79. Venedik Film Festivali’nden notlar: Bireysel ve toplumsal sarmallar

İrlanda kökenli İngiliz tiyatro yazarı-yönetmen Martin McDonagh (Londra 1970), Altın Aslan yarışına kâğıt üzerinde tekrar ABD imali olarak gözüken lakin İrlanda’da küçük bir adada çekilmiş özgün kara mizah örneği “The Banshees of İnisherin” ile, derinlikli, güçlü, taptaze bir soluk getiriyor.

2017’de, üçüncü uzun sineması “Three Billboards Outside Ebbing, Missouri” ile En Düzgün Senaryo Altın Aslan’ı kazanmış olan Martin McDonagh, bu kere ıssız denebilecek kadar sakin bir adada yaşayan bir avuç insan ortasındaki münasebetlere, sevecen ancak alaycı gözlerle, geniş açılardan bakıyor. 1920’lerde alevlenen İrlanda İç Savaşı’nın uzaktan uzağa duyulan top sesleriyle kendini hatırlatmasına rağmen dar dünyalarının dışına çıkamayan, biri iç çelişkilerinin çok güzel farkında, başkasıysa alabildiğine umarsamaz lakin inatçılıkta birbiriyle yarışan iki ada sakini ortasında yaşanan absürt çekişmeyi acı acı gülümseyerek izliyoruz...

Martin McDonagh, sıradan günlük bağların derinliklerinde yuvalanan bu ruhsal dalgalanmalara, incelikli kara mizah eşliğinde, gerçekçi ve sevecen gözlerle odaklanmış.

Brendan Gleeson’un (Dublin, 1955 yorumladığı yaşını başını almış “feylozof” karakter, varoluşun manası ya da anlamsızlığı üzerine baş yorarken Colin Farrell’in (Dublin, 1976) canlandırdığı uçarı genç adam, günlük küçük kederlerinin dışına çıkamayan, kuşkusuz yeterli niyetli, bir o kadar da saf ve geveze bir kimliğe sahiptir...

Yaşadığı önemli buhranın pençesinde kıvranarak içine kapanan yaşlı adam, başkasına, “Artık seninle konuşmak istemiyorum, beni lütfen rahat bırak. Bundan sonra yanıma yaklaşıp bir laf edersen, her seferinde sol elimin bir parmağını keserek sana vereceğim!” diye ihtarda bulunur. Üstelik, keman çalmayı seven bir müzisyen olduğundan, sol elinin parmakları çok kıymetlidir onun için ...

Sonuç mu? Keman çalmaya elveda! İnsanoğlu işte böyledir, pek kolay değişmez, dediğim dediktir, hele bir yaştan sonra... İster inatçılık koyun ismini ister tutarlılık deyin, insanoğlu kendine ve hemcinslerine azap etmeyi de çok güzel bilir...

Ancak birçok sefer, yaşadığımız acıların gerisinde, ferdi yanlışlarımızdan öte, özelde yakınlarımızın, genelde de toplumun tesir ve baskısı yok mudur?

Parçalanmış aileler gerçeğinin kişisel seviyede yarattığı problemlere eğilen Altın Aslan adayları Rebecca Zlotowski (Paris,1980) “Les enfants des autres”, Emanuele Crialese (Roma, 1965) de “L’immensita” isimli sinemalarıyla hassas iki örnek imzalıyorlar...

Bugün İran’da mahpusa atılan Jafar Panahi’nin, İtalyan direktör Gianni Amelio’nun ve Hollywood sinemasının bu yılki ağır topu, Andrew Dominik’in Marilyn Monroe’yu anlattığı sinemaları izlemeden, cumartesi akşamı verilecek ödül listesi üzerinde iddia yürütmek kuşkusuz yanlış olur. Lakin şu noktayı vurgulamak gerekiyor: Şenlik öncesinde, seçkilere bakıldığında gözlemlenen, başta Amerikan sineması ve platformlar olmak üzere, Batı ülkelerinden gelen sinemaların oluşturduğu ezici çoğunluk, Venedik’te yaratıcı sanat sinemasına verilen önceliği sulandırmamış, tam bilakis pekiştirmiş.