2022'de Ekonomi Nasıl Olacak? Türkiye'yi Enflasyon Yılı Bekliyor

2022'ye girerken ana başlık ekonomi. Ekonomi deyince de herkesin ilk söylediği hayat pahalılığı.

3 Ocak'ta enflasyon açıklanacak. Ekonomistler, verilen tüm teşviklere karşın enflasyondaki yükseliş ile TL'deki değer kaybını durmasının zor olduğu görüşünü dile getiriyor.

Enflasyonun yeni yılın ilk yarısında yüzde 40'lara dayanması beklenirken, hükümetin önceliği olan büyümenin ise yüzde 5'in altına gerileyeceği öngörülüyor.




DW Türkçe'den Aram Ekin Duran haberine göre, son iki yılı Covid-19 pandemisinin etkisi altında geçiren Türkiye ekonomisi, 2021'i ekonomi yönetiminde yaşanan karmaşa ve kur krizi ile geride bırakıyor. Ekonomide 2022'nin gündemi ise yüksek enflasyon, bir başka deyişle 'hayat pahalılığı' olacak. Zira enflasyonun yeni yılın ilk yarısında yüzde 40'lara dayanması bekleniyor. 

Ekonomistler, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın enflasyonu düşürmeden 'düşük faiz' politikasında ısrar etmesi halinde, vatandaşın cebindeki yangının 2022'de daha da artacağı görüşünde.

TL'deki tarihi değer kaybı



Türkiye ekonomisi, 2022 yılına pek çok sorun ile birlikte giriyor. Özellikle 2021'in son aylarına damgasını vuran yüksek enflasyon, yeni yılda gündemin en önemli maddelerinden biri olacak. 

Son bir yılda Dolar ve Euro karşısında yüzde 50 değer kaybeden Türk Lirası'nın 2022'de nasıl bir seyir izleyeceği de merak edilen konular arasında. Son açıklanan Kasım 2021 enflasyon verilerine göre TÜFE yüzde 21,3'e, ÜFE ise yüzde 54,62'ye çıktı. Böylelikle 2003 yılından beri TÜFE-ÜFE farkı en yüksek seviyesine ulaşmış oldu. 

3 Ocak 2022'de açıklanacak Aralık ayı rakamları ile birlikte, enflasyonun son 19 yılın en yüksek seviyesine çıkması bekleniyor. Hükümetin açıkladığı Orta Vadeli Program'da 2022 için enflasyon hedefi yüzde 9,8 olarak belirlenmiş durumda.

"TÜİK'in enflasyon verileri gerçeği yansıtmıyor"



Gerçek enflasyonun TÜİK'in açıkladığı verilerin çok üzerinde olduğunu dile getiren ekonomistlere göre, 2022 yılının ilk yarısında enflasyon yeni rekorlar kırabilir. 

Koç Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kamil Yılmaz'a göre, TÜİK'in enflasyon verileri enflasyon sorununda gerçek tabloyu göstermiyor. 'TÜİK'in asli görevine geri dönmesi, kurumsal olarak erozyona izin vermeden bize verileri doğru vermesi durumunda, şu anda enflasyonun kesinlikle yüzde 30'ların üzerinde olacağını göreceğiz' diyen Prof. Yılmaz, resmi rakamlara göre yüzde 55'e dayanan üretici enflasyonu ile yüzde 20'yi aşan tüketici enflasyonu arasındaki farka dikkat çekiyor.

Ekonomi yönetimi ve TCMB'de değişim



Ekonomi yönetimi ve Merkez Bankası'nda yaşanan değişimler, 2021'de ekonomi gündemini yoğun olarak meşgul etti. Özellikle Kasım 2020'de Merkez Bankası Başkanlığına getirilen Naci Ağbal'ın başlattığı faiz artırımı süreci ile döviz kurları ve enflasyonda yaşanan iyileşme, Ağbal'ın görevden alınması ve yeni başkan Şahap Kavcıoğlu'nun Eylül 2021'de başlattığı faiz indirim süreci ile, yerini Türk Lirası'nda tarihi değer kaybı ve yüzde 30'lara varan yüksek enflasyona bıraktı. Son iki yılda dört başkan gören Merkez Bankası'nın bağımsızlığı 2021'in en çok tartışılan konularından biri oldu. Yine bu dönemde Berat Albayrak'ın Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan istifası sonrasında, önce Lütfi Elvan, ardından da Nurettin Nebati bu göreve getirildi.

"Faiz indirimi üretimi olumsuz etkiledi"



Merkez Bankası, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın direktifleriyle, Eylül 2021'den bu yana politika faizini yüzde 19'dan yüzde 14'e indirdi. Merkez Bankası, böylelikle enflasyon ile faiz arasındaki makası da 7 puana çıkarmış oldu. İstanbul Bilgi Üniversitesi Finansal Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü olan Prof. Dr. Ege Yazgan, faiz indirimleriyle çok ciddi bir finansal çalkantı yaratıldığını söylüyor. Faiz indirimlerinin iddia edildiği gibi reel sektörde üretim artışı ve ihracatta büyük bir sıçrama yaratmadığına işaret eden Prof. Yazgan, 'Bu faiz indirimleri, öyle ya da böyle istikrarda olan bir finansal sektörü çok zor duruma sokmuş, ciddi biçimde üretim yapan reel sektörü de üretim yapamaz hale getirmiş durumda' diye konuşuyor.

Peki, hükümet, ekonomide attığı tartışmalı adımlarla neyi hedefliyor?

"Atılan adımlar erken seçim habercisi"



Prof. Dr. Kamil Yılmaz'a göre, atılan adımları erken seçimin habercisi olarak okumak gerekiyor. Dünyada enflasyon dalgası nedeni ile bütün ülkelerin faiz artırdığı bir dönemde Türkiye'nin faiz indirmesini ekonomi mantığı ile açıklamanın mümkün olmadığını savunan Kamil Yılmaz, 'Bu tamamen siyasi mantıkla açıklanabilecek bir şey. Ben son dönemde gelen bu asgari ücret zammı ve bugünlerde açıklanması beklenen memur ve emekli maaş zamlarının bizi seçime doğru götüren bir hükümet tarafından alınmış kararlar olduğunu düşünüyorum' değerlendirmesinde bulunuyor.

"Enflasyon yüzde 40'ları görebilir"



Yılın son günlerinde Erdoğan tarafından açıklanan 'TL'yi Özendirme Paketi' ile döviz kurlarındaki ateş şimdilik söndürülmüş gözüküyor. Ancak yükselişini sürdüren enflasyon nedeni ile vatandaşlar hâlâ büyük oranda birikimlerini döviz alarak korumaya çalışıyor. 2022'de de, yükselen enflasyona bağlı olarak döviz talebinin artacağını ifade eden Prof. Ege Yazgan, şöyle konuşuyor: 'Enflasyon konusunda yüzde 35-40 gibi seviyeleri görebilmemiz çok mümkün. Ondan sonra da bu seviyelerden düşmek o kadar kolay olmayacak.'

İhracat ve turizm olumlu etki edecek



2020'yi yüzde 1,8 büyüme ile kapatarak pandemi yılında büyümeyi başaran sayılı ülkelerden biri olan Türkiye, 2021'in ilk çeyreğinde yüzde 7,2, ikinci çeyreğinde ise yüzde 20'nin üzerinde büyümüştü. 

Bu yüksek büyüme oranı, hükümetin kamu bankaları üzerinden açıkladığı kredi paketleri ile gerçekleşti. Üçüncü çeyrekte de yüzde 7,4 büyüme kaydeden Türkiye'nin 2021'i yüzde 10'a yakın büyüme ile kapatması bekleniyor. 

2022 yılında yüksek döviz kurlarının etkisi ile ihracat ve turizmin ekonominin büyümesinde etkili olması bekleniyor. Bununla birlikte, asgari ücret artışının da, enflasyon daha fazla yükselmeden önce, konut, otomobil, mobilya gibi alanlarda satışları artırabileceği belirtiliyor.

"Büyüme son çeyrekte düşecek"



Ancak, 2022'nin sonuna doğru döviz kurlarının etkisiyle, büyümede ciddi bir yavaşlama yaşanması ihtimali güçleniyor. Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, dünyada bu yıl yüzde 5,5 olan büyümenin 2022'de yüzde 4,5 seviyelerine gerilemesinin beklendiğini belirtiyor. 

Türkiye ekonomisinin 2022 yılını yüzde 4,5 seviyelerinde bir büyüme ile kapatmasının muhtemel olduğunu belirten Prof. Aslanoğlu, 'Ancak son çeyrek, gelecek yıl muhtemelen görece daha yavaş bir çeyrek olacak. İlk dokuz ayda büyüme daha güçlü olabilir kanaatindeyim. Fakat sonraki dönemler, gelecek yılın son çeyreği ve ötesi özellikle döviz piyasası, enflasyonun seyri ve buralardaki istikrara bağlı olarak şekillenecektir' diye konuşuyor.

"Kayıt dışı istihdam artacak"



Türkiye'nin kronik sorunlarından biri olan işsizlik de, 2021 yılında ekonomi gündemin ilk sıralarında yer aldı. Temmuz ayı ile birlikte yükselişe geçen işsizliğin yılı yüzde 12 ile kapatması bekleniyor. Ancak geniş tanımlı işsizlik, son açıklanan eylül ayı iş gücü istatistiklerine göre yüzde 21,9'a çıkmış durumda. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı da yüzde 21,5 seviyesinde bulunuyor. 2022 yılında hükümetin hedefi işsizlikte bu seviyenin korunması ya da bir miktar aşağıya düşürülmesi olacak. 

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel'e göre, 2022'de işsizlikte dramatik bir artış yaşanma ihtimali düşük. 2022'de asgari ücrete yapılan yüzde 50 zammın işsizlik üzerinde ciddi bir olumsuz etkisi olmayacağını ifade eden Prof. Gürsel, 'Buna karşın özellikle küçük şirketlerde kayıt dışı istihdam artacak. Ancak büyümede düşüş başlarsa, istihdam artışı da azalışa dönebilir' diyor.