Abdurrahman ElHazini Hayatı ve Eserleri
Doğum 12 yy
Olum 12 yy
Meslek Astronom, mekanik alet ustası
XII yuzyılda İran ’da yaşamış olan astronom, mekanikci ve ilmi alet yapıcısıdır
HAYATI
Asıl adı Ebu ’lHuseyin Ali bMuhammed ElHazin olan ilim adamı, ElMervezi ’nin Bizans asıllı kolesidir Sahibinin Merv sarayında hazinedar olması dolayısıyla ElHazini olarak tanınmıştır Sahibinin sağladığı imkanlar ile devrinde gorebileceği en iyi eğitimi gormuş ozellikle felsefe ve matematik tahsil etmiştir
Selcuklu Sultanı Sencer devrinde bir ilim ve edebiyat merkezi haline gelen Merv ’de sarayın desteği ile calışmalarını yuruten ElHazin, ‘ ’mizanu ’lhikme ’ ’ adını verdiği bir hidrostatik terazi yaptı Bu terazi sayesinde metallerin ve taşların saf olup olmadıkları, iki elementten meydana gelen alaşımlarda metallerin karışma oranları bulunabiliyordu Bu terazi hassasiyet yonunden daha once yapılanlardan cok ustundu
Bilim calışmalarının yanı sıra dindarlığı ile de tanınan El Hazin; bir derviş gibi giyinir, cok az yemek yer ve evinde tek başına yaşadığı bilinmektedir Oğrencilerinin olduğu, kendisinden onceki bilim insanlarından etkilendiği gorulur Ona gore ağırlık cismin bunyesinde bulunan bir kuvvet olup onun arzın merkezine doğru hareketine sebep olur ve ozgul ağırlığına bağlıdır
ESERLERİ
Kitabu Mizani ’lhikme, en onemli eseri olup 1121 yılında yapmış olduğu hidrostatik terazisi hakkında kaleme aldığı eserdir Terazinin yapımı, kullanımı, teorik esası ve onunla ilgili diğer konuları barındırmaktadır Eser 8 kitaptan oluşmaktadır
Eserdeki tablolarda, 1130 yılı dolaylarında yıldızların gokyuzundeki konumları ile Merv şehrinin enlemi bulunmakta, ayrıca takvim bilgileri, mubarek gunler, hukumdarlar ve peygamberlerle ilgili tarihler de yer almaktadır ElHazini ’nin, Sultan Sencer ’in emriyle İran şehirlerinde kıbleyi gostermek icin bir guneş saati yaptığı ve tablolar duzenlediği bilinmekte ise de bu tablolar ve şehirlerin coğrafi koordinatları her iki nushada da eksiktir Onun zici, XIV yuzyılın unlu Batılı astronomları George Chrysococces ve Theodore Meliteinotes tarafından da kullanılmıştır
Risale fi ’lalat, astronomi aletlerine dair bir risalesidir
Doğum 12 yy
Olum 12 yy
Meslek Astronom, mekanik alet ustası
XII yuzyılda İran ’da yaşamış olan astronom, mekanikci ve ilmi alet yapıcısıdır
HAYATI
Asıl adı Ebu ’lHuseyin Ali bMuhammed ElHazin olan ilim adamı, ElMervezi ’nin Bizans asıllı kolesidir Sahibinin Merv sarayında hazinedar olması dolayısıyla ElHazini olarak tanınmıştır Sahibinin sağladığı imkanlar ile devrinde gorebileceği en iyi eğitimi gormuş ozellikle felsefe ve matematik tahsil etmiştir
Selcuklu Sultanı Sencer devrinde bir ilim ve edebiyat merkezi haline gelen Merv ’de sarayın desteği ile calışmalarını yuruten ElHazin, ‘ ’mizanu ’lhikme ’ ’ adını verdiği bir hidrostatik terazi yaptı Bu terazi sayesinde metallerin ve taşların saf olup olmadıkları, iki elementten meydana gelen alaşımlarda metallerin karışma oranları bulunabiliyordu Bu terazi hassasiyet yonunden daha once yapılanlardan cok ustundu
Bilim calışmalarının yanı sıra dindarlığı ile de tanınan El Hazin; bir derviş gibi giyinir, cok az yemek yer ve evinde tek başına yaşadığı bilinmektedir Oğrencilerinin olduğu, kendisinden onceki bilim insanlarından etkilendiği gorulur Ona gore ağırlık cismin bunyesinde bulunan bir kuvvet olup onun arzın merkezine doğru hareketine sebep olur ve ozgul ağırlığına bağlıdır
ESERLERİ
Kitabu Mizani ’lhikme, en onemli eseri olup 1121 yılında yapmış olduğu hidrostatik terazisi hakkında kaleme aldığı eserdir Terazinin yapımı, kullanımı, teorik esası ve onunla ilgili diğer konuları barındırmaktadır Eser 8 kitaptan oluşmaktadır
Eserdeki tablolarda, 1130 yılı dolaylarında yıldızların gokyuzundeki konumları ile Merv şehrinin enlemi bulunmakta, ayrıca takvim bilgileri, mubarek gunler, hukumdarlar ve peygamberlerle ilgili tarihler de yer almaktadır ElHazini ’nin, Sultan Sencer ’in emriyle İran şehirlerinde kıbleyi gostermek icin bir guneş saati yaptığı ve tablolar duzenlediği bilinmekte ise de bu tablolar ve şehirlerin coğrafi koordinatları her iki nushada da eksiktir Onun zici, XIV yuzyılın unlu Batılı astronomları George Chrysococces ve Theodore Meliteinotes tarafından da kullanılmıştır
Risale fi ’lalat, astronomi aletlerine dair bir risalesidir