AB'de gaza tavan fiyat tartışması

AB üyesi ülkeler, hızla artan enerji fiyatlarına karşı doğalgaza tavan fiyat getirme, spot elektrik piyasalarında ticaretin askıya alınması ve elektrik tüketiminin azaltılması gibi seçenekleri ele alacak.

9 Eylül'de olağanüstü toplanacaklar

AB üyesi 27 ülkenin enerji bakanları, 9 Eylül'de Brüksel'de olağanüstü toplantı yapacak. Toplantıda, yüksek enerji fiyatlarını azaltmak için olası acil önlemler ve kışa hazırlık durumu görüşülecek. AB dönem başkanı Çekya'nın toplantıya ilişkin hazırladığı taslak belgeye göre, bakanlar doğalgaz fiyatlarının elektrik fiyatları üzerindeki etkisini sınırlamak için yapılacakları tartışacak.

Tavan fiyat

Elektrik üretimi için kullanılan doğalgaza tavan fiyat uygulanarak bu ürünün fiyatının geçici olarak sınırlandırılması, Rusya'dan ithal edilen gaza tavan fiyat getirilmesi, gaz santrallerinden elektrik üretiminin geçici olarak Avrupa elektrik piyasasında fiyat oluşumu dışında tutulması ve gaz dışındaki kaynaklara tavan fiyat getirilmesi bakanların görüşeceği konular arasında yer alacak.

Ayrıca, enerji piyasadaki likiditenin artırılması için de çeşitli seçenekler değerlendirilecek.

Yüksek teminat miktarlarıyla karşılaşan enerji piyasası katılımcılarına ek kredi hattı ve likidite sağlanması, Avrupa'da türev piyasaların geçici olarak askıya alınması ve karbon piyasasının elektrik fiyatlarına etkisinin hafifletilmesi gibi konular da görüşülecek.

Bakanlar, AB çapında elektrik tüketimin azaltılması ve bu konuda bir hedef belirlenmesi üzerinde de fikirlerini paylaşacak.

Rusya gaz tavan fiyat uygulamasına karşı

Rusya, doğalgaza tavan fiyat uygulamasının kabul etmeyeceğini açıklamıştı. Rus yetkiler, Rusya'nın Avrupa'ya doğalgazın uluslararası fiyatların altında satılmasına izin verilmeyeceğini, petrolde olduğu gibi doğal gaza tavan fiyat uygulayacak ülkelere gaz sevkiyatı yapılmayacağını bildirmişti. Uzmanlar, Avrupa'ya zaten kısıtlı miktarda sağlanan Rusya'dan gaz akışının tamamen kesilmesinin, Avrupa'nın tüketiminin en yoğun olduğu kış döneminde sıkıntılara yol açacağını belirtiyor.

Öte yandan gaz santrallerinin Avrupa'daki elektrik fiyat oluşumunun dışında tutulması da kolay görünmüyor. Mevcut sistemde AB'deki toptan elektrik fiyatı, toplam elektrik talebini karşılamak için ihtiyaç duyulan son üretici tarafından ve genellikle hızla devreye alınabilen doğal gaz santrallerince belirleniyor.

Doğalgaz fiyatlarındaki hızlı yükseliş bu piyasanın dengesini bozmuş durumda. Ancak, gazın elektrik üretimindeki kaynak fiyatlarından ayrıştırılması durumunda rüzgar ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynaklarla nükleer ve kömür elektrik piyasası içinde farklı fiyatlanacak. Böylece, gaz dışındaki kaynaklara yapılan ödemenin daha düşük olması ve piyasadaki elektrik fiyatlarının gerilemesi planlanıyor. Bu müdahale karşısında ise gaz tedarikinde sorunlar yaşanabileceği veya diğer kaynaklardan üreticilerin yatırımlarına karşı serbest piyasa fiyatlarının altında getiriyi olumsuz karşılaması söz konusu olacak.

Elektrik tüketiminin düşürülmesi

AB, daha önce doğal gazda yaptığı gibi üye ülkelerin elektrik tüketimlerini düşürmelerini istemeye hazırlanıyor. Birlik, Rusya'dan tedarikteki düşüşü gaz tüketimini yüzde 15 azaltarak hafifletmeyi planlıyordu. Ancak elektrik piyasası ile doğalgaz piyasası farklı yapılara sahip. Doğal gaz depolaması mümkün olan bir ürünken elektriği saklamak ve ihtiyaç duyulduğunda tüketmek mümkün olmuyor. Bu nedenle elektrik tüketimindeki bir düşüşün piyasaları bir ölçüde rahatlatacak etkisi olması beklenirken, enerji krizine karşı kesin bir çözüm ortaya koyması mümkün görünmüyor.

Avrupa'da gaz fiyatları hızla yükseldi

Avrupa ülkelerinde son dönemde elektrik ve doğalgaz fiyatları tarihi zirve yaptı.

Rusya'nın Avrupa'ya Kuzey Akım boru hattından doğalgaz akışını süresiz durdurduğunu açıklamasının ardından Avrupa'da gaz fiyatları hızla yükseldi.

Avrupa'da derinliği en fazla olan Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF'de işlem gören ekim vadeli gaz kontrat fiyatları, 2 Eylül'de yaklaşık 214 euro seviyesinde kapanmıştı. Doğalgazın megavatsaat fiyatı bugün yüzde 26 artarak 270 euronun üzerine çıkmıştı.