1923-1938 yılları arasındaki Ekonomik Gelişmeler

19231938 yılları arasındaki Ekonomik Gelişmeler
Cumhuriyet tarihi
Kalkınma planları

İzmir İktisat Kongresi (17 Şubat 1923)

Kongre İzmir'de işci ciftci tuccar ve sanayici kesiminden oluşan toplam 1135 temsilcinin katılması ile 17 Şubat 1923'te toplandı

İzmir İktisat Kongresi'nin toplanma amacı :

1 Ekonomik kalkınma icin ortak hedeflerin saptanması

2 Ekonomik hedeflere ulşmak icin gerekli yontem ve kaynakların saptanması

3 Yeni Turkiye Devleti'nin ekonomik programının saptanması

4 Siyasi bağımsızlık icin şart olan ekonomik bağımsızlığın nasıl sağlanacağının belirlenmesi

Kongre sonunda alınan kararlar Misakı İktisadiolarak adlandırıldı

Misakı İktisadi Kararları

1 Oncelikle ham maddesi yurt icinde yetişen ve yetiştirilebilen sanayi dalları kurulacak

2 Kısa surede kucuk işletme ve el tezgahlarından buyuk işletmelere gecilecek

3 Ozel sektorun kuramadığı işletmeleri devlet kuracak

4 Ozel teşebbuse kredi sağlanacak bir banka kurulacak

5 Dış rekabete dayanabilmek icin sanayi bir butun halinde kurulacak

6 Yabancıların kurduğu tekellerden kacınılacak

7 Demiryolu inşaatı programa bağlanacak

8 İşci haklarını korumak amacıyla kişilere sendika kurma hakkı tanınacak

9 Vergi ve toprak reformu yapılacak



1923 1933 Yılları Arasındaki Ekonomik Gelişmeler

26 Ağustos 1924'te Turkiye İş Bankası kuruldu

19 Nisan 1925'te Turkiye Sanayi ve Maden Bankası kuruldu

1 Temmuz 1926'da Kabotaj Kanunu yururluğe girdi

28 Mayıs 1926'da TBMM tarafından Teşvik Sanayi Kanunu kabul edildi

1928 yılında İktisat Bakanlığı kuruldu

1926 yılında İstatistik Genel Mudurluğu kuruldu

Osmanlı Devleti'nden kalma demiryolları yabancılardan satın alınarak yeni demiryolları yapıldı

17 Şubat 1925'te Aşar vergisi kaldırıldı


UYARI : İzmir İktisat Kongresi'nde alınan kararlar gereği 1926 yılında ozel sektore yonelik Teşviki Sanayi Kanunu (Sanayiyi Ozendirme Yasası) kabul edildi Fakat ozel sektorun sermayesi ve gerekli kadrosu hazır olmadığından bu yasa başarılı olamadı



1933 1938 Yılları Arasındaki Ekonomik Gelişmeler

1933 1938 yılları arasında İzmir İktisat Kongresi'nde alınan Misakı İktisadi kararlarının temel amacı olan ozel girişimciyi sanayi alanına cekmek mumkun olmadı

1926 yılında cıkartılan Teşviki Sanayi Kanunu'nun başarılı olamaması uzerine sanayileşmenin devlet eliyle yurutulmesine karar verildi

1933 yılında Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı hazırlandı

Bu donemde Sumerbank onderliğinde buyuk bir dokuma sanayi kuruldu

1936 yılında İkinci Beş yıllık Sanayi planı hazırlandı

Bu donemde; madencilik elektrik santralleri gıda kimya deniz ulaşımı makina sanayi deri sanayi gibi alanlarda birtakım planlar yapıldı

1935'te Maden Tetkik Arama Enstitusu kuruldu

1937'de Etibank onderliğinde Turkiye'nin ilk demir celik fabrikası Karabuk'te acıldı

1938'de başlayan İkinci Dunya Savaşı nedeniyle İkinci Beş Yıllık Sanayi planı tamamlanamadı