Adıyamanın Gezilecek Yerler

Adıyamanın Gezilecek mekanları
Adıyamanda nereler gezilmeli
Adıyaman gezilecek görülecek yerler
Adıyamanın tarihi turistik yerleri

Gölbaşı Gölleri

Gölbaşı, Azaplı ve İnekli gölleri kıyılarının doğu kesimleri ormanlık ve gölgeli yerler olduğundan mesire yeri olarak yararlanılmaktadır


Değirmenli
GölbaşıMalatya Karayolunda Göksu ırmağı baştan başa akarsuyun yer yer çağlayanlar oluşturduğu ormanlık bir alandır


Değirmen Çayı(Su Gözü)

Eski Besni ’nin 10 Km Güneyinde Sofraz Çayının doğduğu, ormanlık ve sarp kayalardan oluşan güzel bir yerdir


Örenli(Pirin)
Antik Perre şehri yakınında bulunan Örenli Köyündeki bir bölge, sit alanı özelliğinden nedeniyle koruma altına alınmıştır Güzel bir içme suyu kaynağına da sahip olan alan, günümüzde mesire yeri olarak kullanılmaktadır


Beşpınar
İlin 4 Km Doğusunda Ziyaret Çayı kenarında Kahat yolu üzerinde beş öbür pınarın bulunduğu, halkımızın azami uğradığı bu yer, Özel Idare Müdürlüğünce düzenlenerek özel teşebbüse kiralanmıştır


Adıyaman Kent Parkı

1994 yapımı tamamlanarak hizmete açılmıştır Kafeterya, nikah salonu, çocuk parkı ve açık gezinti alanı ile halka hizmet vermektedir


İçmeler
İlimiz afiyet turizmi açısından manâlı üç adet içmeye sahiptir


Kotur İçmesi

Adıyaman ’a 25 Km uzaklıkta ve Kuzey Batısındadır Akçalı Köyüne 5 Km mesafede şifalı bir soğuk su içmesidir Bu su bir takım mide ve bağırsak hastalıklarına iyi gelmektedir


Besni İçmesi (Çömrük Çeşmesi)

İl merkezinin 48 Km Batı istikametinde Besni İlçesinin 6 Km Kuzeydoğusundadır Bu içmenin suyu böbrek taşlarına, kronik kabızlık, bağırsak ve mide iltihaplarına iyi gelmektedir


Çelikhan İçmesi

İlçenin 23 Km Kuzeydoğusunda bulunmaktadır Bu içmenin mide,bağırsak,karaciğer safra kesesi hastalıkları ile böbrek taşı, gut, şişmanlık ve diabette kullanılması büyük ölçüde faydalıdır

Nemrut Dağı Milli Parkı

Doğu ve Batı Medeniyetlerinin, 2150 m yükseklikte müthiş bir piramitteki kesişme noktası, Dünyanın sekizinci harikası Nemrut, Yüksekliği on metreyi bulan büyüleyici heykelleri, metrelerce uzunluktaki kitabeleriyle, UNESCO Dünya Kültür Mirasında yer almaktadır

Nemrut Dağı, üstünde barındırdığı dev heykellerin ve abide mezarın yanı sıra, dünyanın en muhteşem gündoğumu ve gün batışının seyredilebildiği yer olmasıyla da alaka çekmektedir Her yıl binlerce insan gündoğumu ve gün batışını seyretmek için Nemrut Dağına gelmektedir


UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası olarak bildiri edilen Nemrut Dağı, çevresindeki Kommagene Uygarlığı eserleri ile birlikte ülkenin manâlı Milli Parklarından biridir Nemrut Dağındaki dev heykeller ve tümülüs, Arsameia (Eski Kale), Yeni Kale, Karakuş Tepesi ve Cendere Köprüsü Ulusal Park sınırları içerisinde yer alıyor


Tarihi yerleri

İki bin yıldır güneşin doğuşunu ve batışını 2150 m yükseklikte izleyen dev heykellerin sırrının çözülmesi için Kommagene Uygarlığı ’nın keşfine gitmek gerekir


Nemrut Dağı ’nın Kraliyet Akademisi kadar araştırmak üzere bölgeye gönderilen genç bilim adamı Otto Punchtein başkanlığındaki ekip, Nemrut Dağı ’nın tepesindeki tümülüs ve tümülüsün doğu ve batı yanlarında oluşturulmuş teraslar üzerindeki devasa heykeller ve farklı alanlara yönlendirilmiş kabartmalardan oluşan eserler üzerinde çalışır Uzun çalışmalar sonunda Grekçe yazılmış kitabeyi çözen Punchstein, bu eserlerin Kommagene Uygarlığı ’na ait olduğunu ve Kommagene Kralı I Antiochos kadar yaptırıldığını keşfeder Antiochos ’un ağzından yazılan kitabe, Nemrut Dağı ’nın sırrını ve Antiochos ’un yasalarını içermektedir


Kommagene Uygarlığının ortaya çıkmasını karşılayan kazılar, Nemrut Dağı ’ndan diğer Arsameia, Samsat ve Fırat Havzasında gerçekleştirilmiştir Bölgede yapılan kazılarda ortaya çıkartılan taşınabilir eserler müzelerde, geri kalanları da Ulusal Park Alanı içerisinde korumaya alınmıştır

Kommagene Krallığı

Yunanca “Genler Topluluğu anlamına gelen Kommagene, ismiyle bağdaşırcasına, Grek ve Pers uygarlıklarının inanç, kültür ve geleneklerinin bütünleştiği enerjik bir krallıktır Toros Dağlarındaki değişik yolların birleştiği noktada bulunan antik Kommagene Krallığı, Suriye ’nin Kuzeyi, Hatay, Pınarbaşı, Kuzey Toroslar ve doğuda Fırat Nehri ’nin çevrelediği verimli topraklarda yer almıştır Tarıma ve hayvancılığa elverişli ve hesaplı önemi yüksek sedir ağacı ormanlarını barındıran Kommagene topraklarının, ilk çağlardan beri yerleşim alanı olarak kullanıldığı civardaki mağara ve kazıbilimsel buluntulardan anlaşılmaktadır


Antik dünyanın küçük fakat zinde ülkesi Kommagene, baba tarafı Pers Krallarından “Krallar Kralı olarak anılan Darius ’a ile, anne tarafı Makedonya Hükümdarı Büyük İskender ile akraba olan bir prensin oğlu Mithradates Kallinikos tarafından, İÖ 109 yılında egemen bir krallık olarak kurulmuştur Bambaşka topluluklardan meydana gelen ve farklı inanç ve kültürlere sahip Kommageneliler arasındaki birliği karşılamak konusunda büyük galibiyet karşılayan Mithradates Kallinikos, tanrılarla olan bağını kuvvetlendireceği ve bu nedenle ulusunu barış içerisinde yaşatacağı inancıyla ülkesinin çeşitli yerlerinde tapınaklar yaptırmıştır


ARSAMEİA ÖREN YERİ (Nymphaios Arsameia ’sı)

Kral 1 Antiochos kitabelerinde söz edildiğine göre, Arsameia İÖ 2 Yüzyılın başlarında Kommagene ’lerin atası Arsemia kadar Kahta çayının doğusunda Eski Kahta kalesinin karşı resmileşmiş Krallığın yazlık başkenti ve yöneticilik merkezidir


Güneydeki tören yolunda Mitras ’ın kabartma steli, ayin platformu üzerinde AntiochosHerakles tokalaşma steli ve bunun önünde Anadolu ’nun tanıdık en büyük Grekçe yazıtı bulunmaktadır Yazıtın bulunduğu yerden başlayan 158 m derine inen bir tünel ile yazıtın batısında benzer bir kaya dehlizi de dikkati çekmektedir


Tepecik üzerindeki platformda Mithridathes Callinichos ’un kabir tapınağı ve sarayı yer almaktadır Yapılan saray kazılarında fazla sayıda heykel parçası, bir kraliçe ve Antiochos başı bulunmuştur Arsameia ören yeri, Adıyaman ’a 60 km uzaklıktadır


YENİ KALE

Adıyaman ’a 60 km uzaklıkta Kocahisar köyü yakınındadır Kommagene ’ler göre inşa edilen Yeni Kale, karşıdaki Arsemeia ile birlikte kullanılmıştır Romalılar ve arkasında Memluklular kadar restore edilen Kale en son 1970 ’lerde Dörner tarafından kısmen onarılmıştır Kale içinde çarşı, cami, zindan, su yolları, güvercinlik kalıntıları ve kitabeler bulunmaktadır Kale ’den Nymphois ’e inen su yolu bir tünelle Arsameia ’ya başlanmıştır 80 metreyi bulan bu yolla halen suya ulaşmak mümkündür


DERİK KALESİ

Cendere Köprüsünden sonradan Sincik yolu üzerindeki Datgeli köyünün yakınlarındaki 1400 m rakımlı bir bulunan tepenin üzerine kurulmuştur İS 70 ’lerde Romalılar göre inşa edildiği ve 300 ’lere kullanıldığı varsayım edilen, içerisinde büyük bir tapınak bulunan bölgenin tanrısal alanı kabul edilen kalenin anında yakınında Kommagene döneminde yapı edilen Temenos kalıntıları bulunmaktadır

GERGER KALESİ (FIRAT ARSAMEİA ’SI)

Adıyaman ’ın Kahta İlçesine 85 km uzaklıkta bulunan, tarihi Geç Hitit dönemine dayanan kale, Fırat Nehrinin batı yakasında yer almaktadır İÖ II Yüzyılda Kommagenelilerin atası olan Arsames göre kurulmuştur Sarp kayalar üzerine, Altında ve Yukarı Kale olmak üzere iki bölümde yapı edilen Gerger Kalesi ’nin batı surlarında Kral Samos ’a ait bir kabartma bulunmaktadır İslami dönemde de kullanılan kale içerisinde cami, dükkanlar ve su sarnıçları bulunmaktadır

PERRE ANTİK KENTİ

Adıyaman şehir merkezine 5 km uzaklıkta, Kuyucak köyü yolu üzerindeki Pirin köyündeki kalıntılar ve 200 civarındaki kaya mezarı da bu yerleşim yerine aittir Antik çağdan kalan bu nekropol ve çevresi Kommageneliler döneminde kayda değer bir mesken merkezi olmakla birlikte, Romalılar döneminde en aydınlık devrini yaşayan bir kenttir Girişleri kabartmalarla süslenmiş kabir odaları aralarında irtibatı karşılayan geçişler bulunmaktadır Kayalar içerisinde oyulmuş bu mezar odaları içerisinde lahitler de yer alır

KAYA MEZARLARI VE MAĞARALAR

HAYDARAN KAYA MEZARLARI

Adıyaman ’ın 17 km kuzeyinde Taşgedik Köyü sınırları içinde yeralır Kaya mezarlar ve Güneş Tanrısı Hellias ile Kral Antiochos ’un tokalaşma kabartmaları vardır


TURUŞ KAYA MEZARLARI

Adıyaman il merkezine 40 km uzaklıkta ve AdıyamanŞanlıurfa karayolunun 1 km batısında yer alan Turuş Kaya Mezarları Roma Dönemine aittir Mezarlar zeminden aşağıya doğru belli başlı kaya oyularak yapıldığından mezarların girişine aşağıya içten inen 1013 basamaktan sonra ulaşılır Bazılarının duvar ve kapı girişlerinde değişik figürlerde kabartmalar bulunmaktadır


DOLMENLER
Dikilitaşın kuzeyindeki kayalık alanlarda, Aşağıhozişi köyü yakınlarında Dolmen tipi mezarlar bulunmaktadır Sala benzer iki büyük kayanın birbirine çatılması ile yapılan bu mezarların Taş Devri insanlarından kaldığı varsayım edilmektedir


ZEY
Adıyaman ’a 7 km mesafede, Zey Köyü yakınında, erken dönem hiristiyanların yaşadığı ikâmetgâh birimleri bulunmaktadır Köyde ayrıca Şeyh Abdurrahman Erzincani ’ye ait bir türbe ve cami yer alır


GÖKSU MAĞARALARI

Göksu ırmağı boyunca yer alan 40 – 50 m yükseklikteki sarp kayalıklar üzerinde doğal mağaralar bulunmaktadır Besni tarafında Kızılin ve Sarıkaya Köyleri ile Adıyaman tarafında Gümüş Kaya ve Mal Pınarı civarında yoğunlaşmıştır Bu mağaralar bununla birlikte tarihi özellik taşımaktadır


PALANLI MAĞARASI

Adıyaman ’ın 10 km kuzeyinde Adıyaman – Çelikhan – Malatya karayolunun üzerinde Palanlı köyü sınırları içerisindedir MÖ 40000 yıllarında kullanılmış doğal bir mağaradır Duvarında bulunan ve halen fark edilebilen geyik figürü yalın kontur çizgilerle oluşturulmuştur Mağara arkeolojik alanı olarak tescillidir Mağaranın yer aldığı derin vadi ise ender bulunur bir doğa parçası olup, sık bir vejetasyona sahiptir


KİTAP MAĞARASI

Kayaların oyulmasıyla oluşturulmuş Demir Kale 1 adıyla anılan, ikişer katlı erken dönem Hristiyanların yaşadığı yerleşim birimleri bulunmaktadır Mağaralara İndere köyü (Zey) içinden olarak gidilmektedir


GÜMÜŞKAYA (PALAŞ) MAĞARALARI

Adıyaman ilinin 40 km güneybatısında Göksu nehri kenarında benzer adla anılan köyün batısında kayalardan oyma tünel biçiminde birbirleri ile bağlantılı fazla sayıda mağaralar yer almaktadır Tarihte konut olarak kullanılan bu mağaraların İÖ 150 yılında yapıldığı tahmin edilmektedir Balkonlara, bölmeli odalara ve kuyulara sahip bu mağaralara sadece bir insanın geçebileceği bakımlı bir yolla ulaşılmaktadır


MERKEZ iLÇEDEKİ CAMİ VE KİLİSELER

Ulu Camii : Adıyaman ’ın en büyük camisidir 1863 yılında eski camii yerine yapılmıştır 1902 yılında Mehmet Fevzi Efendi tarafından onarılmıştır Kesme taşlarla üretilmiş olan caminin son cemaat yeri 4 köşeli, 4 sütun üzerine 5 tonuzle örtülüdür Tek şerefeli minaresinde H 1213 (M1798) ve H1271 (M1854) tarihli iki eski yazıt vardır 3 kapılı olan caminin iki kapısı cevizden olup, H1320 (M1902) tarihini taşımaktadır Bir rivayete göre, Kahramanmaraş ta hüküm süren Dülkadiroğullarından Alâüddevle tarafından yaptırılmıştır


Çarşı Camii : Diğer adı Hacı Abdulgani olan eser 1557 yılında Hacı Abdulgani Efendi tarafından yaptırılmıştır 1640 yılında Hacı Mehmet Rızaullah göre onarılan camii 1910 (Vakıflar idaresince), 1957 ve 1982 yıllarında bitmiş onarımlar görmüştür Beyaz Küfeki taşından yapılmıştır


Kab Camii : Kab mahallesindedir 1768 yılında yapılmıştır 1923 yılında büyük bir yenileme görmüştür Kesme taştan yapılmıştır Son cemaat yeri iki sütunludur Kuzey kapısı üzerinde H 1182 (M1768) tarihli yapım ve Batı kapısı üzerinde H 1342 (M1923) tarihli yenileme yazıtları yer alır Minaresi tek şerefelidir Yazlık kısmı Kuzey köşesinde ayrı olarak yapılmıştır 1934 yılında minaresi yıldırım düşmesi sonucu yıkılmış ve baştan yapılmıştır


Musalla Camii : Musalla Mahallesindedir Bu caminin minaresi H1308 (M1890) yılında bir depremde harap sonra cezaevi olarak kullanılmıştır Vakıflar idaresince her tarafta cami olarak restore edilerek, ibadete açılmıştır


StPaul Kilisesi : Adıyaman Merkez Mara Mahallesindedir 1905 tarihli kilise yazıtlarından binanın bir hayli eski olduğu anlaşılmaktadır StPaul ismiyle anılan bir Süryani kilisesi olup, kayıtlı bir yapıdır Bugün için ufak bir Süryani cemaati göre kullanılmaktadır


BESNİ İLÇESİNDEKİ CAMİLER

Çarşı Camii : Eski Besni de çarşı içerisindedir Kapı üzerindeki yazıtta 1492 de Kalasunoğlu Mehmet Nasır tarafından yaptırıldığı yazılıdır Duvarları kesme taştan olup, minaresi önikigen gövdeli ve tek şerefelidir


Toktamış Camii : Eski Besni de bulunmaktadır 17 yy sonlarında yapıldığı sanılmaktadır Yıkık durumda olan caminin minaresi sağlamdır


Yüce Camii : Besni ’nin en büyük camisidir 17 yy yapılmıştır Arap mimarisinin etkilerini taşımaktadır Tek şerefeli minaresi, kare tabanlı, silindirik gövdelidir


Abuzer Gaffari Türbesi : Adıyaman ’ın 5 km doğusunda ziyaret köyündedir Kapısındaki yazıt H1136 tarihlidir Bağdat seferi dönüşünde IV Murat ’ın buyruğuyla yaptırılmıştır


Mahmut El Ensari Türbesi : Adıyaman ’ın 7 km doğusunda Elif köyü civarında Ali Dağı üzerindedir 1126 tarihli bir yenileme kitabesi bulunmaktadır IV Murat kadar yaptırıldığı söylenmektedir

Şeyh Abdurrahman Erzincani Türbesi : Adıyaman ’ın 7 km kuzeyinde Zey (İndere) köyündedir Kendisini ziyaret eden zihin ve sinir hastalarının şifa bulduğuna inanılmaktadır Rivayetlere göre türbe Osmanlı padişahı IV Murat göre yaptırılmıştır Türbenin içinde aslen Erzincanlı olup sonradan Adıyaman ’a yerleşen Şeyh Abdurrahman Erzincani ile Eşi ve kızının sandukası vardır


Zeynel Abidin Türbesi : Adıyaman ’ın 15 km doğusunda bulunan türbenin Hz Ali ’nin soyundan torunu Zeynel Abidin ’e ait olduğu bilinmektedir


Çıplak Baba Türbesi : Adıyaman ’a 22 km mesafede, AdıyamanKahta yol güzergahında Adıyaman Havaalanı güneyinde yer almaktadır


Hacı Ali Bey Türbesi : Besni İlçesi Sofraz köyünde olan türbe çevre halkı kadar ziyaret edilen türbelerden biridir


Hacı Yusuf Türbesi : Kahta İlçesi Hacı Yusuf Köyündedir Nakşibendi ulularından olup 1260 yılında ölüm eden bir zata aittir


Çelikhan İçmesi : Çelikhan İlçesi ’nin 23 km kuzeydoğusundadır Bu kaynağın mide, bağırsak, karaciğer, safra kesesi, hastalıklarıyla böbrek taşı ve dinç zayıflama için faydalıdır

Besni İçmesi : Besni İlçesinin 6 km kuzeydoğusundadır Bu içmenin suyu böbrek taşlarına, kronik kabızlık, bağırsak ve mide iltihapları tedavisinde olumlu neticeler alınmıştır


Kotur İçmesi : Adıyaman ’a 25 km uzaklıkta ve kuzeybatısındadır Akçalı köyüne 5 km mesafede şifalı bir soğuk su içmesidir Bu su bir takım mide ve bağırsak hastalıklarına iyi gelmektedir

Gölbaşı Gölü: 219 km2 yüzölçümünde olan bu göl, Gölbaşı ilçesi Belediye sınırları içerisinde yer almaktadır Çevresinde turistik tesisler bulunan gölde balık üretimi de yapılmaktadır

İnekli Gölü: Yüzölçümü 109 km2 dir Yağışların fazla olduğu dönemlerde Gölbaşı ve Azaplı Gölleri ile doğal olarak açılan kanallarla birbirine bağlanırlar


Azaplı Gölü: ilçenin batısında bulunan bu gölün yüzölçümü 272 km2 dir Kışın sularının artması nedeniyle çoğu kez Gölbaşı Gölü ile birleşik bir görünüş talep ederAtatürk Barajı Gölü

Abdülharap Gölü: Çelikhan ilçesinin 3 km kuzeyinde bulunan gölün yüzölçümü 5 km2 dir Yüzeyi yoğun olarak saz ve otlarla kaplanmış olan bu göl Çat Barajı ’nın tamamlanması halinde, baraj göl sahası içinde kalacaktır


Atatürk Barajı Gölü: Güney Doğu Anadolu Projesi ’nin (GAP) uygulamaya konulmasıyla oluşan bir göl olup Adıyaman ve Şanlıurfa illeri aralarında geniş bir alanı kaplar Bölgenin sulandırma suyu ve balık üretiminin teminİ açısından son derece önemli bir göldür Rezervuar sahası 81700 hektardır


Çamgazi Barajı Gölü: Adıyaman merkez ilçeye yan Atatürk Barajı yolu üzerindedir Baraj gövdesi zonlu toprak dolgu tipinde yapılmakta olup sulama amaçlı yapı edilmektedir Sulandırma alanı 6536 hektardır


Çat Barajı Gölü: Güney Doğu Anadolu Projesi ’nin (GAP) uygulamaya konulmasıyla oluşan göl olup AdıyamanÇelikhan Abdulharap Gölü üzerindedir Sulandırma amaçlı kullanılan baraj gölü 14481 hektarlık alanı kaplar


Göletler: Adıyaman ili gölet inşası bakımından tatmin edici su potansiyeline sahiptir böylece mevcut göletlerin yanısıra çoğunluğu GAP Projesi çerçevesinde elde etmek üzere bir fazla gölet yapı halindedir Bazı göletler de tasarlama aşamasındadır Bunlara ait özet bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir *