90 yıl sonra ilk... Yüzde 33'ü gördü

ABD Ticaret Bakanlığı'nın, yılın ikinci çeyreğine ait bugün yayınladığı rapor, Corona pandemisinin tesiriyle ülke ekonomisin 1930 Büyük Buhran'ından bu yana en sert daralmayı yaşadığını gösterdi. Rapora nazaran yüzde 32,9 oranında daralan ABD iktisadı, Nisan-Temmuz çeyreğinde tarihinin en sert çeyreklik düşüşünü yaşadı.

Amerika’nın Sesi’nde yer alan habere nazaran; ABD'nin gayrisayi yurtiçi hasılasındaki (GSYH) tarihi düşüşün büyük kısmını Nisan ayındaki ekonomik daralma oluşturuyor. Bunun nedeni, Mart ayı ortasında Corona salgınının yayılmasını önlemek maksadıyla restoran, bar, fabrika üzere birçok işyerinin birdenbire kapatılması ve ekonomik faaliyetlerin durmasıydı. 



Ekonomik faaliyetler Mayıs ayında yavaş yavaş tekrar başlasa da bu ivme, bilhassa Güney ve Batı eyaletlerinde yeni enfeksiyon hadiselerinin ortaya çıkmaya başlamasıyla birlikte sekteye uğradı. Virüsün ağır darbe indirdiği eyaletlerde işyerlerinin yine kapanması ya da açılmalarının ertelenmesi, iktisadın yılın üçüncü çeyreğinde süratle güzelleşebileceği umutlarını suya düşürdü.

PANDEMİ ORTADAN KALKMADAN EKONOMİK GÜZELLEŞME OLMAYACAK GÖRÜŞÜ

ABD Merkez Bankası (FED) Lideri Jerome Powell, dün yaptığı açıklamada ekonomik faaliyetlerde Corona pandemisine bağlı olarak yavaşlama olduğunu doğruladı ve salgının, düşük düzeydeki güzelleşmeyi de tehlikeye attığının altını çizdi. Çok sayıda iktisatçı, Corona pandemisi büsbütün ortadan kalkmadan ekonomik güzelleşme sürecinin tam manasıyla başlamasının kelam konusu olamayacağını vurguluyor. İktisada nakit pompalamaya devam edeceği taahhüdünde bulunan FED, faiz oranlarını sıfıra yakın bir düzeyde tutuyor.

GSYH’DE SERT DÜŞÜŞ

Reuters haber ajansının iktisatçılar ortasında yaptığı anketten çıkan sonuç, geçtiğimiz çeyrekte ABD'nin gayrisafi yurtiçi hasılasının yıllık yüzde 34,1 oranında daralacağı istikametindeydi. Bugün Maliye Bakanlığı'nın açıkladığı yaklaşık yüzde 33'lük daralma oranı, ABD hükümetinin GSYH kayıtlarını tutmaya başladığı 1947 yılından bu yana yaşanan en sert düşüş olarak kayıtlara geçti. Bu oran tıpkı vakitte en önemli gerilemenin yüzde 10 olarak kaydedildiği 1958 yılına kıyasla üç kattan fazla.

ABD hükümeti, ikinci çeyrek GSYH raporuyla birlikte beş yıl geriye giderek datalarda revizyon yapacak. ABD iktisadı gerileme periyoduna Şubat ayında girmeye başlamıştı. 



GSYH'daki önemli düşüş ve ekonomik düzgünleşme müddetinin tökezlemesi, ikinci ekonomik teşvik paketi üzerinde mutabakatları için Beyaz Saray ve Kongre üzerinde bir baskı ögesi haline gelebilir. Fakat kamuoyu yoklamalarına nazaran takviye oranı gerileyen Lider Trump, ivedi etmek zorunda olmadığını söylemişti.

ÖDENEKLER TÜKENDİ

İktisatçılara nazaran yaklaşık 3 trilyon dolarlık tarihi mali paket olmasaydı iktisattaki sıkışma çok daha fazla olabilirdi. Paket, şirketlere, elemanlarının maaşlarını ödemelerine yardımcı oldu, işsiz kalan milyonlarca Amerikalı'ya haftada 600 dolarlık dayanak sağladı. Lakin 600 dolarlık takviye programının mühleti Cumartesi günü doluyor. Çok sayıda şirketse aldıkları ödenekleri tüketmiş durumda.

Bu da Corona enfeksiyonu olaylarının süratle artmasıyla birlikte işten çıkarılanların sayısının hala yüksek seyretmesine neden oluyor.

ABD Çalışma Bakanlığı'nın bugün yayınlayacağı raporunsa 25 Temmuz'da sona eren hafta prestijiyle işsizlik yardımı müracaatında bulunanların sayısının 1 milyon 450 bin daha arttığını ortaya koyması bekleniyor. Bir evvelki hafta bu sayı 1 milyon 416 bindi.

GSYH'la ait son bilgiler, ABD'de ekonomik faaliyetlerin yüzde 11,5 oranında azalması manasına geliyor. Bu da 2008 yılında başlayan Büyük Resesyon periyodunda yüzde 4 oranında daralan ABD iktisadının şu anda içinde bulunduğu krizin boyutlarını gözler önüne seriyor.

PERAKENDECİLER ZORDA

Öte yandan ABD iktisadının üçte ikisini oluşturan tüketici harcamalarının ikinci çeyrekte GSYH'yla birlikte tıpkı doğrultuda gerilemiş olması bekleniyor. Ortalarında JC Penney ve Neiman Marcus üzere dev perakendecilerin de olduğu birçok firma, pandemi sürecinde iflas müracaatında bulunmuştu.



Misal bir gerilemenin şirket yatırımlarına da yansıması bekleniyor. Boeing, dün, beklenenden daha büyük çeyreklik kayıp açıkladı. Pandeminin petrol fiyatlarında da süratli düşüşe neden olmasıyla birlikte kaya petrolü üretiminde geniş çaplı kesintilere gidilirken bu dalda çalışan çok sayıda kişi işten çıkarıldı.

İktisattaki gerilemenin emlak piyasasındaki bilgilere de yansıması ve rekor seviyedeki ekonomik teşvik paketine karşın hükümet harcamalarının, lokal idarelerin kaynaklarını Corona salgınıyla gayrete aktarması nedeniyle tarihi ölçüde gerilemesi bekleniyor.

ALMANYA İKTİSADINDA TARİHİ KÜÇÜLME

Birebir vakitte Deutsche Welle Türkçe’de yer alan habere nazaran; Koronavirüs krizi nedeniyle Almanya iktisadında tarihi bir küçülme yaşandı. GSYİH, ikinci çeyrekte birinci çeyreğe nazaran yüzde 10,1 küçüldü. Evvelki yılın tıpkı periyoduna göreyse küçülme yüzde 11,7.

Avrupa'nın en büyük iktisadı olan Almanya iktisadının koronavirüs krizi nedeniyle 2020 yılının ikinci çeyreğinde tarihi düzeyde küçüldüğü bildirildi. Federal İstatistik Dairesi tarafından yapılan açıklamada, Almanya'da Gayri Safi Yurt İçi Hasıla'nın (GSYİH), Nisan-Haziran ayları ortasında, bir evvelki çeyreğe nazaran yüzde 10,1 küçüldüğü açıklandı.

Açıklanan bilgilere nazaran, ikini çeyrekte ihracat ve ithalatın yanı sıra tüketim masrafları ve şirket yatırımları da önemli oranda düşüş gösterdi. Buna karşılık kriz sırasında devletin tüketim masrafları arttı.

Kelam konusu küçülme, GSYİH hesaplamalarının başladığı 1970 yılından bu yana, bir yılın çeyreğinde yaşanan en büyük küçülme olma özelliğini taşıyor.



Bir evvelki yılın tıpkı devriyle karşılaştırıldığında ise, yüzde 11,7'lik bir küçülme kelam konusu. Şu ana kadar kayıt altına alınan, bir evvelki yıla nazaran en büyük gerileme, 2009'un ikinci çeyreğindeki yüzde 7,9'luk küçülme olmuştu.

UFUKTA TOPARLANMA VAR

Kelam konusu dataları pahalandıran ekonomist Alexander Krüger, "Üstesinden gelinemeyen korona pandemisi çerçevesinde konjonktüre itimat duyma noktasında temkinli olmakta yarar var. İstihdam alanlarının yok olması ve iflas tehlikeleri sürüyor. ABD-Çin uyuşmazlığı da durumu kötüleştiriyor" dedi.

Alman iktisadının yakın gelecekte toparlanacağı iddiasında bulunan Krüger, "Toparlanmaya karşın iktisat korona öncesi düzeye kolay kolay dönemeyecek. Karantina tedbirleri nedeniyle gerilemelerin yaşanmasını hesaba katmak gerekiyor" tabirlerini kullandı.