Adananın Düğün Adetleri

Adanada evlenme adetleri
Adananın nikah gelenekleri


Adana köylüsü düğününe Millî bütünlüğü temsilci bayrağı erkek çocuk evine astırmakla başlar Davul zurnanın eşliğinde halayını çeker, kurbanını keser, karakucak güreşleri, cirit oyunları, silâh atma ve sinsin gibi eski Türk geleneğini, töresini tıpkı devam ettirir

Yakın zamana dek düğünler köylerde genel olarak perşembe günü başlar ve pazar günü son bulurdu Köylerde birincil davulun sesi duyulduğu vakit yaşam canlanır, renklenir Köy halkı kendilerini düğün sahibi sayarak dışardan gelenleri konuklar, ağırlar, elbirliği ile düğünü yaparlardı

Adana'nın ovalık ve dağlık alanlarında küçük ayrılıklara rağmen düğünle ilgili gelenek ve görenekler birbirine benzer Çünkü il halkını çoğunlukla benzer boya, obaya mensup Türkmen ve Göçerler meydana getirirler ara sıra çevre illerden ya da yurt dışından gelen göçmenler Çukurova'ya kendi gelenek ve göreneklerini getirmişlerse de bunlar ilin bütünlüğünü bozmazlar

KIZ GÖRME, GÖRÜCÜ GİTM E

Yurdun her uygun olduğu gibi Adana'da da iki gencin yuva kurmasında ailelerin rolü büyüktür Evlenme çağına gelen erkek çocukları için aile, hısım, akrabası görüşlerine uygun kız ararlar Buna görücü gitme denir Aile tarafında beğenilen kız hakkında delikanlının fikri sorulur Müspet yanıt alınınca kız istemeye gidilir Bazen alacağı kızı delikanlı kendisi görüp beğenir Ailesini bu işle görevlendirerek gerekli araştırmayı yaptırır, kızı istetir

DÜNÜR ve DÜĞÜR GİTMEK

Aileler arasında ilk anlaşmalar kadınlar arasında olur Erkek Çocuk evi, kız evine haber göndererek misafirliğe gider Konuşma esnasında neden geldiklerini, çocuklarının huyunu, mali durumunu vb hususları açıklarlar Kız tarafı dikkate almak için süre ister Bu vakit zarfında oğlan evi ve erkek çocuk hakkında gerekli araştırmayı yapar bu arada kızın fikrini de gizlice almayı unutmazlar Kararlaştırılan günde iki taraf anlaşırsa ailenin büyükleri işe karışır Erkek tarafı kayıtlı günde kız evine gitgide artarak laf kesimi yaptırır Kız evinin istekleri sorulur, alınacak eşyalar kararlaştırılır

KIRKIM ATMA

Adana'da kırkım atma usulü son yıllarda yapılmaz olmuştur Kırkım kız ya da oğlan göre seçilen bir bayan kadar yapılır Düğüne bir müddet ara verilir Gelin ortaya getirilir Başına al örtüldükten daha sonra, başına tepsi tutulur Tepsiye örtülen temiz bir örtü üstüne kelle şeker kırılır Gerisinde önce oğlan evinden başlanarak kırkım atılır Kırkım atan kadın eline aldığı hediyeyi göstererek bu hediyeyi getirenin ismini söyler ve arkasında darısı oğluna kızına diye bağırır Kırkımla getirilen hediyeler nikah sahibine verilir


AĞIZ TADI:

Kız evi ile oğlan evi anlaşmaya vardıktan sonradan erkek çocuk evinden getirilen tatlı, şekerleme lokum (Bu işin uğurlu olması temennisiyle) duaya aşağı yukarı açılarak daima birlikte yenir Buna halk müziği aralarında damak zevki ve şirinlik denir

NİŞAN MERASİMİ (ŞERBET İÇME):

Laf kesiminin yapıldığı zaman nişan günü de kararlaştırılır Nişan aile arasında yapıldığı gibi salonlarda da yapılır Nişan gecesi erkek göre bir büyük veya münasip gördüğü bir kişi her iki tarafa mutluluklar dileyerek yüzüklerini takar Erkek Çocuk evi mâli durumuna kadar kıza gerekli altın veya mücevherat takar

Köylerde ekonomik duruma uygun şekilde nişan bir ya da iki gün sürer Köylerde nişana ağırlama okuntu ile yapılır Okuntu havlu, şeker, su bardağı, çorap gibi hediyelerdir Okuntuyu bölge kimse hediyesini nişana gösteri eden tarafa verir

Köylerde nişana gelen davetlileri eğlendirmek için kurban kesilir, gösteri sofraları hazırlanır Davullar vurulur, halaylar çekilir, farklı alanlara yönlendirilmiş eğlenceler düzenlenir

Yumurtalık, Bahçe, Kozan ve kısmen Karataş yörelerinde hediyeler kızın nişanlandığı gün getirilir Bir Takım nişanlarda kırkımda atıldığı görülür Adana'da kız evinin hediyeleri çeyiz gitmeden önce verilir

NİŞAN GÖRME

Nişan'dan birkaç gün sonradan oğlan evi aldıkları hediyelerle gelin evine gelinlik görmeye giderler Kız evi bir hafta içerisinde damat adayına karşılığı yaparak hediye alır Her iki tarafın birbirlerine aldıkları hediyeler konu komşuya gösterilir Nişan hediyelerinde eski Türk Töresine uyularak hürmet bakımından büyüklere, kardeşlere hem hediye konur Bu Nedenle iki aile arasında yakın olma başlar

Bazı ailelerde nişan hediyesi nişan gününden önce gönderilir Lakin kız evi kendi alıp diktirdiği elbiseyi kızına giydirir Nişan elbiselerinin mavi, pembe renkte olması tercih edilir Bayramlarda nişanlı kıza kurdelelerle süslü koç, tatlı, elbise gönderilir Altın da takan olur

ÇEYİZ KESEME

Türk geleneklerine kadar kız evlâdı daha büyümeden çeyizi dizilir Çeyizin önceden hazırlanması düğünde rahat sağlar

Çeyiz kesme işi düğüne yakın bir zamanda yapılır Kız ve erkek evinin büyükleri birlikte çarşıya alışverişe çıkarlar Çarşıdan elbise, gelinlik, çamaşır, ziynet ile yetersiz olan ev eşyası alınır Çeyiz kesimine katılanlar için erkek çocuk evi hem hediyelik eşya alındıktan sonradan defalarca birlikte yemeğe gidilir Çeyiz kesilen elbiseler erkek evi tarafından terziye verilerek diktirilir

DÜĞÜN İÇİN LAF KESİMİ

Tüm hazırlıklar tamamlandıktan sonra aileler aralarında nikah günü kararlaştırılır İlde düğünler sonbaharın bitiminde ve kış aylarında yapılır

BAYRAK DİKME (SANCAK KADIRMA)

Büyük Kasaba ve kasabalarda düğünler modern anlamda salonlarda yapılır Caz ve davul eşliğinde bir vakit eğlendikten daha sonra gelin ortaya gelir Gelinin ufak kardeşi yahut yakın bir akrabası gelinin beline dolaştırdığı kuşağı bağlar Geline durumuna tarafından bir bir armağan takar ve tebrik eder Daha Sonra sıra ile tüm akrabaları kız ve erkek tarafı edinmek üzere herkes hediyesini orada takar Daha Sonra her yerde misafir etme başlar Düğünü olası olduğu dek neşelendirici geçirmeye çalışırlar

Köylerde düğün perşembe günü başlar pazar günü son bulur Düğüne ağırlama daha çok okundu ile yapılır Düğün oğlan evinde bayrak dikilmesiyle başlar Bayrak asma işine müteakip, köyün imamı ve ileri gelenleri erkek çocuk evine gelerek düğün için süslenip hazırlanan kurbanı tekbir ile kesilir, silâhlar sıkılır ve davulun birincil tokmağı vurulur Davul vurulup kurban kesilirken köylüler ve yakın akrabalar, komşular durumlarına tarafından ortaya para atarlar Nikah sahibi bu paraları düğün masraflarına harcar Ilk gün düğünü yakınları yapar Sancak dikimine gelenlere oyalı çaput hediye edilir Davetliler düğüne cuma ve cumartesi günü gelirler Beraberlerinde durumlarına göre keçi, koyun, tosun, dokuma gibi dağıtılmış hediyeler getirirler

Düğün başlar, halaylar çekilir, tabancalar atılır, yemekler yenir ve her türlü eğlenceler tertiplenir Misafirleri eğlendirmek oğlan tarafına vazifedir

Düğünü damadın iki arkadaşı yöneticilik ederler Bunlar kollarına kırmızı bant bağlarlar Düğünün telâşını bu sağdıç denen idareciler yapar Sağdıçlardan birisi evli birisi bekârdır Oğlan evinde nikah hazırlıkları ve eğlenceler devam ederken kız tarafında da eğlenceler yapılır
Düğünden birgün önce güvey evinden iki kadın gönderilir Kız tarafının istekleri sorulur Geline çerez götürülür Gündüz beraberlerinde getirdikleri kurban kesilir, hep birlikte yemek yenilir, eğlenceler yapılır, gece kına yakılır

KINA GECESİ

Kına gecesi konu komşu gelinin arkadaşları ve akrabalarının katılması ile ziyafet yapılır Ağırlama esnasında bir ara tepsi içerisinde etrafına mumlar dizilmiş kına ortaya getirilir Gelin olacak ortaya çıkarılır Bir masa veya sandalye civarda üç kere döndürülerek oturtulur Kızlar başlarında kına tepsisi ile kına türküleri söyleyerek dolaşırlar Kına yakımının bitiminde çerez dağıtılır


KINACI CEZASI

Kına gecesi için gelmiş erkeklere kız evi türlü türlü işkencelerde bulunurlar Yapılan bu işkenceler oğlan evi sabırla karşılamaya mecburdur Bunun için canice verilecekleri sabırlı millet arasından seçerler Kınacıyı uyutmazlar, türkü söyletirler, hikâyeler anlattırırlar, belinden ip bağlayarak tavana asarlar, ceketini zıt giydirirler, kolundan su dökerler, ağaç üstündeki yumurtayı vurdururlar Oturduğu mindere iğne koyarlar Hatta sabana koştukları bile olur Tüm bu işkencelerden daha sonra her şey tatlıya bağlanır Kınacı cezadan ya para vererek ya da susarak kurtulur Kına gecesinin gündüzü gelini hamama götürürler ve değişik türküler ve maniler söyleyerek gelini yıkarlar

SEYMEN ALAYI

Gelin pazar günü oğlan evine gider Gitmeden önce hazırlıklar başlar Gelin köyden uzakta bir yere gidecekse beygir arabaları, traktörler ya da arabalar hazırlattırılır Köy meydanında gelin havası vurdurulur Gelin alayı toplanarak aynı yoldan dönülmemek üzere hareket edilir Gelin almaya dışarı giden kadınlara (Yenge), erkeklere (Seymen) denir Yol boyunca eğlene eğlene dışarı giden seymen alayı kız evine yaklaşırken silâh atar, davul zurna eşliğinde halay çeker

Neşe içerisinde gelinin çeyizi arabalara yüklenir Sıra gelini almaya gelir Gelin ailesiyle vedalaştıktan daha sonra kapıya kazanç Gelinin kardeşi ya da yakın bir akrabası tabanca, para ya da bir armağan almadıktan sonradan gelini vermez Gelin süslü bir cet ya da süslü bir arabaya biner Yolda önü kesilerek para istenir Arabanın etrafı kilimlerle kapatılır Seymenler nezaretinde getirilir Bir ara gelinin yanında duran gelin yastığı atlı seymenlerden biri tarafından kaçırılarak köyde bekleyen güveye ulaştırılır, armağan alınır

Silâh ata soy, halay çeke çeke köye ulaşan seymen alayı düğün evinin önüne gelince durur Bu sırada gelin indirme havası çalınır Gelin attan indirilirken başına para, leblebi ve şeker karıştırılarak serpilir Kucağına iki yaşında bir erkek çocuk konur Gelinin kaynanası, kayınbabası, yakınları geline hediye verirler Tarla, çul, koyun, bilezik, dana gibi çok dağıtılmış olan bu hediyeleri almadan gelin yere inmez Kapı önünde gelinin eline hamur, yağ ve yeşil ağaçtan yapılma bir madde verilir Bazı yerlerde gelin bunları havaya atar kim kaparsa bahşişini alır

Bazı yerlerde de gelin odasına girerken kapıya hamur ile yeşillik, bala batırılarak yapıştırılır Gelin ilk adımını kaynananın elinin altından geçerek eve atar Nazar değmesin diye anında bir oklava kırılır



GÜVEY TRAŞI

Düğün günü güvey merasim traşı olur Arkadaşlarının arasında berbere giden, davetliler kolonyaları halk müziği serperler ve masaya para koyarlar Güveyle birlikte sağdıçlar traş olurlar Yatsı namazından daha sonra güveyi eve getirirken iki sağdıç önde paçavra tutarlar Mendilin ardındaki damat yürür Atalım atalım ve hey heyler içerisinde evin kapısına getirilen güveye arkadaşları şakadan yumruk vurarak iterler Sağdıçlar onu korurlar Güvey güya kaçarak evine girer Güveyin arkadaşları şerbet dağıtırlar En son nikah evinden sağdıçlar çıkar Dinî nikâh ekseri düğün gecesi kıyılır

Güvey yüz görümlüğü takar Ertesi günü baş bağlama mevlüdü yapılır Tanıdıklar mevlüde hediyeleri ile gelerek çiftlere mutluluklar dilerler

Düğünden sonra kız ve erkek tarafı birbirlerini iki taraflı yemeğe ziyafet ederler Kayınvalide, kayınbaba ve kızın aile bu davetlerde kıza yüzgörümlüğü (Altın ve süs eşyası) takılır Eve gelin görmeğe gelenler sevinç diler ve hediye getirirler Gelenlere el öpmeğe çıkarılır Aile büyüklerinin elleri öpüldükten daha sonra tanıdıklara geçilir Bu Nedenle mutlu olunur *