iltasyazilim
FD Üye
COĞRAFYA TERİMLER SÖZLÜĞÜ
A
Açık Havza : Sularını denize ulaştırabilen havzalara açık havza denir
Açısal Sürat : Dairesel hareket yapan Dünya üzerindeki bir noktanın bölüm zamanda oluşturduğu dönüş açısıdır Dünya, ekseni çevresindeki hareketi sırasında 4 dakikada 1 derecelik, 1 saatte 15 derecelik, 24 saatte 360 derecelik dönüş yapar Açısal sürat, dünya üzerindeki her noktada aynıdır
Ahır : Hayvanların barındığı, çevresi taş veya ahşap ile cepheli yerlere ağıl adı verilmektedir Ağıllar zamanla nüfusun artmasına yan olarak sürekli yerleşme haline gelebilir Sürü sahipleri tarafından kurulan ağıllar kış mevsiminde hayvanların korunması amacıyla kullanılır
Nehir Akımı (Debisi) : Akarsuyun herhangi bir kesitinden bölüm zamanda geçen su miktarına (m3) akım veya debi denir
Çay Rejimi : Akarsuyun akımının sene içerisinde gösterdiği değişmelere rejim veya eğilim düzeni denir
Alizeler : 30° enlemlerinden (DYB) Ekvator ’a (TAB) doğru esen rüzgarlardır Dünya ’nın ekseni çevresindeki hareketi sebebiyle sapmaya uğra*****, Kuzey Yarım Küre ’de kuzeydoğudan, Güney Yarım Küre ’de güneydoğudan eserler En ahenkli ve aralıksız esen rüzgarlardır Okyanus akıntılarının yönlerini düzenlerler Ilk Olarak kuru olan bu rüzgarlar, deniz üzerinden aldıkları nemi Ekvator çevresine yağış olarak bırakırlar
Altimetre : Madeni barometrelerin bir çeşididir Yükseldikçe basıncın azalması kuralına dayanılarak, yüksekliklerin ölçülmesi amacıyla yapılmıştır
Andezit : Eflatun, mor, pembemsi renkli dış püskürük bir taştır Ankara taşı da denir Dağıldığında killi topraklar oluşur
Aneroid Halkın Nabzını Ölçen Kimse : Madeni barometredir Cıvalı barometrelerin başvuru alanının sınırlı olması ve taşıma zorluğu sebebiyle geliştirilmiştir
Aphel : Bakınız : Günöte
Araziden Yararlanma Haritaları : Bir bölgede arazinin nasıl kullanıldığını gösteren haritalardır Bu haritalar yardımıyla ekilidikili alanların, mera ve otlak alanlarının, orman alanlarının, bölünüşü ile kayalık, bataklık gibi kullanılmayan alanlar hakkında data edinilir Tarımın türü ve tarım ürünleri de bu haritalarda gösterilir
Artezyen : Basınçlı yeraltı sularıdır İki geçirimsiz katman arasındaki geçirimli tabaka içinde bulunan sulardır Tekne biçimli ovalar ve vadi tabanlarında bu cins sular bulunmaktadır
Atmosfer : Dünya ’yı çepeçevre saran gaz örtüsüne atmosfer denir Atmosferin alt sınırı, kara ve deniz yüzeyleriyle çakışır Üstteki sınırını ise yerçekiminin etkisi belirler Ekvator ’dan kutuplara içten yerçekimi arttığı için atmosferin şekli Dünya ’nın şekli gibi küreseldir
Atmosfer Basıncı : Atmosferi oluşturan gazların belirlenmiş bir ağırlığı vardır Gazların yeryüzündeki cisimler üstüne uyguladığı basınca atmosfer basıncı denir
Aysberg (Buz dağı) : Buzullardan kopup, denize dek ulaşan kalın buzul parçaları deniz içinde ilerlemeye devam eder Buzun yoğunluğu, deniz suyunun yoğunluğundan az olduğu için su kadar kaldırılır Yüzlerce metre kalınlıkta ve kilometrelerce uzunluktaki bu buz dağlarına aysberg denir *
A
Açık Havza : Sularını denize ulaştırabilen havzalara açık havza denir
Açısal Sürat : Dairesel hareket yapan Dünya üzerindeki bir noktanın bölüm zamanda oluşturduğu dönüş açısıdır Dünya, ekseni çevresindeki hareketi sırasında 4 dakikada 1 derecelik, 1 saatte 15 derecelik, 24 saatte 360 derecelik dönüş yapar Açısal sürat, dünya üzerindeki her noktada aynıdır
Ahır : Hayvanların barındığı, çevresi taş veya ahşap ile cepheli yerlere ağıl adı verilmektedir Ağıllar zamanla nüfusun artmasına yan olarak sürekli yerleşme haline gelebilir Sürü sahipleri tarafından kurulan ağıllar kış mevsiminde hayvanların korunması amacıyla kullanılır
Nehir Akımı (Debisi) : Akarsuyun herhangi bir kesitinden bölüm zamanda geçen su miktarına (m3) akım veya debi denir
Çay Rejimi : Akarsuyun akımının sene içerisinde gösterdiği değişmelere rejim veya eğilim düzeni denir
Alizeler : 30° enlemlerinden (DYB) Ekvator ’a (TAB) doğru esen rüzgarlardır Dünya ’nın ekseni çevresindeki hareketi sebebiyle sapmaya uğra*****, Kuzey Yarım Küre ’de kuzeydoğudan, Güney Yarım Küre ’de güneydoğudan eserler En ahenkli ve aralıksız esen rüzgarlardır Okyanus akıntılarının yönlerini düzenlerler Ilk Olarak kuru olan bu rüzgarlar, deniz üzerinden aldıkları nemi Ekvator çevresine yağış olarak bırakırlar
Altimetre : Madeni barometrelerin bir çeşididir Yükseldikçe basıncın azalması kuralına dayanılarak, yüksekliklerin ölçülmesi amacıyla yapılmıştır
Andezit : Eflatun, mor, pembemsi renkli dış püskürük bir taştır Ankara taşı da denir Dağıldığında killi topraklar oluşur
Aneroid Halkın Nabzını Ölçen Kimse : Madeni barometredir Cıvalı barometrelerin başvuru alanının sınırlı olması ve taşıma zorluğu sebebiyle geliştirilmiştir
Aphel : Bakınız : Günöte
Araziden Yararlanma Haritaları : Bir bölgede arazinin nasıl kullanıldığını gösteren haritalardır Bu haritalar yardımıyla ekilidikili alanların, mera ve otlak alanlarının, orman alanlarının, bölünüşü ile kayalık, bataklık gibi kullanılmayan alanlar hakkında data edinilir Tarımın türü ve tarım ürünleri de bu haritalarda gösterilir
Artezyen : Basınçlı yeraltı sularıdır İki geçirimsiz katman arasındaki geçirimli tabaka içinde bulunan sulardır Tekne biçimli ovalar ve vadi tabanlarında bu cins sular bulunmaktadır
Atmosfer : Dünya ’yı çepeçevre saran gaz örtüsüne atmosfer denir Atmosferin alt sınırı, kara ve deniz yüzeyleriyle çakışır Üstteki sınırını ise yerçekiminin etkisi belirler Ekvator ’dan kutuplara içten yerçekimi arttığı için atmosferin şekli Dünya ’nın şekli gibi küreseldir
Atmosfer Basıncı : Atmosferi oluşturan gazların belirlenmiş bir ağırlığı vardır Gazların yeryüzündeki cisimler üstüne uyguladığı basınca atmosfer basıncı denir
Aysberg (Buz dağı) : Buzullardan kopup, denize dek ulaşan kalın buzul parçaları deniz içinde ilerlemeye devam eder Buzun yoğunluğu, deniz suyunun yoğunluğundan az olduğu için su kadar kaldırılır Yüzlerce metre kalınlıkta ve kilometrelerce uzunluktaki bu buz dağlarına aysberg denir *