öfke, Gerginlik Ve Vakit Yönetimi
Stresi ve gerginlik tepkilerini tanımaları, stresle başa çıkma yöntemleri üzerinde çalışmaları, “savaş veya kaç tepkisi konusunda bilgilenmeleri, roloynama yöntemi ile stresli bir durumla baş etme deneyimi kazanma ve stresli durumlarda olumlu düşünmenin yararlarını kavrama; zamanını doğru, nitelikli ve hedefe karşın kullanabilme becerisinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır
İlişki yönetimibağışlayıcılık ve hazyardımseverlik ve işbirliği
Kişinin diğer insanlarla iki taraflı amaçlar doğrultusunda işbirliği yapmaktan şımartma duyması, yardımseverlik ve işbirliğinin önemini kavrayabilmenin öğrenilmesidir Sosyal ilişkilerde karşı tarafı anlayabilme, ayrı düşünsek bile şımartma gösterebilme; kusur karşısında bağışlayıcı olabilme ve ilişkileri yürütebilme becerisini kazandırma amaçlanmaktadır
Sebatlılık*
Kişinin, dürtülerini teftiş edebilme, alınan kararları uygulayabilme, sabırlı olabilme, *karar bahşedilen işi görevi bırakmama, işin devamı ve sürekliliği için uğraş masraf becerilerini kazanmasını hedeflemektedir
Sağlıklı Karar Verme İlkeleri*
Karar verirken kişinin keza kendi hem öteki insanların duygularını dikkate alma becerileri, stratejik düşünme, kategorik düşünme, değiştirebilme, kendini harekete geçirebilme, amaçlı davranım, zamanlama yerleştirme, çeldiricilere direnç gösterebilme becerilerini geliştirme amaçlanmaktadır
Uzlaşmacılık
Çatışmaya neden olan durumu açıklama, iki tarafın da istek ve ihtiyaçlarını belirleme, müşterek ihtiyaçları dikkate alarak önerilerin oluşturulması, *her iki taraf için de uygun olan çözüm önerisinin seçilmesi, karar bahşedilen çözümde kimin ne yapacağının belirlenmesi, işbölümünün yapılması becerilerini kazandırma hedefini içerir