ABD’den Türkiye'ye yaptırım teklifi

Cumhuriyetçi Senatör Graham, ABD Lideri Trump’ın isteğiyle Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nu arayarak, “Eğer S-400 radar sistemini aktive etmezseniz CAATSA yaptırımlarını uygulamayacağız” dediği öğrenildi.

Graham ayrıyeten, “Eğer sistemi faal hale getirmezlerse özgür ticaret muahedesi müzakerelerine başlayabiliriz. Şayet sistem etkin hale getirirlerse yaptırımları uygulamaktan diğer deva kalmaz. Yasa açık” sözlerini kullandı.

CAATSA YASASI NEDİR?

Trump’ın, Kongre’nin baskısıyla 2017’de imzaladığı yasa, temel olarak Rusya’nın ABD seçimlerine müdahale teşebbüsü, Kırım’ı ilhak etmesi ve Ukrayna’nın doğusundaki ayrılıkçıları desteklemesine karşı Obama periyodunda getirilen yaptırımların teminat altına alınması gayesini taşıyor.

2 Ağustos 2017’de resmen yürürlüğe giren CAATSA yasası, ABD'nin ulusal güvenliğine “tehdit” olarak değerlendirdiği İran, Rusya ve Kuzey Kore'ye karşı yaptırımların alınmasını öngörüyor.



Yasanın 231'inci hususuna nazaran Rusya ile savunma ve istihbarat alanlarında çalışan şahıslara karşı da yaptırım getirilebiliyor. Bu yaptırımlar, Rusya Federasyonu için yahut onun ismine çalışan bireylerle bilerek ‘”önemli işlem” yapan gerçek ve hukukî bireyler için de geçerli olabiliyor.

Bu kapsamda Türkiye’nin Rusya’dan S-400 sistemlerini alması, “önemli işlem” kategorisinde bedellendiriliyor ve yaptırım öngörülüyor.

YAPTIRIM SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?

Türkiye'nin S-400'leri teslim almasıyla başlayan süreçte öncelikle ABD Ulusal Güvenlik Kurulunun (NSC) Türkiye'nin Rus savunma ya da istihbarat kesimiyle “önemli düzeyde” bir alışveriş yapıp yapmadığını belirlemesi gerekiyor. 

Ulusal Güvenlik Kurulunun makul seviyede alışveriş olduğunu teyit etmesi durumunda ABD Hazine Bakanlığı, mümkün yaptırım seçeneklerini ve tesirlerini kıymetlendirerek hangi yaptırımların uygulanması gerektiği konusunda Başkan’a tavsiyede bulunacak.



Bu tavsiyenin akabinde Trump’ın bir başkanlık kararnamesi hazırlayarak seçtiği yaptırımları ilan etmesi beklenecek. Trump’ın bu çeşit bir başkanlık kararnamesine imza atması durumunda kelam konusu yaptırımlar anında yürürlüğe girecek.

CAATSA’da, Başkan'ın kararnameyi ne vakit imzalayacağına ait bir hususun bulunmaması, Başkan’a yaptırımları istediği vakit yürürlüğe sokma imkanı sunuyor.

Tam da bu noktada Trump’ın, CAATSA yaptırımları Türkiye’ye olduğu üzere uygulansın diyen Kongre’yi ikna etmesi gerekiyor.