Size biraz kendindelik maharetlerinden bahsetmek istiyorum. Kendindelik maharetleri bireyin hayatında ona ıstırap verici niyet ve hislerinin kendisi üzerindeki tesir gücünü azaltabilmesi ve bu fikir ile hislerin hayatını etkileyiş biçimini denetim altında tutabilecek ruhsal marifetlere sahip olmasıdır. Kendindelik marifetleri bireyin hayatında onun için asıl kıymetli olanlara odaklanması sağlayarak hayatının manalı istikametlerini açığa çıkarmasına yardım eder. Birey bu sayede ömrünü zenginleştirecek faaliyetlerde bulunabilir.
Aslında ömür uzunluğu sürdürülebilir düzgünlük hali de tam olarak buradan geçmektedir. Yaşadığımız negatif hayat olaylarını önemsememek, bunlara aldırmamak, baskılamaya çalışmak ya da yok saymak değil bahsettiğim şey. Bahsettiğim şey, bireyin hayatındaki negatif olaylar, niyetler, hisler ve davranışlarla münasebetini değiştirmektir. Bu doğrultuda bir bakış açısı geliştirmek aslında hayatın içinde her vakit var olan ve olacak olan acıyı kabul etmek, acıya karşın değil, acıyla birlikte varlıklı, dolu ve manalı bir hayat inşa etmeyi sağlar. Zira ne kadar kaçmaya çalışırsak çalışalım acı hayatın her vakit tahminen de merkezinde olacaktır.
Hepimiz hayal kırıklığını, hastalıkları, mevti, reddedilmeyi, beğenilmemeyi, başarısızlığı, kayıpları deneyimleriz. Ömrü sürdürüyor olmanın bir gerekliliğidir aslında bu durum. Bunlar güya gereğince ağır değilmiş üzere bir de zihnimiz bize geçmiş acılarla, gelecek tasalarını daima hatırlatır durur. Pekala her başarısızlıkta, her hastalıkta, her kayıpta, her reddedilişte durup beklesek, bastırmaya çalışsak, bunlardan kaçsak sizce ömür nasıl olurdu? Bence bu türlü bir ömür kayıplarla geçerdi. Bahsettiğim bu kayıp kendimizin kaybı, manalı hayatımızın kaybı, varlıklı bir hayatın kaybı. Pekala bir de şöyle düşünelim. Yaşanılan tüm acılarla birlikte, bunları kabul ederek, acı var olduğu halde yapmamız gerekenleri yapabilsek nasıl bir hayat olurdu? Benim buna yanıtım şudur: İşte varlıklı bir hayat buradan geçiyor. Ben fakat ki ömürde var olan tüm acılarla birlikte yapmam gerekenleri yaparsam, bedellerim doğrultusunda adım atarsam, amaçlarıma ulaşmak için gerekli olan çabayı sürdürürsem istediğim bu ömrü sürdürebilirim.
Pekala bu türlü bir bakış açısında nasıl ulaşabiliriz? Bunun yollarından bir tanesi de son vakitlerde sıklıkla duymaya başladığımız ‘Mindfulness’ yani kendindenlikten geçiyor. Kendindenlik aslında tam olarak anda olmaktır. Ne geçmişi ne de geleceği düşünürek ‘’şu an’’ı kaçırmamaktır. Ve anda olurken şu ana karşı meraklı olabilme, esnek ve açık olabilme halini içerir. Kanılarda boğulmak yerine, şuanda var olan tecrübeye tüm dikkati ağırlaştırmayı gerektirir. Anda bulunabilmek, etrafımızdaki etrafa ve/veya kendi içsel süreçlerimize şuurumuzu yöneltmektir. Bu sayede zihnimizi geçmiş ya da gelecekte oyalamak yerine ana odaklanır ve andan öğreniriz.
Acıyla birlikte hayatı yaşayabilip acıyla olan bağlantımızı değiştirebilmenin bir yolu da bilişsel ayrışmadır. Bilişsel ayrışma zihnimizden geçenlerden, zihnimizdeki imajlardan ve anılardan bir adım uzaklaşarak onları geriden izlemek manasına gelir. Tıpkı bir trafikte gelip geçen otomobilleri seyretmek üzeredir bu. Fikirlerimize sıkı sıkı tutunmak, illa da her vakit fikirlerimizin söyledikleri doğrultusunda hareket etmekten biraz uzaklaşıp onların yalnızca birer fikir olduğunu fark etmektir. Bu sayede siz yaşamış olduğunuz bir hayal kırıklığı, aklınızdan geçen ‘ben değersizim’ niyeti ya da ‘yarın kesin çok başarısız olacağım’ niyetiyle birlikte yapmanız gereken o sunumu, hazırlamanız gereken o ödevi, yahut yapmanız gereken o hareket her neyse onu yapabilirsiniz. Zira bunlar yalnızca birer niyettir. Geleceğinizi sizin niyetleriniz değil, hareketleriniz tesirler.
Bahsetmiş olduğum bu bakış açısında sahip olabilmek için yapabileceğimiz en yanlışsız şeylerden birisi tahminen de kabuldür. Kabul, tecrübelere kendimizi açmak ve o tecrübe şayet acıyla sonlanırsa bu acıya da içimizde bir yer açabilmektir. Bu acıyla savaşmayı bırakıp, var olmasına müsaade vermek(çünkü savaşmak ne yazık ki acıyla baş edebilmemizi sağlayan bir yol değil) manasına gelir. Bu acıyı sevmek, acıyı istemek değildir. Bu yalnızca acının da ömrün bir modülünü olduğunu kabul etmek ve acının gelip geçmesine müsaade vermek manasına gelir. Zira biz biliyoruz ki bastırmaya çalıştığımız fikirlerimiz, kurtulmaya çalıştığımız anılarımız/yaşantılarımız daima kendilerini daha yüksek bir sesle hatırlatıyor bize. Biz kurtulmaya çalıştıkça onlar bize daha da istekli bir formda dönüyor. Fakat kabul etmek bizi özgürleştirir.
Son olarak değinmek istediğim husus ise bedel odaklı hareketlerdir. Kıymetlerimiz bizim aslında kalbimizin derinliklerinde nasıl bir hayatımızın olmasını istediğimizdir. Dünyada temsil etmek istediğimiz bir fikir, şu kısacık hayatımızda bizim için asıl değerli olan şeydir. Acı çekerken bedellerinden uzak hareketler gerçekleştiren bireyler aslında kendilerini daha da büyük acılara sürükler. Zira ömrünü anlamsızlaştırır, yoksullaştırır. Hayatınızdaki kıymet alanlarını tespit edip, acı dolu ömür olaylarını kabul ederek bu pahalar doğrultusunda hareket etmek sizin acılarla olan ilginizi değiştirecek en kıymetli ögelerden bir adedidir.
Bu süreçlerin hiçbiri birbirinden bağımsız süreçler değildir. Bu marifetlerimizi geliştirmek, ömrümüzde uygulamak bizim kendindeliğimizi ve ruhsal esnekliğimizi artıracaktır. Bahsedilen her şeyi kısaca bir toparlamak gerekirse; tam manasıyla anda olma yeteneğimiz, tecrübelerimize açık olmamız ve onları kabul etmemiz, kıymetlerimiz doğrultusunda hareket etmemiz ne kadar fazla olursa, hayat kalitemiz de o kadar yüksek olacaktır. Bu sayede ömrün getirdiği kaçınılmaz zorluklarla ve sorunlarla başa çıkarken daha tesirli davranışlar sergileyeceğiz.