A'dan Z'ye Linux komutları

A
a2ps : ASCII dosyalarini Postscript formatina cevir
acroread : AcrobatReader, pdfdosyalarini gorebilmek icin gerekli olan program
alias : Komuta baska bir isim ver
apropos : Belli bir kelimeyi man sayfalarinda ara
ar : Arsiv olusturmak, olusturulmus bir arsivi calismak ya da acmak icin
arch : Processor'un yapisi hakkinda bilgi ver
arp : Host ve IP numarasini goster (arp adress resolution protocol)
at : Komutu ya da komutlari daha sonraki bir zamanda calistir (bknz batch)

B
basename : Bir dosyanin gercek ismini ver (Ust dizinleri gostermeden)
bash : Bourne Again Shell Linux'un standart shell'i
batch : Komutu ya da komutlari daha sonra ki bir zamanda calistir(bknz at)
bg : Bir programi On planda calistir
break : Bir blogu belli bir kosuldan terk et (bknz continue)
bunzip2 : (bknz bzip2)
bzip2 : Bir arsivleme programi

C
cal : Aktuel takvimi goster
calender : Bir randevu hatirlatma programi
case : Coklu seceneklere ayirma komutu
cat : Dosyayi monitore ver
cc : C derleyicisi (Ccompiler)
cd : Dizin degistir
cdrecord : CD kopyalama tool'u
chfn : finger bilgilerinde degisiklik yap
chgrp : Grup degistir
chmod : Bir dosyanin haklarini degistir
chown : Bir dosyanin sahiplerini degistir
chroot : Bir komutu Ozel bir root dizininde calistir
chsh : Standart shell i degistir
clear : Monitoru temizle
continue : Bir bloku belli bir kosuldan sonra terk etme ve kaldigin yerden devam et
cmp : Iki dosyayi karsilastir (bknz comm, diff)
comm : Iki dosyayi satir satir karsilastir (bknz cmp, diff)
cp : Dosyayi kopyala
csh : CShell Yapisi biraz C diline benzeyen bir shell programi
csplit : Bir dosyayi parcalara ayir
cut : Bir dosyadan belli sutunlari kes

D
date : Aktuel zamani goster
deluser : Kullanici sil
delgroup : Grup sil
df : Bellekte ne kadar bos yer oldugunu goster
diff : Iki dosya arasindaki farklari goster (bknz cmp, comm)
do : Belli bir kosuldan sonra bir komutu ya da komut blogunu calistir
done : do blogunun bitimi (bknz do)
du : Bir dosyanin ya da dizinin bellekte ne kadar yer kapladigini goster

E
echo : Harf dizisini monitore yaz
ed : Bir editor programi
egrep : Bir dosyanin icinde belli bir harf dizisini ara(bknz fgrep grep)
eject : Medium'u disari ver, mesela CDROM
emacs : Bir editor programi
elif : if kosulunun saglanmadigi zaman devreye sokulan baska bir if kosulu
else : if kosullarinin saglanmadigi zaman devreye sokulan baska komutu
env : Butun sistem degiskenlerini goster
esac : case seceneklerinin bitimi (bknz case)
exec : Komutu calistir
exit : Shell'den cikma komutu
export : Sistem degiskeninin tanimlanmasi
expr : Matematik ifadesini hesapla

F
false : Boolean tipinde yanlisdegeri
fdformat : Disket formatla
fdisk : Bellegi bolme programi
fg : Programi on plana al
fgrep : (bknz egrep, grep)
fi : if kosulunun sonu (bknz if)
file : dosya hakkinda bilgi ver
find : Belli bir dosyayi dizinlerde ara
finger : Sisteme kayitli olan kullanciliari goster ya da kullanici hakkinda bilgi ver
for : Belli komutlari belli bir kosula kadar dongu seklinde calistir
ftp : Dosya transfer programi (ftp file transfer protocol)
fvwm : Linux icin yapilmis bir desktop programi (bknz fvwm2, gnome, kde )
fvwm2 : (bknz fvwm)

G
g++ : C++ derleyicisi (C++ compiler)
gcc : GNU C derleyicisi
gnome : (bknz fvwm)
grep : (bknz egrep , fgrep)
groupadd : Yeni bir grup olustur
groupdel : Grup sil
groupmod : Grup uzerinde degisiklikler yap
groups : Kullanicinin bagli oldugu gruplari goster
grub : Bir cesit Linux Bootloader (bknz lilo)
gunzip : (bknz gzip)
gvim : vi editorunun GUI (graphical user interface) versiyonu
gzip : Bir arsivleme programi

H
halt : Sistemi durdur
head : Bir dosyanin ilk satirlarini goster (standart 10 satir) (bknz tail)
help : Shell komutlarini goster
history : Kullanicini o zamana kadar kullandigi komutlari goster
host : Bir bilgisayarin adini sor
hostid : sistemin host kimligini goster
hostname : sistemin host adini goster
httpd : Apache server'i baslat
httpd2 : Apache 2 server'i baslat

I
id : Kullanicini kullanici kodunu , bagli oldugu gruplarin kodunu goster
if : egerkontrolu
ifconfig : Ag kartini ayarla
init 0 : Sistemi kapat ( bknz halt, shutdown, poweroff)
init 1 : Sistemi tek kullanicili modus'a gecir (bknz init S, init s)
init 2 : Sistemi lokal cok kullanicili modus'a gecir
init 3 : Sistemi tam aga bagli sekilde ve cok kullanicili modus'a gecir
init 5 : Sistemi tam aga bagli sekilde, cok kullancili ve GUI'li modus'a gecir
init 6 : Sistemi yeniden baslat
init S : (bknz init 1)
init s : (bknz init 1)

J
jar : Java arsiv
java : Java Virtual Machine (JVM)
javac : Java Compiler
javadoc : Java dokumanlari olustur
jdb : Java Debugger
jikes : IBM tarafindan sunulan ve javac'tan daha hizli olan bir Java Compiler
joe : Bir editor programi

K
k3b : KDE'de GUI'li bir CD kopyalama programi
kaffeine : KDE CD, VCD, DVD vs oynatma programi
kate : Bir KDE editor programi
kbear : Bir KDE FTP programi
kcalc : Bir KDE hesap makinesi programi
kde : KDE destop
kernelversion : Hangi kernel versiyonu kullanildigini goster
kmail : KDE Mail programi
konqueror : KDE internet browser
konsole : Yeni bir konsol ac
kopete : Bir KDE multiple messenger programi
kill : Process bitir
killall : Butun process'leri bitir
kwrite : Bir KDE editoru

L
last : Sisteme son kayit olan kisileri goster
less : Herhangi bir ciktiyi monitorde sayfa sayfa goster (bknz more)
lilo : Bir Linux Bootloader (bknz grub)
ln : Dosyalar ya da dizinler arasinda link olustur
logname : login ismini goster
logout : Sistemden ayril (eger login shell'le girildiyse)
lpr : Dosyayi basilmasi icin yaziciya gonder
lprm : Yaziciya gonderilen dokumanlari sil
ls : Dizinde bulunan dosyalari listele
lsmod : Yuklenmis modullari listele

M
mail : Kullancillar arasinda mail yazmayi mumkun kilan mail programi
make : C programini belli bir kurala gore derleyen komut
man : Manual sayfalar dokumanlari
mcedit : Bir editor programi
mkdir : Yeni bir dizin olustur
modprobe : Kernel'a bir module eklemek ya da ondan silmek icin
mozilla : Netscape'in open source versiyonu ve gercekten harika bir web browser
more : (bknz less)
mount : Bir aleti bagla
mv : Dosyayi kaydir ya da ismini degistir
mysql : MySQL veritabani programi

N
nedit : Bir editor programi
newgrp : Yeni bir gruba gir
netstat : Ag baglantilarini goruntule
netscape : Bir web browser
nl : Bir dosyayi satirlari numaralandirarak goster
nslookup : DNS (domain name system) sorgusu

O
opera : Hizli bir web browser

P
passwd : Sifre degistir
perl : PERL interpreter
php : PHP interpreter
pine : Bir mail programi
ping : Baska bir bilgisayara ulasabilme sorgusu
poweroff : Sistemi kapat (bknz init 0)
ps : Calisan process'leri goster
pwd : Icinden bulunulan dizini goster

Q
quanta : Guzel bir HTML editoru

R
read : Shell'de monitorde girilen girdiyi oku
reboot : Sistemi yeniden baslat (bknz init 6)
reset : Shell ayarlarini eski ayarlara getir
return : Bir fonksiyonun hesapladigi degeri geri vermesi icin gereken komut
rlogin : Uzaktaki bir bilgisayara baglan (bknz telnet)
rm : Dosyayi sil
rmdir : Dizini sil (dizinin bos olmasi sarti ile)
rpm : Redhat Packet Manager (ama genelde butun Linux distrolari tarafindan desteklenir)

S
select : Secenek secimi
set : Deger ver
sh : Bourne Shell
shift : Kaydir
shutdown : Sistemi kapat (bknz init 0)
sleep : Belli bir sure ara ver
sort : Siralayarak goster
split : Bir dosyayi parcalara ayir
startx : XServer baslat
su : Baska bir kullanici adiyla gir ( option verilmezse root sifresi vermek gerekir)
sudo : Bir komutu root gibi calistir (tabii sudoersdosyasi buna izin veriyorsa, normal bir kullanicinin sudoers'i okumaya hakki yoktur)

T
tail : Bir dosyanin son satirlarini goster (standart 10 satir) (bknz head)
talk : Sisteme kayitli olan baska bir kullanici ile sohbet et
tar : Arsiv programi
tcsh : Ilerletilmis bir Cshell
telnet : Uzak bir bilgisayara baglan
then : if kosulu saglaniyorsa bundan sonraki komutlari calistir
time : Bir komutun ne kadar sure harcadigini goster
test : Bir kosulu test et
top : Process'leri goruntule
touch : Dosyanin degistirilme zamanini degistir
traceroute : Router takibi
true : Boolean tipindeki dogrudegeri

U
umask : Bir dosya icin standart haklar belirle
uniq : Siralanmis bir dosya icinde birden fazal ayni satirlari ele
umount : Baglanmis bir aleti sistemden geri coz (komutun ismi unmountdegil)
unalias : alias'la degistirilmis komut aliaslarini geri cevir
unrar : Bir Arsivleme programi
until : Bir komutlar blogunu belli bir kosula kadar uygula
unzip : Arsiv programi
useradd : Sisteme yeni bir kullanici ekle
userdel : Sistemden bir kullanici sil
users : Su anda sisteme kayitli olan kullanicilari goster

V
vi : (bknzvim)
vim : Bir editor programi
visudo : sudoers dosyasi uzerinde calis

W
w : Hangi kullanicinin o anda hangi komutu calistirdigini ya da hangi programi kullandigini goster
wait : Belli bir process'i bekle
wall : Butun kullanicilara mesaj yolla
wc : Harf, kelime ve satir sayma komutu
wget : Belli bir sayfa icerigini agdan lokal PC ye indir
whatis : Bir komutun ne ise yaradigini goster
whereis : Ara
which : Ara
while : Komutlari belli bir kosula kadar dongu halinde calistir
who : Sisteme kayitli olan kullanicilari goster (bknz finger, w)
whoami : Kullanicinin kendisi hakkinda bilgi
windowmaker : Bir destkop
wine : Windows Emulator programi
wish : Windowing Shell
write : Bir kullaniciya mesaj gonder

X
xanim : Bir media player
xmms : *** player
xterm : X Terminal

Y
yast (sadece SuSE) : Sistem ayarlari yapmak icin GUI'siz bir tool (yet another setup tool)
yast2 (sadece SuSE) : Sistem ayarlari yapmak icin GUI'li bir tool
you (sadece SuSE) : YaST online update

Z
zip : Arsivleme programi