Abdesti Bozan Şeyler

ABDESTİ BOZAN ŞEYLER:

(Halebî) kitâbında diyor ki, (Hanefî mezhebinde yedi şey, abdesti bozar: Birincisi, önden ve arkadan çıkan şeyler, meselâ yellenmek, abdesti bozar Yalnız, erkeğin ve kadının önünden çıkan yel, abdesti bozmaz Bu, az kimsede olur Ağızdan, kulakdan ve derideki yaradan çıkan kurtlar, bozmaz İhtikan, yanî lâvman âletinin ucu ve insan parmağı, arkadan sokup çıkarılınca, etrâfı yaş ise bozar Kuru ise, yine abdesti tâzelemek iyi olur Bir parçası sokulup, bir parçası dışarda kalan herşey de, böyledir Birşeyin hepsi girip çıkarsa, abdesti de, orucu da bozar Bâsur memesi çıkan, eli ile veyâ bez gibi birşey ile sokarsa, abdesti bozulur

Erkek, idrâr yoluna yağ sokup, sonra dışarı akarsa, İmâmı a’zama göre bozulmaz Kadın, vajinal lâvaj yapınca, çıkan sıvı, abdesti bozar

Erkek, idrâr kaçırmamak için, idrar yoluna nebâtî pamuk koyması câizdir Sızdığında vesvese, şübhe ederse, koyması müstehab olur Sızmağa mâni’ olursa, koyması vâcib olur Sun’î pamuk kullanmamalıdır Pamuğun dışarda kalan kısmı ıslanmadıkca, abdesti bozulmaz Pamuk, kuru olarak çıkarsa, yine bozulmaz Kadınların önlerine sokduğu, kürsüf denilen bez de böyledir Fakat sokmayıp, aralığa koyarsa, iç tarafı ıslanınca, bozulur Pamuğun hepsi girmişse, yaş olarak çıkınca, bozar Arkaya sokulup, kaybolan nebâtî pamuk, kuru çıkınca da bozar Bâkire kızların yalnız hayz zamânında, evli ve dul olanların ise, her zemân kürsüf kullanmaları müstehabdır İstincâdan sonra, çamaşırında leke olanlar, iki kaba eti arasına uzunca pamuk koyarak, makadı örtmeli, abdest alacağı zamân pamuğa bakıp, temiz ise tekrâr yerine koymalı, kirlenmiş ise, değişdirmelidir

İdrâr kaçıran, çamaşırının kirlenmemesine çok dikkat etmelidir Kenâr uzunluğu onbeş santimetre kadar murabba’ kare şeklinde bir bezin bir köşesine elli santimetre kadar ip bağlanır İpin diğer ucu halka yapılıp, dona takılı olan çengelli iğneye geçirilir Bez zekerin ucuna sarılır Kenârları üzerine ipi sarılıp, ilmik yapılır İdrâr, fazla sızıyorsa, bezin içine pamuk konur İdrâr kaçırınca, yaş pamuk atılır Beze de bulaşmış ise, ipin ucundan çekilir, ilmik açılır Bez yerinden çıkar İpin diğer ucu, iğneden çıkarılıp, bez yıkanıp ve kurutulup, tekrâr kullanmak için saklanır Bir bez, bağı ile birlikde aylarca kullanılabilir İhtiyârlarda zeker küçülüp, ucuna bez sarılamıyor Bunlar, küçük bir naylon torbaya bez koyup, zekeri ve husyeleri torbaya sokar Ağzını bir ip ile bağlar İdrâr yapacağı zamân, ipi çözer İçindekileri çıkarır Bez ıslanmış ise değişdirir Böyle temizlik yapan, prostat hastalığına yakalanmaz

Abdesti bozanların ikincisi, ağızdan çıkan necs şeylerdir Bunlardan kay ve katı kan, kan, safra, mideden gelen yemek, su, ağız dolusu olunca, abdesti bozarlar Hepsi kaba necsdirler Süt emen çocuğun kusduğu şey de, kaba necsdir Balgam kusmak bozmaz Başdan gelen sıvı kanı kusunca, tükrükden az ise bozmaz Ağzın içi, abdestin bozulmasında, iç organ sayılır Orucun bozulmasında, bedenin dışı sayılır
Bunun için, dişden ve ağızdaki yaradan çıkıp ağızdan dışarı çıkmıyan kan abdesti bozmaz Ağızdan dışarı çıkınca, tükrükden çoksa bozar Başdan gelen katı kan, çok olsa dahî bozmaz Mideden, ciğerden gelen kan sıvı ise, Şeyhayna göre “rahmetullahi aleyhimâ, az olsa dahî abdesti bozar Kulağa damlatılan yağ, kulakdan veyâ burundan çıkınca bozmaz Ağızdan çıkarsa bozar Buruna çekilen şey, burundan, günlerce sonra da, geri gelirse bozmaz

Üçüncüsü, deriden çıkan kan, cerâhat, sarı su, ağrılı çıkan renksiz su, hanefîde bozar Bunların, mâlikîde ve şâfi’îde abdesti bozmadıkları, fârisî (Menâhicülibâd) kitâbında yazılıdır
Çiçek hastasından ve herhangi bir çıbandan, kulakdan, burundan, yaradan çıkan kan, sarı su ve elem ile, ağrı ile akan renksiz su, gusl abdestinde yıkanması lâzım olan yere yayılırsa bozar Meselâ, burundan gelen kan, kemikleri geçerse, kulakdan gelen, kulak deliğinden çıkarsa bozar Çıbandaki, yaradaki kanı, sarı suyu pamukla emerse bozar Bunlardan elemsiz, ağrısız olarak çıkan, akan renksiz su bozmaz
Tahtâvî Birşeyi ısırınca, o şey üzerinde kan görürse, bozulmaz Misvâk, kürdan üzerinde kan görünce, ağzına bulaşmadı ise, bozulmaz
Yanî oraya parmağını koyunca, parmağında kan görürse bozulur Gözü ağrıyan kimseden, hep yaş akarsa, özür sâhibi olur Ağrı olmadan, herhangi bir sebeble ağlamakla ve soğan, duman, gazlar te’sîri ile, göz yaşı akınca bozmaz Şâfi’îde ikisi de bozmaz Kadın, çocuğunu emzirince bozmaz Çok da olsa, terlemekle bozulmaz Kulak, göbek, memeden ağrı, hastalık ile gelen sıvı bozar Sülük, çok kan emerse, bozar Sinek, sivrisinek, pire, tahta biti gibi haşereler, çok emseler de bozulmaz Az olup yayılmayan derideki kan ve ağızda hâsıl olup, ağız dolusu olmıyan kan ve dışarı çıkan az kay, abdesti bozmadıkları için, necs değildirler

Abdesti bozanların dördüncüsü, uyumak, dört mezhebde de bozar Hanefîde, makadın gevşek olacağı bir hâlde, meselâ yan veyâ sırt üstü yatarak veyâ dirseğine yâhud birşeye dayanıp uyumakdır Dayandığı şey çekilince düşmezse, bozulmaz Namâzda uyumak, dizleri dikip, başını dizlerine koyarak, diz çökerek, bağdaş kurarak, teverrük ederek uyursa, bozulmaz Teverrük, kadınların namâzda oturdukları gibi oturmakdır Bir dizini dikip, diğer uyluğu üzerine oturup uyursa bozulur Çıplak hayvan üstünde uyursa, hayvan yokuş çıkıyor veyâ düz yerde gidiyorsa, bozulmaz Palan ve eğer üzerinde uyursa hiç bozulmaz

Beşincisi, bayılmak ve deli olmakla ve sar’a tutmakla bozulur Yürürken sallanacak kadar sarhoş olmak da bozar
Altıncısı, rükü’ ve secdeleri olan namâzda kahkaha ile gülmek, abdesti de bozar Çocuğun bozulmaz Namâzda tebessüm, namâzı da, abdesti de bozmaz Yanındakiler işitirse, kahkaha denir Kendi de işitmezse, tebessüm denir Yalnız kendi işitirse (Dahk) denir Dahk, yalnız namâzı bozar

Yedincisi, (Mübâşereti fâhişe) ya’nî çıplak olarak, (Sev’eteyn)i, yanî çirkin yerlerini sürtünmek, erkeğin de, kadının da abdestini bozar) Kadının derisine şehvet ile dokunmak, hanefîde abdesti bozmaz

Saç, sakal, bıyık, tırnak kesmek abdesti bozmaz Kesilen yerleri yıkamak lâzım olmaz (Fıkhi Gîdânî)nin fârisî şerhinde diyor ki, (Tırnak kesince, abdest bozulmaz Elleri yıkamak müstehab olur) Yara kabuğunun düşmesi ile de bozulmaz

Abdest alırken, deri üzerindeki yarık yıkanır Su değdiremezse, mesh eder Mesh edemezse, terk olunur Ayağındaki yarığa merhem sürmüş ise, merhemin üstünü yıkar Yıkamak yaraya zarar verirse, mesh eder Yıkadıkdan sonra merhem düşerse, altı iyi olmuş ise, altını yıkar İyi olmamış ise, yıkamaz 55 ci maddeye bakınız! İki elinde yarık, yara olup su zarar verirse teyemmüm eder Bir eli sağlam ise, bunun ile abdest alır Eli dirsekden, ayağı topukdan kesilmiş ise, kesik yeri yıkar

(Halebîi kebîr)de diyor ki, (Abdest aldığını bilip, sonra bozulduğunda şübhe ederse, abdesti var kabûl edilir Abdesti bozulduğunu bilip, sonra abdest aldığında şübhe ederse, abdest alması lâzım olur Abdest arasında, bazı yerini yıkadığında şübhe ederse, orasını yıkar Abdest aldıkdan sonra şübhe ederse, yıkamak lâzım değildir Abdest aldıkdan sonra, üzerinde yaşlık gören, idrâr mı, su mu şübhe etse, ilk olarak başına geldi ise, yeniden abdest alır
Birkaç defa, böyle şübhe etti ise, şeytânın vesvesesi olduğu anlaşılır ve abdesti tâzelemez Vesveseyi önlemek için, abdest aldıkdan sonra, donuna, peştemalına su serpilmesi (Kimyâyı se’âdet)de de yazılıdır Veyâ nebâtî pamuk kullanmalıdır Kab, kaçak, elbise, bedenin, suyun, kuyunun, havuzun ve câhillerin, kâfirlerin hâzırladığı yağ, ekmek, elbise, yemek ve sâirenin pis olmasında şübhe etse, temiz kabûl edilir)

Kur’ânı kerîmi abdestsiz tutmak harâmdır Ezberden okumak câizdir Yatağa abdestli girmek sünnetdir (Şir’atülislâm) şerhinde diyor ki, (Kur’ânı kerîmi yatakda, yatarak ezberden abdestsiz okumak câizdir ve sevâbdır Fakat, başını yorgandan dışarı çıkarmalı ve bacakları bitişdirmelidir)

Vedî, mezî çıkınca dört mezhebde de abdest bozulur Hanbelîde gusl abdesti de lâzım olur (İnâye) Cünüb ve hayzlı olarak câmi’e girmek harâmdır Abdestsiz girmek mekrûhdur (Dürer Gurer) Önden, arkadan çıkarak abdesti bozanlar, hastalıkla çıkar, sızarsa ve abdest almakda, şiddetli soğuk, hastalık, ihtiyârlık gibi sebeblerle, harac güçlük olursa, Mâlikîde abdest bozulmaz

(Kitâbürrahme)de diyor ki, (Devâmlı idrâr kaçırmağa (silisülbevl) denir Bundan korunmak için, bir kaba bir fincan nohud ve iki fincan sirke konur Üç gün sonra, her gün üç kerre üçer nohud yenir ve birer çay kaşığı sirke içilir Yâhut, bir kaşık yüzerlik tohmu ve zencefil ve tarçın ve karabiber, ince toz edilip karışdırılır Sabâh aç karna ve yatarken bir çay kaşığı toz, su ile yutulur) 986 da yazılmış olan türkçe (Menâfi’ unnâs) da, silisülbevl için muhtelif ilâclar vardır Bunlardan biri, iki dirhem günnük, iki dirhem çörek otu, dört dirhem bal ile karışdırıp, sabâh akşam birer ceviz mikdârı yenir Günnük, bir ağaç zamkıdır Sakız gibidir Kokusundan belli olur