18 Mart Canakkale Zaferinin Onemi

18 Mart Canakkale Zaferi Onemi

18 Mart Canakkale Zaferinin Onemi Nedir

CANAKKALE ZAFERİ ve ONEMİ

Canakkale Savaşı, I Dunya Savaşı sırasında 19151916 yılları arasında Gelibolu Yarımadası'nda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan deniz ve kara muharebeleridir

1914 – 1918 yılları arasında dunyanın başına gelen en buyuk felaketlerden biri bilindiği gibi Birinci Dunya Savaşıdır Bu savaşa muttefiklerimizle birlikte Osmanlı Devleti olarak biz de katıldık Bu savaş icinde kazandığımız Canakkale Zaferi, duşmanın gucu karşısında Turkun yılmaz direncini gostermesi ve yurdunu korumanın kutsal mucadele destanını oluşturması acısından cok onemlidir


Canakkale Cephesinin deniz harekatı (Boğazın zorlanması), kuşkusuz sıradan bir askeri harekat, ya da muharebe olayı değildir Boğazlar, konumu ve tarihi onemi itibariyle, İstanbul Karadeniz kapısı, Canakkale de Ege Denizi kapısı olarak, gecmişte taşıdıkları ve cağımızda taşımakta oldukları stratejik onem ve değer acısından daima birlikte mutalaa edilmiş ve edilmektedir

Her iki boğaz, klasik ve dar cercevede sadece Akdenizi Karadenize, Avrupayı Asyaya bağlayan su gecitleri ya da kopruler değil, Akdenizin oteki onemli su gecitlerinden Cebelitarık ve Suveyş kanalı ile de butunleşerek, dunyanın buyuk denizlerini (Atlas ve Hint okyanusu gibi) ve buyuk kıta kara parcalarını birbirine bağlayan, daha geniş anlamdaki jeopolitik konumuyla, dunya siyaset ve iktisadiyatı uzerine olan etkilerini bu gun de korumaktadır Bu nedenlerledir ki, Turk Boğazları, uluslararası ilişkilere yon vermede daima odak noktası olmuşlardır

Gercekten tarihin eski donemlerinden beri on planda, Avrupa ve Asya ulkeleri arasında başlamış olan ekonomik, ticari ve siyasi ilişkilerle, askeri hareketler, surekli olarak Boğazlar bolgesinde cereyan etmiştir Başka bir deyişle Boğazlar, dunyanın diğer parcalarında pek gorulmemiş ardı arkası kesilmeyen mucadelelere sahne olmuştur

Boğazların tarihin akışı icindeki stratejik durumu ve jeopolitik konumuyla ilgili yukarıdaki kısa acıklamaların ışığı altında, Canakkale Muharebelerinin sonucları uzerindeki değerlendirmeler, kuşkusuz daha bir onem ve anlam taşıyacaktır Boylesine bir değerlendirmenin daha gercekci ve sağlıklı olabilmesi ise, buyuk devletlerin Turk Boğazları uzerindeki ulusal emellerine kısaca da olsa, bir goz atılmasını gerektirir

Birinci Dunya Harbi oncesinin başlıca buyuk devletlerinden Almanyanın, “Drang Nach Osten (doğuya doğru) politikası, Rusyanın ılık denizlere ulaşma emelleri; İngilterenin, “denizlere egemen olan dunyaya hakim olur teorisine dayanarak, ozellikle XIX yuzyıldan bu yana guttuğu Rusyanın Akdenize cıkmasını engelleme siyaseti, hep Turk boğazlarında duğumlenmektedir

Boğazların bu tartışma goturmez onemi konusunda Napolyon “İstanbul bir anahtardır Istanbula egemen olan dunyaya hukmedecektir Eğer Rusya, Canakkale Boğazını ele gecirecek olursa, Tulon, Napoli ve Korfu kapılarına dayanmış olacaktır 431) demekle, Fransanın Boğazlar uzerindeki duyarlılığını acık secik ortaya koymuş olmaktadır

Rusyanın goruşuyse, Genelkurmay Başkanı Kropatkinin bir raporunda; XX yuzyılda Rusyanın en onemli işinin, Istanbul Boğazını ele gecirmek olduğuna işaretle, Osmanlı Devletini, Boğazı Rusyaya bırakmaya hazırlamalı ve Almanya ile anlaşma yapmalıdır şeklinde ifadesini bulmaktadır

Buyuk devletlerin Boğazlar uzerindeki kısaca acıklanan bu emelleri, onları kendi aralarında da gizli birtakım mucadelelere yoneltmiştir

Nitekim, Rus Dışişleri Bakanı Sazanof, Car tarafından da onaylanan bir raporunda; “Boğazların guclu bir devletin eline gecmesi, tum Guney Rusyanın ekonomik hayatının, o devletin egemenliği altına girmesidir demekte ve bu durumun onlenmesi icin, Istanbulun alınmasını onermektedir

Ote yandan Kasım 1911de Rusyanın, Osmanlı Hukumetine Boğazlar uzerindeki istekleriyle ilgili bir notasından haberdar edilen Ingiltere ve Fransa, Rus isteklerini reddetmişlerdir

Keza Rusyanın bu ve buna benzer ceşitli tarihlerdeki yinelenen daha bircok istek ve baskılarının birbirini izlemesi, Osmanlı Devletinin Birinci Dunya Savaşında Merkez Devletleri safına kaymasında buyuk bir etken olmuştu

Işte Boğazlar uzerindeki bu gizli cıkar catışmalarıdır ki, Ingiliz ve Fransızları Istanbulu almaya ve Ruslardan once Karadeniz Boğazına el atmaya yoneltmiş ve Canakkale Cephesinin acılmasında başlıca etken olmuşturRuslara silah ve malzeme yardımı sorunuysa, savaşın sadece gorunuşteki nedenini oluşturmuştur

Boylece buyuk devletlerin Turk Boğazları uzerindeki tarihi emellerini ortaya koyarken, bu devletlerden Ingilterenin bu cephenin acılmasında birinci derecede aktif rol aldığını da belirtmek doğru olurNitekim Ingiliz Donanma Bakanı Churchill, cephenin acılmasında buyuk caba gostermiş ve etkili olmuşturGercekten o, bu cephenin acılmasının baş mimari olmuş, Turklerin askeri gucunu ciddiye almamış, olayı basit ve sadece “sınırlı bir cezalandırma hareketi olarak gormuştu En guclu ve modern silahlarla donatılmış zırhlılarının Boğazda gorunuvermesiyle, Turklerin direnmekten vazgececeğini sanmıştı

Kuşkusuz bu buyuk bir yanılgıydı Ingilizler, Canakkaledeki Turk savunmasını ve askerini sadece matematiksel olculere vurup, onun yuksek manevi gucunu gormezlikten gelerek, buyuk bir hesap hatasına duştuler ve sonunda, once denizde, sonra da karada hic de beklemedikleri amansız cevabı aldılarBoylece onlar, zaferi Boğazda, Turk top ve mayınlarına, karada Turk sungusune bırakarak cekilip gittiler

Anlaşma Devletlerinin Canakkale seruveni bu suretle noktalandıktan sonra, yukarıdaki acıklamaların ışığı altında, Turkiye ve uluslararası politika ve diplomasi tarihi acısından ortaya koyduğu onemli sonucları da şoylece ozetlemek mumkun olur


images18martcanakkalezaferininonemi5b0dedd14ddea