4.600 Farklı Bilimsel Araştırmayı Yerle Bir Eden TikTok Videosu!

İnternette viral olmak bir lütuf ya da lanet olabilir. Hatta bazen her ikisi de olabilir. Bilimsel araştırma ve anket platformu Prolific'in başına gelen de tam olarak bu. Bir gencin TikTok görüntüsünde Prolific'ten bahsetmesi, milyonlarca kişiyi platforma çekti. Bu durum, anketlere katılacak insanları arayan bir platform için bulunmaz bir imkan üzere görünüyor olabilir. Ancak kısa mühlet sonra platform, kimi beklenmedik sonuçlarla uğraşmak zorunda kaldı. Dahası, yaşananlar binlerce bilimsel araştırma ve anketin kesintiye uğramasına yol açtı.

23 Temmuz'a, yani her şeyin başladığı tarihe geri dönelim... Florida lisesi mezunu Sarah Franklin, TikTok'ta Prolific.co üzere sitelerde anketlere katılarak nasıl ödeme alabileceğinizi anlatan bir görüntü yayınladı. Videoda, "Denemenizi tavsiye ettiğim yan uğraşlara beğenilen geldiniz - birinci kısım" diyor. "Temel olarak, farklı ölçülerde para (ödemesi yapan) ve farklı ölçülerde vakit (gerektiren) bir dizi anketten oluşuyor."

Görüntü kısa müddette milyonlarca kere paylaşıldı. Bu nedenle platforma katıımlar bir anda arttı. Hatta Prolific'e o kadar çok insan dahil oldu ki, platform Reddit'te üzerinde bir yayın bile yaptı. Fakat bu süratli yükseliş, kısa müddet içerisinde sıkıntıları da beraberinde getirdi. Prolific takımı, sayıları artmış olsa bile, TikTok yayını yapan bir gencin izleyicilerinin genel olarak ABD nüfusunu temsil etmeyebileceğini düşünmemişti. Geniş bir kitlenin anketlerine cevap vermesi temeline dayanan anketler için hayati bir sorun...

Şirketin dataları, 24 Temmuz'dan evvel, iştirakçilerin doğumda erkek olarak atanan ve doğumda bayan olarak atanan (sırasıyla AMAB ve AFAB) ve yaş aralığında aşağı üst eşit şahıslar olduğunu gösteriyor. Görüntünün viral hale gelmesinden sonraki günlerde ise anketlere katılanların yüzde 90'ının, ortalama yaşı 21 olan bayanlardan oluştuğu fark edildi. Çünkü görüntü aracılığı ile gelenlerin büyük kısmı bu kümede yer alıyordu.

Anketleri düzenleyenlerin, iştirakçilerin genel nüfusu temsil etmelerini beklemeleri hayli olağan bir durum. Fakat Prolific'in üyeleri, TikTok görüntüsünün büyük tesiriyle bir anda bu beklentiyi karşılayamayacak hale geldi.

Neyse ki bu sorun kalıcı olmayacak üzere görünüyor. Her şeyden evvel, TikTok yayını sonrasında ortaya çıkan data çarpıklığı yavaş yavaş azalıyor. Lakin AFAB iştirakçilerinin yüzdesi Ağustos başında ulaştığı dörtte üç düzeyinde olmasa da hala yüzde 60'ın üzerinde.

The Verge'ün söylediğine nazaran, yeni iştirakçilerin ani akını nedeniyle platform üzerindeki 4.600 çalışma ve araştırma kesintiye uğradı. Prolific, anket düzenleyicilere kimi düzeltmeler ve hatta birtakım durumlarda tazminat teklif etti. Prolific ayrıyeten araştırmacıların iştirakçileri "Katılımcı İştirak Tarihi"ne nazaran seçmesine ve temsili örnek eleme aracını fiyatsız olarak kullanmasına müsaade verdi.

Prolific dayanak önderi Nick Charalambides bir blog yazısında, "Prolific'i mükemmel araştırmalar yapmanız için size adadık ve data kalitesi bizim önceliğimizdir" dedi. "Üstteki tedbirlerin yanı sıra, makul demografik datalar ortasında çalışmalarınızı basitçe dengelemenizi sağlamak için daha güçlü denetimlere sahip olana kadar, kayıtlarda emsal artışları önlemek gayesiyle Prolific'teki iştirakçi havuzunu daha yakından izleyeceğiz."