Adağın ceşitleri
Adaklar ikiye ayrılır
1 Mutlak Adaklar
Bunlar bir şarta bağlı olmayan adaklardır ikiye ayrılır: Birincisine “muayyen adak denir “Bu ayın son gunu oruc tutayım diye adamak gibi Bu tur adaklarda bir şart yoktur ve yerine getirilme zamanı da belirlenmiştir
ikincisine “gayri muayyen adak denir “Dort gun oruc tutayım diye yapılan adak gibi Bunda zaman belirlenmemiştir, herhangi bir şart da yoktur
Mutlak adakları yerine getirmek vaciptir Belli bir gunde yerine getirilemeyen bir adak, başka bir gunde kaza edilebilir
2 Muallak Adaklar
Bunlar şarta bağlı adaklardır İkiye ayrılır: Birincisi, baza hususların gercekleşmesine veya yapılmasına bağlanan adaklardır Mesela, “işe girersem şu kadar oruc tutayım veya, “Hastalığım iyileşirse bir kurban keseyim diye yapılan adaklar şartlıdır Bu şartlar tahakkuk ederse adağın yerine getirilmesi vacip olur
İkincisi, olması istenmeyen bir şarta bağlı adaklardır Mesela, “Eğer yalan soylersem iki ay oruc tutayımdiye adakta bulunmak gibi Boyle bir adakta, adak yapan serbesttir Şart gercekleşince dilerse nezrini yerine getirir, dilerse yalnız yemin kefareti verir Yukarıdaki misalde, adak yapan kimse sonradan yine yalan soylese bu şekilde hareket eder
Bir şarta bağlanan bir adak o şart gercekleşmeden yerine getirilemez “Falan zat gelirse bir gun oruc tutayım diye nezreden kimse daha o zat gelmeden bir gun oruc tutacak olsa, adağını yerine getirmiş olmaz
İster şarta bağlı olsun, ister bir şarta bağlı olmasın, bir nezir zamanla, mekanla, belli bir para ve belli bir fakirle kayıtlanmaz Mesela, “Falan işim olursa şu yerdeki, falan fakire, şu parayı vereyim şeklinde adak yapan kimse, o iş olduktan sonra herhangi bir yerdeki başka bir fakire o paranın karşılığını verebilir Yine, “Filan işim olursa cuma gunu oruc tutayım diye nezir yapan kimse, o iş olduktan sonra herhangi bir gunde o orucu tutabilir
Nezirde kasıt ve kasıtsızlık hukum bakımından eşittir Bir kimse, “Allah icin bir gun oruc tutayım diyecek yerde yanılarak, “Bir hafta oruc tutayım dese, bir hafta tutması gerekir
Adak kurbanı, ancak kurban edilecek hayvanlardan olur Tavuk, horoz gibi hayvanlardan adak kurbanı olmaz Adak kurbanının etini nezreden kimse yiyemez Zevcesi, usul (annesi, babası, dedeleri, nineleri) ve furuu (cocukIarı ile torunları) da yiyemez Bunu fakirlere sadaka olarak dağıtmalıdır Eğer yememesi gerekenler yiyecek olursa, yediklerinin kıymetini fakirlere vermelidir
“Allah rızası icin kurban keseyim veya, “Nezrim olsun kurban kesip etini fakirlere sadaka olarak vereyim diye yapılan bir adak da gecerlidir Fakat, “Falan zatın gelmesi icin kurban keseceğim, “Falan turbe icin kurban keseyim gibi nezirler, soz vermeler bir adak hukmu taşımaz Cunku kurban kesmek bir ibadet olup Allah’tan başkası icin yapılması caiz değildir Onun icin boyle batıl ve haram olan şeylerden kacınmalıdır
Adaklar ikiye ayrılır
1 Mutlak Adaklar
Bunlar bir şarta bağlı olmayan adaklardır ikiye ayrılır: Birincisine “muayyen adak denir “Bu ayın son gunu oruc tutayım diye adamak gibi Bu tur adaklarda bir şart yoktur ve yerine getirilme zamanı da belirlenmiştir
ikincisine “gayri muayyen adak denir “Dort gun oruc tutayım diye yapılan adak gibi Bunda zaman belirlenmemiştir, herhangi bir şart da yoktur
Mutlak adakları yerine getirmek vaciptir Belli bir gunde yerine getirilemeyen bir adak, başka bir gunde kaza edilebilir
2 Muallak Adaklar
Bunlar şarta bağlı adaklardır İkiye ayrılır: Birincisi, baza hususların gercekleşmesine veya yapılmasına bağlanan adaklardır Mesela, “işe girersem şu kadar oruc tutayım veya, “Hastalığım iyileşirse bir kurban keseyim diye yapılan adaklar şartlıdır Bu şartlar tahakkuk ederse adağın yerine getirilmesi vacip olur
İkincisi, olması istenmeyen bir şarta bağlı adaklardır Mesela, “Eğer yalan soylersem iki ay oruc tutayımdiye adakta bulunmak gibi Boyle bir adakta, adak yapan serbesttir Şart gercekleşince dilerse nezrini yerine getirir, dilerse yalnız yemin kefareti verir Yukarıdaki misalde, adak yapan kimse sonradan yine yalan soylese bu şekilde hareket eder
Bir şarta bağlanan bir adak o şart gercekleşmeden yerine getirilemez “Falan zat gelirse bir gun oruc tutayım diye nezreden kimse daha o zat gelmeden bir gun oruc tutacak olsa, adağını yerine getirmiş olmaz
İster şarta bağlı olsun, ister bir şarta bağlı olmasın, bir nezir zamanla, mekanla, belli bir para ve belli bir fakirle kayıtlanmaz Mesela, “Falan işim olursa şu yerdeki, falan fakire, şu parayı vereyim şeklinde adak yapan kimse, o iş olduktan sonra herhangi bir yerdeki başka bir fakire o paranın karşılığını verebilir Yine, “Filan işim olursa cuma gunu oruc tutayım diye nezir yapan kimse, o iş olduktan sonra herhangi bir gunde o orucu tutabilir
Nezirde kasıt ve kasıtsızlık hukum bakımından eşittir Bir kimse, “Allah icin bir gun oruc tutayım diyecek yerde yanılarak, “Bir hafta oruc tutayım dese, bir hafta tutması gerekir
Adak kurbanı, ancak kurban edilecek hayvanlardan olur Tavuk, horoz gibi hayvanlardan adak kurbanı olmaz Adak kurbanının etini nezreden kimse yiyemez Zevcesi, usul (annesi, babası, dedeleri, nineleri) ve furuu (cocukIarı ile torunları) da yiyemez Bunu fakirlere sadaka olarak dağıtmalıdır Eğer yememesi gerekenler yiyecek olursa, yediklerinin kıymetini fakirlere vermelidir
“Allah rızası icin kurban keseyim veya, “Nezrim olsun kurban kesip etini fakirlere sadaka olarak vereyim diye yapılan bir adak da gecerlidir Fakat, “Falan zatın gelmesi icin kurban keseceğim, “Falan turbe icin kurban keseyim gibi nezirler, soz vermeler bir adak hukmu taşımaz Cunku kurban kesmek bir ibadet olup Allah’tan başkası icin yapılması caiz değildir Onun icin boyle batıl ve haram olan şeylerden kacınmalıdır