Adıyamanın Tarihi Yerleri Hakkında Bilgi

Adıyamanın tarihi mekanları
Adıyamanın tarihi güzellikleri

NEMRUT DAĞI: Adıyaman ’ın 95 Km Kahta ’nın 60 Km kuzeydoğusunda Güneydoğu Toros sıradağları üzerinde Fırat Nehri geçitlerine ve ovalarına hakim bir tepede KOMMAGENE Kralı 1Antiochos ’a ait bir tümlüs ateş sunağı ve tanrı heykelleri yer alır Tümülüs asıl kaya üzerine kesme, kırma, kalkar ve çakıl taşlarının yığılmasıyla oluşturulmuştur Önceleri yüksekliği 75molan tümlüs Amerikalı kazıbilimci TCoell kadar başlamak istenirken yaklaşık 500 mye düşmüştür Dağın tümlüsle birlikte deniz seviyesinden yüksekliği 2150 mdir Tümlüsün doğu, batı ve kuzey taraflarında asıl kaya düzleştirilerek teraslar oluşturulmuştur Doğu ve batı teraslarında GrekoPers üslubunda dev heykel kabartmalar yapılmıştır Tümülüs ve kutsal alanlar MÖ 1YY ’a tarihlenir

BATI TERASI : Tekrar Doğu terastaki gibi tahtlarında oturan dev tanrı heykelleri ile bunların yanında Antiochos 1in tanrılarla tokalaşmasını belirten Dexiosis ( Sağ elle yapılan selamlaşma hareketi ) kabartmalar yer almaktadır 2000 yılından beri ayakta kalan bu tanrı heykelleri Batı terasta Doğudaki gibi ayakta kalmak özelliğini koruyamamıştır

KUZEY TERASI : Burası Batı Doğu Teraslarını birbirine bağlayan 180 m Uzunluğunda bir merasim yoludur Keza burada 80 m uzunluğunda tamamlanmış stel kaideleri bulunur Nemrut Dağına çıkış için en uygun mevsim 15 Mayıs15 Ekim tarihleri arasındadır Nemrut Dağında güneşin doğuşu ve batışı hayranlıkla izlenmektedir Seyredenler üstünde bu durum derin etkiler bırakmaktadır Bu manzarayı yaşamak isteyenler Nemrut Dağına erken gelip, geceyi orada geçmek durumundadırlar

ESKİ KALE (Kahta ya da Nymphaiso Arsemia ’sı) :Adıyaman ’a 60 Kmuzaklıkta olup Kahta Çayının doğusundadır Güneyindeki merasim yolunda Mithras ’ın kabartma heykeli, aynı platformu üstünde AntiochosHerakles tokalaşma steli ve bunun önünde Anadolu ’nun bilinen en büyük (Antiochos göre yazdırılmış)Hakiki Kitabesi vardır Kitabenin bulunduğu yerde başlayan tünel 158 m derine iner ve bu dini amaçla yönelik olarak yapılmıştır Buna benzer bir başka tünel de mabedin kuzey tarafındadır Bu tünelin derinliği ise az çok 10 mdir Yukarıda bir yokuş üzerindeki platformda Mithridates, Callinichos ’un mezarı, tapınağı ve sarayı yer almaktadır Yapılan saray kazılarında çok sayıda heykel parçası, Anthidehes ve bir kraliçe başı bulunmuştur Kitabesine kadar burası Antiochosun atalarından Arsames kadar kurulduğu, babası Tithridates Callilnlichos göre Hierothesion (kutsal son istirahat yeri)olarak seçildiği ve Mommağene Krallığı ’nın yazlık Başkenti olarak kullanıldığı öğrenilmiştir

ESKİ KAHTA ’DA YENİ KALE : Adıyaman ’a 60 Km uzaklıktaki Kocahisar Köyü yakınlarındadır Kalede ortaçağ etkileri görülmekle birlikte önceki dönemlerde de iskan edilmiştir Mevcut kale Memluklular döneminden kalmadır Kale içinde su depoları, hamam, cami, işyeri kalıntıları vardır

CENDERE (ROMA) KÖPRÜSÜ : Adıyaman ’a 55 Km uzaklıkta ve Karakuş Tepesi ’nin kuzeydoğusundadır Kahta Çayının fazla daraldığı kesimde iki ana kaya üzerine 92 kocaman kesme taştan üretilmiş olup, bir büyük kemer ve doğu tarafındaki küçük taş kemerden oluşur Üzerindeki kitabelerden Septimius Severius vaktinde (MS192211) Samsat ’ta karargah kuran 16lejyon kadar yaptırıldığı, Korirt başlıklı sütunların İmparator Septimius, karısı Julia Donna, oğulları Carakalla ve Geta ’ya adandığı, sonradan Carakalla İmparator olunca Geta namına diktirilen sutünun yakıldığı bilinmektedir

KARAKUŞ TEPESİ : Adıyaman ’ın 49Kmdoğusunda Kahta Çayı ’nın açtığı geniş çay yatağının batısındaki tepe üzerine kırma taşlar ve çakılların yığılmasıyla oluşturulmuş 21 myükseklikteki bir tümülüs mezarıdır Tümülüsün güney ve batısında 4 adet 9 ’ar metre yüksekliğindedir Düzeninde, tamburlardan oluşan sütunlar bulunmaktadır Sütunlar üzerinde boğa, aslan ve kartal heykelleri ve dahası tokalaşma sahnesinin bulunduğu kabartma vardır
Doğudaki kolon başlığı altlında yer alan kitabede Kommagene Krallığı hanedanından üç kadının mezarı olduğu yazılıdır MÖ 1yy sonlarına tarihlenmektedir

DERİK KALESİ : Cendere Köprüsü ’nün 10Kmdeğin kuzeyinde yukarı Koçgün Köyü sınırları içinde yer alır İki hereon ve Dor düzeninde üretilmiş büyük bir tapınak yer almakta olup, bölgenin kutsal şehridir

GERGER KALESİ : Adıyaman ’a 117 Km Kahta İlçesine 85 Km uzaklıkta bulunan Gerger İlçesi ’nin Oymaklı Köyü ’nde dir Kale sarp bir kayalıkta olup,sağlam sur davarlarıyla çevrilidir Tarihi Geç Hitit Beylikleri dönemine dayanır MÖIIyy ’da burası Fırat Arsemia ’sı olarak adlandırılmış ve sarp kaya üstünde Mitridates Callinichos ’un babası Samos ’un (MÖ140100) dev ölçülerdeki bir kabartması yer alır İslam döneminde de kullanılan kale içerisinde cami, dükkanlar ve su sarnıçları bulunmaktadır

PİRİN KAYA MEZARLARI : Adıyaman ’ın 5 Km kadar kuzeyindedir Antik Perre Şehrinin Erken Roma Dönemi ait Nekropol alanıdır Pirin Koyu ’nun yakınındaki Karadağ ’ın yamaçları üzerine yayılan bu Nekropolde 208 adet kaya mezarı bulunmaktadır Halkın Pirin Mağaraları diye adlandırdığı bu mezarlar kayalara oyularak yapılmıştır
Bugünkü Pirin Köyü ’ne adını veren Antik Perre kentinin kuruluşu kaynaklara kadar Helenistik Döneme değin uzanmaktadır Fakat Kommagene Döneminde mesken yeri olduğu bilinmektedir Roma Döneminde bölgenin en büyük şehirleri arasında yer alır sonra Bizans yerleşimi görülen şehirde ayakta kalan ve halen kullanılan Roma Çeşmesi ve surların bir kısmı görülmektedir

PALANLI MAĞARASI : Adıyaman ’ın 10 Km kuzeyinde yeni açılan AdıyamanMalatya Karayolunun solundadır Burası doğal bir mağara olup,paleolitik dönem insanları göre kullanılmıştır Bu Mağara 4000 yıllarına tarihlenmektedir Duvarlarının isten kararmış olmasına rağmen bir geyik figürü hala farkedilmektedir Bu figür ilkel ve yalın kontur çizgilerle oluşturulmuştur

HAYDARAN KAYA MEZARLARI : Adıyaman ’ın 17 Kmkuzeyinde Taşgedik ( Haydaran ) Köyü sınırları içinde yer alır Burada Kommagene Krallığı döneminde kaya mezarları ve kaya üzerindeki güneş tanrısı Hellios ile Kral Antiochos ’un tokalaşmaları kabartma olarak resmedilmiştir

BEŞTEPELER : Adıyaman ’ın yaklaşık 25 Km güneybatısındaki (Fırlaz) Ilıca Köyü sınırları içinde bulunan ve yığma taşlardan yapılmış 6 adet Tümülüs mezar bulunur İhtimalen bu mezarlar Kommagene Kraliyeti Ailesine aristokrat kişiler için yaptırılmıştır

KARADAĞ TÜMÜLÜSÜ : Adıyaman ’ın 5 Km kuzeyinde Karadağ ’ın eteğinde kayalık bir yığın üstüne yaptırılmıştır Kommagene dönemine tarihlenen tümlüs mezarın kırma taşları yöre sakinleri tarafından taşınmıştır Kayaya oyulan kabir iki bölümden oluşur Kuzeyden bir merenle inilen oda kabir ve bunun 25 m güneyinde kare biçiminde sürükleyici 10 m oyularak yapılan kuyunun devamındaki oda mezardan oluşur

ZEY : Adıyaman ’ın 7 Km güneyindedir Köy yakınında Kitap Mağarası Ve kayaların oyulmasıyla oluşturulmuş ikişer katlıDemir Kaleadıyla anılan erken Dönem Hıristiyanların yaşadığı mesken birimleri bulunmaktadır Köyde keza Şeyh Abdurrahman Erzicane ’ye ait bir nesil ile camii yer alır

MALPINARI: Adıyaman ’a yaklaşık 35 Km uzaklıkta Fırlaz Köyünün güneyindeki Göksu nehrinin hemen kenarında dikdörtgen şeklinde doğal kaya yüzeyinin düzleştirilmeyle oluşturulmuş ve boyutları 183x85 cm olan 9 satırlık Hioglifli bir yazıt yer alır MÖ 900600 yıllarına tarihlenir ve Geç Hitit Dönemine aittir Tekrar Malpınarı ’nda Göksu Nehrinin karşısında vakasında Erken Hıristiyanlık Dönemine tarihlenen kayalara oluşmuş 23 katlı ve pencereleri lan yerleşim birimleri görülmüştür

ADIYAMAN MÜZESİ : Adıyaman Müzesinin teşhir tanzim ve bahçe düzenlemesi yeniden olup, 1997 yılında halka açıktır Müzede teşhiri yapılan eserler iki grupta toplanır Paleolitik Çağdan Osmanlı İmparatorluğu Dönemi ’ne kadar mantıksal bağ gösteren Orkeolojik eser salonunda Kronolojik olarak, paleolitik, Neolitik, Kalkolitik, Tunç Çağları, Demir Çağı, Helenistik, Roma, Bizans, İslami salonunda ise yörende derlemen halı, kilim ve sicim gibi el dokumaları kadın ve erkek giysileri gümüş takılar ile bakır eşyaları açık olarak teşhir edilir Pazartesi günleri açık havada her gün saat 08:0012:00 ile 133017:30 aralarında açıktır

ADIYAMAN KALESİ : Büyük Kasaba merkezinin en ihtişamlı yapısı olan Hısnı Mansur Kalesi 25 m Yüksekliğindeki yığma bir höyük üstüne kurulmuştur Adıyaman ’ın Hısnı Mansur olarak da adlandırılması buradan gelmektedir Höyük tepesini çevreleyen kale duvarları orjinal olmayıp, temsili nitelikte sonra yaptırılmıştır XIII YY ’ın ortalarında Abbasi Halifelerinden Ebu Caferül Mansur tarafından yaptırılması sebebiyle, Mansur ’un Kalesianlamında dile alınmıştır Belediye tarafından park haline getirilip özel teşebbüs kiralanan bu yer yaz aylarında serinletici manzarasıyla halkın dinlenme ve davet ihtiyacını karşılamaktadır
OTURAKÇI PAZARI: Kent merkezindeki bu tarihi çarşıda yöreye özgü halı, sicim, çanta ve heybe gibi el sanatı ürünler turistik eşya olarak satılmaktadır
TARİHİ CAMİİLER: Adıyaman ’da bulunan Camiiler aralarında en eski olan Yüce Camiidir Bunun yanı sıra Çarşı Camii, Musalla Camii de tarihi Camiler arasındadır

DİKİLİTAŞ (SESÖNK): Besni İlçesinin Zormağara mezrasında Kızıldağ'ın üzerindedir Yaklaşık 56 m Yüksekliğinde ve moloz taşlardan yapılmış olan bu tümlüs muhtemelen Kommagene dönemine aittir Tümülüsün üç bir yanında ikili sütunlar mevcuttur
GÖKSU KÖPRÜSÜ: Adıyaman ili Besni İlçesi GümüşkayaAğçin Köyleri arasında çayın daraldığı bir yerde kayalık bir zemin üstüne kurulmuştur Yapımı tekniği yönünden Cendere köprüsüne aynı Kesme taşlardan yapılma ve Roma Dönemi ’nden kalma üç kemerli köprünün orta kemeri yıkılmıştır

SAMSAT HÖYÜK: Adıyaman ’ın 38 km güneybatısında, Fırat Nehri kıyısında, takriben 50 m Yüksekliğinde büyük bir höyüktür Burada yapılan arkeolojik kazılarda otuzuncu yapı katı tespit edilmiş olup Kalkolitik Çağ (MÖ50003000) kültürüne dek olan vakit dilimi açığa çıkartılmıştır Burası tarih süreci içerisinde Kummun Devleti ile Kommegene devletine başkentlik yapmıştır Samsat keza Roma İmparatorluğunun 16 lejyonunun (Askeri Karargah) merkeziydi Ortaçağ dönemlerinde bir kaç kez de yağmalanan Samsat bugün Atatürk Gölünün alanı içerisinde sular altında kalmıştır *