AB, Dijital Hizmetler Yasası'nın Maddelerini Belirledi

Avrupa Birliği (AB), mart ayında Dijital Piyasalar Yasası’nı çıkarmış (DMA), bu yeni düzenleme ile teknoloji firmalarının birtakım değişikliklere gitmek zorunda olduğu ve Avrupa pazarındaki rekabetinin daha adil hale geleceği tabir edilmişti. Şimdiyse AB’nin çevrimiçi dünyayı denetlemek maksadıyla dijital firmaları daha da zorlayacak yeni bir yasa düzenlemesi üzerinde anlaştığı bildirildi.

Saatlerce süren müzakerelerin akabinde bu sabah erken saatlerde, teknoloji şirketlerini platformlarındaki içerikler için daha fazla sorumluluk almaya zorlayacak olan Dijital Hizmetler Yasası’nın (DSA) kaideleri üzerinde muahedeye varıldı. Yasanın, 1 Ocak 2024'te Avrupa pazarındaki tüm şirketler için geçerli olacağı söz edildi.

Çevrimdışı yasa dışı olan, artık çevrimiçi de yasa dışı sayılacak


Yeni düzenleme kapsamında yasa dışı içeriklerin ve eserlerin daha süratli kaldırılması, kullanıcılara ve araştırmacılara algoritmalarının nasıl çalıştığının açıklanması ve yanlış bilgilerin yayılmasına karşı daha sıkı önlemler alınması üzere yükümlülükler yer alıyor. Bununla birlikte şirketler, maddedeki unsurlara uymazlarsa yıllık cirolarının yüzde altısına kadar para cezasına çarptırılacak.

Konuya dair yaptığı açıklamada Avrupa Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, "DSA, AB'deki tüm çevrimiçi hizmetler için temel kuralları güncelleyecek" diyor ve “Yasa, çevrimdışı yasa dışı olanın, çevrimiçi yasa dışı olması gerektiği prensibine pratik bir tesir sağlıyor. Boyut ne kadar büyük olursa, çevrimiçi platformların sorumlulukları da o kadar büyük olur.” diye de kelamlarına ekliyor. Teknoloji düzenlemesinin birçoklarına öncülük eden Avrupa Rekabet Komiseri Margrethe Vestager ise yasanın "platformların hizmetlerinin topluma ve vatandaşlara karşı oluşturabileceği risklerden sorumlu tutulmasını sağlayacağını" söz ediyor.

Bununla birlikte hem DMA hem de DSA teknoloji dünyasını etkiliyor; lakin DMA, işletmeler ortasında eşit bir oyun alanı oluşturmaya odaklanırken, DSA, şirketlerin platformlarındaki içeriği nasıl denetlediğiyle ilgileniyor. Bu nedenle DSA'nın internet kullanıcıları üzerinde daha süratli bir tesiri olacağı belirtiliyor. Öte yandan mevzuat yalnızca AB vatandaşları için geçerli olsa da, bu kanunların tesiri dünyanın öteki bölgelerinde de mutlaka hissedileceği varsayım ediliyor.

Büyük şirketlerin sorumlulukları da daha büyük olacak


DSA'nın sonuncu metni şimdi yayınlanmadı, lakin Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Komitesi tarafından DSA’nın içereceği yükümlülükler şu biçimde ayrıntılandırılıyor:

• Bir kişinin dinine, cinsel yönelimine yahut etnik kökenine dayalı amaçlı reklamlar yasaklanmıştır. 18 yaş altı bireyler de amaçlı reklamlara husus olamaz.
• Kullanıcıları belli seçimler yapmaya yönlendirmek için tasarlanmış baş karıştırıcı yahut aldatıcı kullanıcı arayüzleri olan "karanlık desenler" yasaklanacaktır. AB, kural olarak, abonelikleri iptal etmenin onlara kaydolmak kadar kolay olması gerektiğini söylüyor.
• Facebook üzere büyük çevrimiçi platformlar, tavsiye algoritmalarının (örneğin, Haber Kaynağı'ndaki içeriği sıralamak yahut Netflix'te TV gösterileri önermek için kullanılan) çalışmasını kullanıcılar için şeffaf hale getirmek zorunda kalacak. Kullanıcılara ayrıyeten “profil oluşturmaya dayalı olmayan” bir teklif sistemi sunulmalıdır. Örneğin Instagram kelam konusu olduğunda bu, kronolojik bir feed manasına gelir.
• Barındırma hizmetleri ve çevrimiçi platformlar, yasa dışı içeriği neden kaldırdıklarını açık bir formda açıklamalı ve kullanıcılara bu çeşit yayından kaldırma süreçlerine itiraz etme imkanı sağlamalıdır. DSA, hangi içeriğin yasa dışı olduğunu tanımlamaz ve bunu tek tek ülkelere bırakır.
• En büyük çevrimiçi platformlar, araştırmacılara “çevrimiçi risklerin nasıl geliştiğine dair daha fazla bilgi sağlamak” için kıymetli datalar sağlamak zorunda kalacak.
• Çevrimiçi pazar yerleri, yasa dışı mal yahut hizmet satan bireyleri takip etmek için platformlarında tüccarlar hakkında temel bilgileri tutmalıdır.
• Büyük platformlar ayrıyeten krizler sırasında yanlış bilgilerle başa çıkmak için yeni stratejiler sunmak zorunda kalacaklar

Bununla birlikte DSA, DMA üzere, farklı büyüklükteki teknoloji şirketleri ortasında ayrım yapacak ve daha büyük şirketlere daha büyük yükümlülükler getirecek. Bu da demek oluyor ki Meta ve Google üzere AB'de en az 45 milyon kullanıcısı olan en büyük firmalar en fazla incelemeyle karşı karşıya kalacak.

DSA'nın bu kararları artık AB üye devletleri tarafından kabul edilmiş olsa da, yasal lisanın hala en son hale getirilmesi ve kanunun resmen oylanarak yasalaşması gerekiyor. Kurallar, yasanın oylanmasından 15 ay sonra, yani 1 Ocak 2024'ten itibaren tüm şirketler için geçerli olacak.