Çinli bilim insanları, medyada sıklıkla "yapay Güneş" diye nitelenen ünlü nükleer reaktörün cuma günü gerçekleştirilen son deneyde rekor kırdığını duyurdu.
Independent Türkçe'den Çağla Üren'in derlediği habere nazaran, reaktörün plazma sıcaklığı 120 milyon santigrat dereceye ulaştı ve sıcaklık 101 saniye korunmayı başardı.
EAST yahut HL-2M Tokamak diye de anılan deneylerin kesin gayesi, Güneş'teki nükleer füzyon sürecini taklit ederek sabit ve pak güç üretmek.
Kömür, petrol, doğalgaz üzere tükenme tehlikesi taşıyan ve etraf için tehdit oluşturan fosil yakıtların tersine bu reaktörün işleyebileceği hammadde neredeyse sınırsız.
Çünkü reaktörde ağır hidrojen diye de bilinen ve denizlerde bol ölçüde bulunan döteryum hususu kullanılıyor.
Bir litre deniz suyundaki döteryumun, füzyon yoluyla 300 litre akaryakıta denk güç üretebileceği varsayım ediliyor.
Bu gaye doğrultusunda reaktör, sıcaklığı 15 milyon derece olan Güneş'i çoktan aştı. Lakin sıcaklığını ve nükleer füzyon sürecini 4,6 milyar yıl sürdüren Güneş'e kıyasla bu tepki, sadece saniyeler sürüyor.
Yani tepkinin sabit bir halde devam etmesi ve böylelikle reaktörün güç üretecek hale getirilebilmesi gerekiyor. Bu nedenle saniyelerle ölçülen deney müddetleri büyük kıymet taşıyor.
Çin'in Anhui eyaletinin başşehri Hefei'de yürütülen deneyden sorumlu olan, Çin Bilimler Akademisi'nin Plazma Fiziği Enstitüsü'nden araştırmacı Gong Xianzu, yeni rekoru şahsen duyurdu.
Deneyde ayrıyeten 160 milyon santigrat derecelik plazma sıcaklığının da 20 saniye sürdürüldüğü belirtildi.
Çin Bilimler Akademisi yöneticisi Song Yuntao, deneyi "Çin'in fizik ve mühendislik alanlarında büyük bir başarı" diye niteledi:
"Deneyin başarısı, Çin'in kendi nükleer füzyon güç istasyonunu kurmasının temelini oluşturuyor."
EAST'ın şu anki maksadı, plazmayı yaklaşık 17 dakika boyunca yaklaşık 100 milyon derecelik sıcaklıkta tutmak.
Kasım 2018'de EAST, çekirdek plazmasında Güneş'in iç sıcaklığının yaklaşık 7 katına, 100 milyon santigrat derecelik bir elektron sıcaklığına ulaşmıştı. Reaktör geçen yıl da 20 saniye süren 100 milyon santigrat derecelik plazma sıcaklığı elde etmişti.
Bir evvelki dünya rekoru, geçen yıl 100 milyon derecelik plazma sıcaklığını 20 saniye muhafazayı başaran KSTAR reaktörü tarafından kırılmıştı. Bu reaktör de Güney Kore'de geliştiriliyor.