Abbasiler Doneminde Kultur ve Medeniyet

Abbasiler Donemi Kultur ve Medeniyeti, İslam Kultur ve Medeniyeti Abbasiler Doneminde Kultur ve Medeniyet


Emeviler halifeliği, Hz Muhammed'in amcaoğlu ve damadı, dorduncu halife Ali'den zor ve hile kullanarak almışlar, bununla da yetinmeyerek peygamber ailesine karşı kanlı bir siyaset gutmuşlerdi Bu yuzden Emevilere karşı duşmanlık artmış, ozellikle Hicaz, Irak ve İran'da buyuk hoşnutsuzluklar baş gostermişti

Emevilerin, ozellikle coğunluğu Turk olan bolgelerde (Horasan, Toharistan, Sogd) uyguladıkları vergi soygunculuğu ve Arap olmayanları aşağı gorme siyaseti bu propagandayı daha da guclendirdi Horasanlı Ebu Muslim adında bir Turk, Emevilere karşı ilk ayaklanmayı başlattı Onceden Turklerin Musluman olanları ile olmayanlarını barıştırmış ve bunları İranlı Şiilerle birleştirerek guclu bir birlik hazırlamış olan Ebu Muslim, Arap ordularını yenerek Emevi saltanatına son verdi

Peygamber sulalesinden Ebul Abbas Seffah halifeliğe getirildi İlk Abbasi halifesi olan Ebul Abbas, Emevileri acımadan yok ettiği icin kendisine kan dokucu anlamına gelen elSeffah adı verildi

BERMEKOĞULLARI

Abbasiler ilk dokuz halife zamanında (ozellikle Harun Reşit ve Memun butun İslam dunyasını kapsayan (Endulus haric) bir egemenlik kurdular Ancak Anadolu'ya ve Akdeniz Bolgesi'ne hic bir zaman egemen olamadılar

Turkler ve İranlılar tarafından iktidara getirilen Abbasiler, Araplara guvenemediklerinden yonetim işlerinde Turklerden ve İranlılardan yararlandılar Yeni devletin maliye ve yonetim işleri, ozellikle Toharistanlı Bermekoğullarınca duzenlendi Bağdat bu donemde kuruldu ve başkent oldu; kısa surede saraylar, resmi kurumlar ve askeri kışlalarla donatıldı

Daha sonra gelen halifeler doneminde Abbasi egemenliği zayıfladı, İslam İmparatorluğu'nda bağımsız hukumetlerin sayısı coğaldı (Samanoğulları, Karahanlılar, Buveyhoğulları, Fatımiler vd) Kuruluştan 150 yıl sonra, Bağdat'ın egemenliği sadece Irak ve İran bolgelerinde gecerliydi Zamanla Abbasi halifelerinin yalnız manevi değeri kaldı Buveyhoğulları 945'te Bağdat'ı ele gecirdiler, siyasi cıkarlarını duşunerek, Abbasi hanedanını yıkmadılar, ama onların elinde halife unvanından başka bir yetki de bırakmadılar

1055'te Selcuklular, Bağdat'ı ele gecirerek Buveyhoğulları Devleti'ne son verdiler, ama yine halifeleri hoş tuttular Moğol istilası ile Abbasi hanedanı kesin olarak son buldu Hulagu, Bağdat'ı alarak son Abbasi halifesi Mustasım'ı oldurdu (1258) Oldurulmekten kurtulup kacan Abbasoğullarından biri, Mısır'da MemlUklere sığınarak orada halife oldu

Abbasiler doneminde İslamın Arap ve İran kesimi buyuk olcude birliğe kavuştu Halifelik Arap ozelliğini kaybederek, Sasani Krallığı'nın kurumlarını, saray geleneklerini ve uygarlık zenginliğini edindi



Samarra'da (Irak) Cafer ElMutevekkil Camii'nin kalıntıları Irak Abbasileri sanatının belirgin orneklerinden olan bu cami,

Ziggurat (cok katlı kule) bicimi tuğla minaresiyle unludur



Abbasiler doneminde İslam İmparatorluğu

ABBASİ SANATI

Abbasiler donemi İslam İmparatorluğunun en parlak donemidir; oyle ki, bu donemde hemen her bolge bağımsız bir sanat merkezi durumundadır Bu donemde edebiyat (ozellikle şiir), bilim, fen, muzik, kısaca butun guzel sanatlar buyuk bir gelişme gosterdi Yunan, Suryani, Fars ve Sanskrit dillerinde yazılmış bilim, fen ve felsefe kitapları Arapcaya cevrildi IX yuzyılda halifelerin oturmuş olduğu Samarra'da bulunan kalıntılar, Abbasi sanatının başlıca ozelliklerini yansıtan belgelerdir



Kayrevan Camii (Tunus) kubbeleriyle dikkati ceker Mimber ve mihrabın yarım kubbesi oymatik ağacındandır; mermer levhalar kakma cinilerle bezenmiştir Temeli 670 yılında atılan cami, XI yya kadar bircok kere onarılmıştır