Peygamber Efendimiz (SAV)in devrinde yaşayıp kendi istekleri doğrultusunda çeşitli hizmetlerde şahsen vazifelendirilen engelli sahabelerin örneklerini haberimizde sizler için değindik. Sağlıklı kişilerin gündelik hayatlarında engelli kimselerin temel gereksinimlerini karşılamaları konusunda yardımcı olmaları gerektiğini tavsiye eden Peygamberimiz (SAV), engellilere olan yaklaşımı ile de bizlere örnek olmaktadır. Pekala Peygamberimizin engellilerle alakası nasıldı? Dinimizde engellilerin noktası ve kıymeti nedir? Peygamberimiz vaktindeki Engelli sahabeler kimlerdir? Engellilerle ilgili hadis-i şerifler...
Kişisel gereksinimli bireylerin günlük hayatlarında yaşadıkları zorlukların temel kaynağı, doğuştan ya da yaşadıkları hikayeler sonucunda organlarını gerektiği kadar kullanamamasından değil, ne yazık ki kişilerin gerekli hassasiyeti ve ihtimamı göstermemelerinden kaynaklanmaktadır. Hususî gereksinimli bireyler için gerekli kolaylıkların sağlanamaması bilakis daha bed ket olunması temel gereksinimleri karşılamada nispeten güç verici bir durumdur. Kişinin temel hayat fonksiyonlarını kısıtlayan ya da olumsuz tesir gösteren bedensel ya da akli birtakım durumların göz önünde bulundurulması ve buna münasebetli hareket edilmesi onlar açısından son nokta kıymetli ve büyük kolaylık sağlamaktadır.
Topluluk içerisinde sıklıkla rastladığımız 'Engelli park aracı' konumuna bilinçsizce arabaların park edilmesi, görme engelli bireylerin inançlı bir formda yürüyebilmeleri için tasarlanan kabartmalı sarı çizgi önüne ağır yüklü bir cisim ya da saksı koyulması üzere yapılan kusurlu davranışlar, hususî gereksinimli bireylerin işini iki kat daha ziyade zorlaştırıyor. Pekala, Peygamber Efendimiz (SAV)'in hususî gereksinimli bireylerle alakası nasıldı? İşte cevabı..
Hz. Aişe (r.a)' nın ''O'nun ahlakı Kuran-ı Kerim idi'' dediği, davranışları ve kelamları ile her devir bizlere örnek olan Peygamber Efendimiz (SAV), sağlıklı kişilerin kişisel gereksinimli bireylere karşı nasıl davranmaları gerektiği cihetinde tavsiyelerde bulunmuştur.
Bilhassa gözleri görmeyen bireylere daha çok hassasiyet ve itinanın gösterilmesi gerektiğini söyleyen sevgili Peygamber Efendimiz (SAV),
“Âmâ'ya yahut yol sorana yol göstermen, sadakadır. Güçsüz birine yardım etmen, sadakadır. Konuşmakta güçlük çekenin meramını tabir edivermen sadakadır.” (İbn Hanbel, V, 152, 169.) buyurmaktadır.
HADİS-İ ŞERİF: “Allah sizin ne biçimlerinize ne de bedenlerinize bakar gelgelelim o sizin yüreklerinize bakar.” (Müslim, Birr, 45)
Peygamber Efendimiz (SAV)'in engelli birtakım sahabeleri ile olan münasebetlerine baktığımızda şu örnekleri göz önünde bulundurabiliriz:
Gözleri Ancak olan Itban b. Malik isimli sahabe Efendimize gelerek “Ey Allah’ın Rasûlü! Benim gözlerim âlâ görmüyor. Evimle kabilem arasındaki nehir, yağmur yağdığında taşıyor ve geçmem çetin oluyor. Konutuma gelir bir tarafında namaz kılarsan orayı mescit edineceğim’ der. Bunun üzerine Efendimiz (SAV), söylediğini yapacağına laf verir ve sonraki sabah güneş doğup yükseldikten sonra yanında Hz. Ebû Bekir ile Itban’ın hanesine sarfiyat. Meskene girdiğinde ‘Evinin neresinde namaz kılmamı istersin?’ buyurur. Akabinde alanın gösterilmesi ile Efendimiz namaza durur ve cemaat yapılarak ardındaki kimseler de buna uyarak namaz kılarlar.'' (Buhari, Teheccüd, 36; Müslim, Mesacid ve Mevziu’s-Salat, 263)
Alemlerin Efendisi Peygamberimiz SAV'in kıymetli vazifeler verdiği engelli sahabeler arasında Muaz b. Cebel (ra) bölge alıyordu. O, ayağı aksayan Muaz b. Cebel (ra)’i Yemen’e vali olarak görevlendirmişti. (Buhari, Cihad, 164.) O devirlerde mahzurlarının olmalarına karşın şahsen kendi istek ve heyecanlarıyla savaşa iştirak eden sahabelerin var olduğu da dikkat çekmektedir. Bu mealde örnek verilebilecek en önemli isimlerden birisi de ayağı aksak olan Amr b. Cemuh (ra)’dur. Bir gün Efendimiz'e gelerek, “Ey Allah’ın Rasûlü! Şayet ben şehit oluncaya kadar Allah yolunda savaşırsam cennette bu topal ayağım düzelmiş bir halde yürüyebilecek miyim?” der. Bunun üzerine Efendimiz “Evet” karşılığını verir. Uhud Savaşı’nda şehit olan Amr'ın cenazesiyle karşılaşan Efendimiz “Ben güya seni cennette bu ayağın düzgünleşmiş bir vaziyette yürürken görüyor gibiyim” buyurmaktadır. (İbn Hanbel, V, 300.)
Engelli sahabelerden kimileri:
Sa’d b. Ebi Vakkas (ra)
Cabir b. Abdullah (ra)
Bera b. Âzib (ra)
Ka’b b. Malik (ra)
Abdullah b. Ebu Evfa (ra)
Abbas b. Abdülmuttalib (ra)
(İbn Kuteybe, Mearif, 587–588.)
Sadaka vermeye durumu elverişli olmayan bir kişi, “Herhangi bir mal varlığımız yoksa sadakayı nasıl verelim?” diye sorunca Efendimiz (SAV)'in “Sadakanın kapılarını, âmâlara yardım etmek, sağır ve dilsizleri anlayana kadar dinlenmek, bir beşere gereksinim duyduğu nesnenin yanını göstermek, yardım isteyen birine gücümüz yettiği kadar yardım etmek ve güçsüzlere kol kanat germekle açabiliriz.” karşılığını verdiği bilinmektedir.