Adananın Tarihi Eserleri

Adana tarihi Yerleri
Adananın tarihi yerlerinin isimleri
Adananın tarihi özellikleri

Kaleler: Adana ’da fazla sayıda tarihi kale vardır Ceyhan ’dan, Tarsus ’a dek 4050 dağ kalesi olup bunlardan ünlü olanları şunlardır:

Adana Kalesi: Abbasi Sultanı Halife Harun Reşid göre, eskiden kalan kale yıkıntıları üzerine 781 ’de yaptırılmıştır 1836 ’da Adana ’yı işgal eden Darı valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa tarafından yıktırıldığı için bugün temellerinin bir bölümü kalmıştır

Evliya Çelebi seyahatnamesinde; “Dört köşeli çevresi dört yüz adımdır Yedi kulesi, iki kapısı vardır der Ilk devirde yapılan kalenin bir duvarı nehire dayanmış olup, diğer üç kenarı hendeklerle çevrilidir ve 7 burcu vardır

(Kestanbol) Ayas Kalesi: Ceyhan ’ın 30 km uzağındadır Yumurtalık ismiyle anılır Kale ortaçağda yapılmıştır Kanuni Sultan Süleyman Han 1536 ’da tamir ettirmiş ve “Sahil Kulesi ismi verilen bir kule ilave ettirmiştir

Yılanlı Kale: Ceyhan ’a 6 km uzaklıktadır Ahali arasında ismi (Şahmeran) ’dır Misis ’e yakındır Ortaçağda Haçlı seferleri sırasında kurulmuştur Taş inşa ve 9 kuleli olup, tepecik üzerindedir

Anavarza Kalesi: Kozan ’ın 22 km kuzeydoğusundadır MÖ 9 asırda Asurlular kadar yapılmıştır 795 senesinde Abbasilerin eline geçmiştir Sonra Ramazanoğulları ’nın eline geçmiştir On dördüncü asırda kullanılmaz olmuştur Roma ve Bizans devrinde tamir edilmiştir Justiniaus tamir ettirmiştir Kozan ilçesinin Dilekkaya (Anabarza) köyü yakınındadır

Toprak Kale: Toprak bir tepe üzerindedir Osmaniye ’nin 8 km batısında bulunan kale, Adana ’nın doğusundadır Çukurova ’yı güneyden gelecek saldırılara aleyhinde korumak için yapılmıştır MÖ 3 asırda yapılmış olup Romalılar, Abbasiler, Selçuklular, Ramazanoğulları ve Osmanlılarca tamir edilmiştir Duvarları ayaktadır

Kozan Kalesi: Kozandadır Asurlular tarafından yapılmıştır 44 kulesi vardır Çevresi yaklaşık 6 km'dir Daima tamir görmüştür Kısmen ayaktadır

Cem Kalesi: Ortaçağdan kalmadır Cem kale ismi sonradan verilmiştir Roma çağı kalıntıları vardır Kadirli yakınındadır

Kurtlar Kalesi: Adana ’nın doğusundadır Ortaçağda yapılmıştır Birçok kere tamir edilmiştir Bahçe ilçesindedir Bazı duvarları durmaktadır

Sirkeli: Ceyhan yakınlarında Hitit Höyüğüdür Kazılarda MÖ on ikinci asra ait eserler bulunmuştur

Sis Kale: Ceyhan civarındadır Ortaçağa aiddir Geçen asır tamir gördüğü halde harabe halindedir

Milvan Kale: Adana ’ya 48 km uzaklıktadır Karaisalı yakınlarındadır Ortaçağda yapılmıştır Halen yıkıntı halindedir

Annaşa, Haruniye, Hemite, Bucak, Dumlu, Feke, Cardak, Kum, Savranda, Semen kaleleri ile Toprakkale, Adana ’daki öteki kalelerdir

Hasan Ağa (Kethuda) Camii: Eski caminin hemencecik arkasındadır Planı, Mimar Sinan göre yapılmıştır 1558 ’de Ramazanoğlu Piri Paşa vaktinde Ramazanoğlu Halil Beyin kölesi Abdullah oğlu Hasan Kethüda ile azadlı köle Atike tarafından yaptırılmıştır (15011703) Herzamanki devir Osmanlı cami mimarisinin Adana ’daki tek örneğidir İnşası 25 sene süren camiin güney duvarında, 1671 ’de Çukurova ’ya gelen Evliya Çelebi ’nin imzası vardır

Akça Mescid: Adana il merkezinin en eski binası ve Adana ’da yer alan en eski Türk eseridir 1409 senesinde Ağaca Bey isimli bir Türkmen ağası kadar yaptırılmıştır Tipik bir Selçuk mimari karakterini aksettiren kapısının, taş oyma motiflerinin ve cami içindeki minberinin büyük sanat değeri vardır Minaresinin süsleri uyarı çekecek güzelliktedir

Eski (Yağ) Cami ve Medresesi: Adana merkezinde ve çarşı içindedir “Yağ Camii ismi ile de anılır Ramazanoğulları devrinde yaptırılmış olan bu cami Osmanlı devrinde esaslı bir bakım görmüştür 1558 ’de Piri Paşa, caminin yanında bundan başka medrese ilave ettirmiştir Sarı renkli taştan (küfeki) yapılmış antre kapısı, on dörton beşinci asrın bir san ’at şaheseridir İnşaatına 1501 ’de başlanmıştır Bu cami yapılmadan önce benzer yerde kilise vardı

Ulu Cami ve Medresesi: Ramazanoğulları göre yapılan en büyük ve meşhur bir camidir Hala dimdik ayaktadır Osmanlı devrinde tamirat görmüştür İnşaatına 1513 ’de başlanmış ve inşaat 1541 ’de Piri Mehmed Paşa kadar bitirilmiştir Selçuklu, Memluk ve Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşır

Stalaktikli ve arabesk dekor çift bordürle bezenmiştir Bütün kemerlerinde, doğu avlu kapısının iç ve dış cephesinin yapımında siyahbeyaz mermerler kullanılmıştır Mihrabı mermerdendir Üst bölümlerinde bulunan yarım daire içinde on altı ve on yedinci asır çinileri dikkati çeker Beyaz zemin üstünde lacivert, kırmızı firuze renklerle stilize nar ve erik çiçekleri, hançer yaprakları ile süslü motiflerin sanat değeri yüksektir

Alemdar Mescidi: 1748 ’de Alemdar Kul Mustafa Hasan Ağa yaptırmıştır

Mestanzade Camii: 1682 ’de Mestanzade Hacı Mahmud Ağa yaptırmıştır

Cuma Fakih Cami : 1541 ’de Cuma Fakih isimli bir zat yaptırmıştır

Ali Dede Mescidi: 1704 ’de Ali Büyükbaba isimli bir kişi namına Rakka valisi Mehmed Paşa yaptırmıştır

CeyhanYüce Camii: 1868 ’de Nogay Abdülkadir Ağa göre yaptırılmıştır

Ceyhan Kurt Kulağı Camii: Ceyhan ’a 12 km uzaklıkta 1601 ’de Haydar Ağa kadar yaptırılmıştır 1659 ’da Mimar Mehmed Ağa kadar tamir ettirilmiştir

Yeni Cami: Adana ’dadır 1724 ’de yapılmış, tek minareli ve Osmanlı mimari özelliğini taşır

Küçük Mescid: Ramazanoğullarından Halil Bey göre 1482 ’de yaptırılmıştır Bir ara depo olarak kullanılmıştır

Yeşil Mescid: Gencizade Hacı Mahmud kadar 1741 ’de yaptırılmıştır Kubbesini örten yeşil kiremitleri nedeniyle bu adla anılmaktadır

Kozan Hoşkadem Camii: Kadirli ’dedir 1448 ’de Mısırlı TürkMemluk beylerinden Emir Abdullah Hoşkadem kadar yaptırılmıştır

Diğer camiler: Evliya Çelebi, Seyahatnamesi ’nde, Adana ’da irili ufaklı 70 cami ve mescidin bulunduğunu yazmaktadır Kemeraltı Camii ve Tahtalı Camii, Kadirli Hamidiye Camii, Bahçe Agimbey Camii bunlardandır

Türbeler: Adana ’da yer alan türbelerden bazıları şunlardır:

Ramazanoğlu Türbesi: Yüce Caminin bitişiğindedir 1541 ’de Piri Mehmed Paşa kadar yaptırılmıştır Oyma taş işçiliği ile süslüdür Türbenin içi on altıncı yüzyıl çinileriyle kaplıdır Türbede, Ramazanoğlu Halil Bey ile torunları Mustafa Bey ve Mehmed Şah yatmaktadır

Şehid Duran Mezarı: Adana ’nın kurtuluşunda Fransızlar ’a karşısında ilk verilen şehidin bulunduğu mezardır Sed boyundadır

Ağcabey Kümbeti: Bahçe ilçesindedir Ağca Bey ’in oğlu Mehmed Ağa ’nın türbesidir Annesi kadar 1856 ’da yaptırılmıştır Kesme taştan, kare biçiminde ve tek kubbeli olarak inşa edilmiştir

Hanlar ve çarşılar; Gön Hanı: 1530 ’da Ramazanoğlu Piri Mehmed Paşa göre yaptırılmıştır Üç yüz altmış dükkanlı ve bedestenlidir Hanın tamamı yıkılmıştır Geriye Doğru yalnızca giriş kapısı kalmıştır Eski kapı 1960 ’ta restore edilmiştir

Tuz Hanı: Yüce Cami mahallesindedir Kitabesinden 1497 ’de Ramazanoğlu Halil Bey ’in yaptırdığı anlaşılmaktadır Han akıcı taşlarla örülmüştür Dağıtılmış zamanlarda tamir görebilen hanın bir bölümü yıkıktır Batı köşesinde minik bir mescid vardır

Havraniye (Misis) Kervansarayı: Ceyhan ilçesine ast Havraniye köyündedir Selçuklulardan kalma eski bir kervansarayın yerine Sultan Dördüncü Mehmed ’in emri ile sadrazam Köprülü Mehmed Paşa göre yaptırılmıştır Günümüzde sadece antre kapısı kalmıştır

Kurt Kulağı Kervansarayı: Ceyhan ilçesinin Kurtkulağı köyü yakınında eski Halep kervanyolu üzerindedir 1659 ’da Hüseyin Paşa kadar Mimar Mehmed Ağaya yaptırılmıştır Günümüze değin sağlam olarak gelmiştir

Soluhan Kervansarayı: Kozan ile Feke ilçeleri arasında eski KozanKayseri kervanyolu üzerindedir SelçukluOsmanlı mimari tarzı özelliklerini içeren bir handır

Hamamlar, Çarşı Hamamı: Adana hamamlarının en eski ve en büyüğüdür 1529 ’da Ramazanoğullarından Piri Mehmed Paşa kadar yaptırılmıştır Değişik zamanlarda tamir gören hamam, 1945 ’de restore edilmiştir

Irmak (Yalı) Hamamı: Eski Roma hamamı üzerine Ramazanoğullarından Halil Bey, 1494 ’te yaptırmıştır Seyhan Nehri kıyısında olup, suyunu buradan alır

Mestan Hamamı: 1682 ’de Ramazanoğullarından Mestanzade Hacı Mahmud Ağa tarafından Mestanzade Camii ’nin bir vakfı olarak yaptırılmıştır

Yeni Hamam: 1720 ’de Musahalıoğlu Mustafa Bey göre yaptırılmıştır Öteki hamamlara benzemektedir *