ABD ile kritik görüşme

Rusya’dan S-400 kesimlerini getiren yedinci uçak da Mürted Hava Üssü’ne inerken, daha evvel Türkiye’ye S-400 konusunda yaptırım tehdidinde bulunan ABD’nin sessizliği sürüyor.

ABD’nin, yaptırımları açıklamak için 15 Temmuz’un geçmesini beklediği öne sürülürken, bu hafta Türkiye’ye gelecek ABD heyetiyle mümkün yaptırımlar konusunda kritik görüşmeler gerçekleştirilecek. Türkiye, S-400 mutabakatının ABD’nin Türkiye’ye Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Gayret Yasası (CAATSA) çıkarmasından evvel yapıldığına dikkat çekerek, yaptırım uygulanmaması talebinde bulunacak.

Öte yandan Rusya’dan Türkiye’ye S-400 gereçlerinin sevkıyatı dün de devam etti. Ulusal Savunma Bakanlığı, sevkıyat kapsamında dün Rusya’dan gelen S-400 gereçlerini taşıyan üç kargo uçağının Mürted Hava Meydanı’na indiğini duyurdu. Böylelikle şu ana kadar Ankara’ya 7 uçaklık sevkıyat yapılmış oldu.



Dünyanın en büyük kargo uçakları ortasında yer alan Rus Antonov 124 ve İlyuşin 76 tipi uçaklar dün Mürted Hava Üssü’ne toplamda üç uçuş gerçekleştirdi. Teslim edilen modüller ortasında S-400’lerin füzeleri yer almıyor. Füzelerin güvenlik nedeniyle deniz ve kara yollarıyla Türkiye’ye sevk edileceği belirtiliyor.

ABD sessiz

Rusya’dan Türkiye’ye S-400 gereçlerinin sevkıyatı sürerken daha evvel Türkiye’ye yaptırım uygulanacağı tarafında tehditte bulunan ABD’nin hususla ilgili sessizliği ise sürüyor. Türkiye, Rusya’dan S-400 sevkıyatının başladığını açıklamasının akabinde Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar, ABD’li mevkidaşı Mark Esper’le görüşmüş, bu görüşmenin akabinde ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Türkiye’nin S-400 alımı konusunda yapacağını duyurduğu basın toplantısını ertelemişti. Türkiye’ye S-400 sevkıyatının başlamasının üzerinden üç gün geçmesine rağmen Pentagon’dan ya da ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan bu hususta bir açıklama gelmedi.

ABD, S-400 alması durumunda Türkiye’ye, CAATSA uyarınca yaptırım uygulanacağını açıklamıştı. Lakin bu yaptırımların ne ölçüde ve hangi kapsamda uygulanacağı şimdi bilinmiyor. Akar-Esper görüşmesinde varılan mutabakat uyarınca bu hafta ABD’li bir heyet Ankara’ya gelerek, hem mümkün yaptırımlar hem de Suriye’nin kuzeyindeki gelişmeler konusunda görüşmeler yapacak. Türkiye, S-400 sevkıyatının başladığını duyurduğu açıklamada Rusya ile yapılan S-400 muahedesinin 11 Nisan 2017 tarihinde yapıldığını duyurmuştu. Duyuruda bu tarihin vurgulanmasının, ABD ile yapılacak görüşmelerde Türkiye’nin S-400 alımının, 27 Temmuz 2017’de yürürlüğe giren CAATSA kapsamına girmeyeceği argümanının kullanılacağı yorumlarına yol açtı.

Kritik ziyaret

Amerikan Bloomberg ajansı ise ABD’li yetkililerin verdiği bilgilere dayandırarak yaptığı haberinde ABD’nin Türkiye’ye uygulayacağı S-400 yaptırımlarını 15 Temmuz darbe teşebbüsünün yıldönümünün geçmesinin akabinde açıklayacağını öne sürdü.



Öte yandan Türkiye şimdi S-400’ün füze üzere kritik kesimlerini teslim almadığı için CAATSA yaptırımlarının bu evrede uygulanmayacağı görüşleri de gündeme getiriliyor. Türkiye’nin, Fırat’ın doğusuna düzenlenecek operasyonu da ABD ile görüşmelerde masada tuttuğu da Ankara kulislerinde gündemde olan yorumlar ortasında yer alıyor. Akar-Esper görüşmesine ait Ulusal Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da ABD heyetinin “iki ülke ortasındaki diyaloğun sürdürülmesi ve Suriye’de inançlı bölge oluşturulması konusu” görüşmek üzere Ankara’ya geleceği açıklanmıştı. Bu nedenle ABD ile bu hafta yapılacak görüşmelerin iki ülke bağları açısından kritik ehemmiyet taşıdığı belirtiliyor.

S-400’ler öteki ülkelere de satılabilir

S-400’lerin Türkiye’ye teslimatının başlamasının akabinde Moskova’dan, hava savunma sistemlerinin bölgedeki öbür ülkelere de satılabileceği sinyali geldi. Rusya Devlet Duması Dış Bağlar Komitesi Lideri Leonid Slutsky, RT TV Channel’a verdiği röportajda, Türkiye’ye kurulmaya başlanan S-400 sistemlerinin “ilk hamle” olduğunu belirterek, “Rusya’dan çıkan S-400 ve daha üst seviye silah sistemleri bölgede görülmeye devam edecek” dedi. Rus senatör Aleksey Puşkov ise ABD’nin Türkiye’ye yönelik yaptırım planlarını eleştirdi. Puşkov, “S-400 sistemi almasaydı yaptırım da uygulanmazdı. ABD’nin kendi silahlarını müttefiklerine satması, NATO’nun var oluş sebeplerinden biri” açıklamasında bulundu.



Fransız Le Monde gazetesi, Rus imali S-400’lerin ABD’nin yaptırım tehditlerine karşın Türkiye’ye teslim edilmesini dün birinci sayfadan, manşetten gördü. “Türkiye, Rusya’ya yöneliyor ve NATO’ya meydan okuyor” başlıklı haberde, “Darbe teşebbüsünden üç yıl sonra Recep Tayyip Erdoğan’ın Türkiye’si, Atlantik ittifakının doğu ayağı, açıkça NATO müttefiklerine meydan okuyor. S-400’lerin bir kısmı 12 Temmuz’da Ankara’ya vardı. Türkiye, ABD Kongresi’nin yaptırımlarıyla karşı karşıya kalabilir. Washington’ın Türkiye’yi F-35 savaş uçaklarının üretim programından çıkarması bekleniyor” yorumu yapıldı. Gazetenin S-400 teslimatına ait yayımladığı editör yazısında, Türkiye’nin jeostratejik bir tercihle karşı karşıya olduğunu fakat bu ikili oyunu uzun müddet devam ettiremeyeceğini belirtti.

Hüseyin Hayatsever/Cumhuriyet