Ada habitatında evrim deneyi

Hayatta kalmak için ayakları kısaldı


Bilim insanları, ada ortamında yapılan deneyde, sürüngenlerin düşmanlarından korunmak için fizyolojik olarak arka ayaklarının kısalması sayesinde hayatta kaldığını gözlemledi


Normal şartlarda toprakta sürünen Anolis sagrei türü, düşmanıyla karşılaşınca av olmamak için ağaca çıkmayı öğreniyor Fotoğraf: Bob Maul

Ada habitatı evrim biyolojisini sınamak için en uygun ortam Evrim biyologları, sürüngenlerin kendilerini avlamaya çalışan hayvanlara karşı hayatta kalabilmesi için geliştirdikleri fizyolojik özellikleri inceledi Bahamalar’da ada ortamında yapılan deneyde, sürüngenler yeni bir düşmana karşı önce ayaklarını uzatarak karşılık veriyor, ancak doğal seçilim sonrasında arka ayakları daha kısa olan canlılar hayatta kalıyor


İncelemeye alınan Anolis sagrei türü sürüngenler, normal şartlarda toprağa yapışık halde yaşıyor Yeni bir avcı hayvan deney ortamında konduğunda, Anolis sürüngeni düşmanından kaçmak için ağaca tırmanyı ‘akıl ediyor’ ve ağaçlar da doğal habitatı haline geliyor

Anolis sürüngeni normal şartlar altında uzun ayakları sayesinde hızlı hareket edebilen çevik bir hayvan Toprak üzerinde yaptığı hareketler ise denge gerektirmiyor ve uzun ayaklarıyla hızla yol alabiliyor Ancak yeni düşmanına karşı yaşam mücadelesi vermek zorunda kalınca, ağaca çıktığında işler değişiyor, zira denge önemli bir sorun haline geliyor

DÜŞMAN VE AYAKTA KALMA DÜRTÜSÜ

Araştırmayı yürüten Harvard Üniversitesi’nden Jonathan Losos, Bahamalar’da 12 ayrı adada ağaca tırmanabilen sürüngenleri inceledi Bilim insanları deneyde, anolis sürügenini yiyen daha büyük bir tün olan Leiocephalus carinatus‘u 6 adaya da saldı Diğer 6 adada ise doğal habitat değiştirilmedi
Leiocephalus carinatus sürüngenleri deneyde avcı tür olarak kullanıldı



Araştırmacılar, başlangıç, 6 ay ve 12 aylık dönemlerde denek sürüngenlerin hayatta kalanlarını saydı, işaretledi ve boylarını ölçtü İlk 6 aydan sonra, avcı sürüngenin (Leiocephalus carinatus) konduğu 6 adada denek anolis popülasyonunda yüzde 50’lilik bir düşüş gözlemlendi Bilim insanları, ilk belirlemede hayatta kalanların uzun ayaklı olduğunu gördü ve bu bulguyu uzun ayak sayesinde daha hızlı koşmalarına bağladı

AYAKLAR KISALDI, ANOLİS AĞACA ALIŞTI



Deneyin ikinci 6 ayında ise evrimsel mantık tensine döndü Deneyde 12’inci aya yaklaşılırken, hayatta kalan anolis popülasyonu toprağa yapışık ilerlemek yerine ağaca tırmanmaya başladı
Anolis'ler yem olmamak için ağaca tırmanmayı öğreniyorlar

Düşmanı Leiocephalus carinatus‘a yem olmak kurtulmak için ağaçlar çıkan anolis‘ler için artık denge unsuru, hız unsurunun önüne geçti Böylece ayaklar da kısalmaya başladı İkinci 6 ayın sonunda hayatta kalan anolis‘lerin çoğunluğu kısa ayaklıydı Bu bulgu, ağaçta dengeyi sağladığı için toprağa düşmeyen sürüngenlerin evrimin nihai galibi olarak gösteriyordu Avcı sürüngen Leiocephalus carinatus‘un hiç yerleştirilmediği diğer 6 adada ise, evrimi tetikleyecek bir süreç başlatılmadığından 12 aylık deney süresi sonunda anolis‘lerin ayaklarında bir değişim gözlemlenmedi

ÇEVREYE UYUM İLKESİ VE HAYATTA KALMA

Bilim insanları kısa ayağın ağaçta dengeyi kurmak açısından avantaj sağladığını, denek sürüngenlerin evrim sürecinin çevreye uyum ilkesini doğruladığını vurguluyor Buradan hareketle uzmanları, anolis‘lerin gelecekte deney adası sınırları içinde ayaklarının daha da küçülerek ağaca tırmanan canlılara dönüşebileceği öngörüsünü de dile getiriyorlar

Kaynak: Araştırma Science dergisinin 17 Kasım sayısında yayımlanmıştır(ntv)