Bildiğiniz üzere dünya gündemi, Afganistan'da olan bitenlerle çalkalanmaya devam ediyor. Taliban'ın Afganistan'ı 20 yılın akabinde tekrar denetim altına alması, ülkeyi cehenneme çevirmiş durumda. İster Türkiye'ye gelen Afgan göçmenler olsun isterse de Afganistan'da bilhassa havalimanında kaçmaya çalışan beşerler, toplumsal medyada tanıklık ettiğimiz imgelerin tek bir ortak noktası var; bayan ve çocukların olmayışı.
2021 yılında yaşamamıza karşın Taliban'ın bayanlara birer nesne üzere davranmaya devam etmesi, ülkede yaşayan milyonlarca bayan ve çocuğun bahtını büsbütün değiştirmiş durumda. Taliban'ın acımasızlığına terk edilen bayanların anlatacağı çok fazla öykü var. Dilerseniz bu öyküleri öğrenmeye, Instagram'da sesini duyurmaya çalışan bayanlara kulak vererek başlayalım.
Kaçma imkanı olmayan milyonlarca bayan, mukadderatlarına terk edildi:
Taliban'ın Afganistan'ı ele geçirmesinin akabinde, hakikaten de 21. yüzyılda asla görmememiz gereken şeylere şahitlik ediyoruz. Kız çocuklarını, bayanları ailelerinin yanından alarak kendi malıymış üzere davranan kelamda askerler, bugün kimsenin sessiz kalmaması gereken insan haklarını ihlal ediyor. Taliban'ın caniliğine terk edilmiş birçok bayan, hala imkan varken seslerini toplumsal medya aracılığıyla duyurmaya çalışıyor. Bayanları güçlendirmeye yönelik kurulan bir sivil toplum kuruluşu olan Afghan Women's Network kurucusunun da dediği üzere "Bugün Afganistan'da olanlar, ülkenin 200 yıl geriye gitmesine yol açacak."
Afganistan'da yaşayan bayanlar, tıpkı dünyanın her yerinde olması gerektiği üzere sıhhat, gazetecilik ve hukuk üzere birçok alanda vazife alıyordu. Lakin geçtiğimiz yıl Taliban ve Afganistan'ın ortasında başlayan gerginlik ve kelamda barış konuşmaları, işinden meskenine dönen onlarca bayanın bombalanarak katledilmesine yol açtı.
Ülkeyi büsbütün işgal eden Taliban, bayanların işe, okula gitmesini yasaklamakla kalmadı, konuttan çıkmaları için yanlarında bir erkeğin onlara eşlik etmesini zarurî kıldı. Biz toplumsal medyadan göremesek de imkanı olup da canlarını kurtarmak için kaçan onlarca bayan var. Pekala imkanı olmayanlar, sahi onlara ne olacak?
"Bankalar, bayanları çoktan kovmaya başladı; sizin yerinize erkek akrabalarınızı çalışabilir"
Taliban'ın getirdiği insan dışı kuralların ülkede vuku bulması gecikmedi elbette. Kandahar Bankası, bünyesinde çalıştırdığı 9 bayanı kapıdan geri çevirdi, bir daha gelmemelerini tembihledi. Arkasında da onların yerine ailenin erkek üyelerinin bankada çalışabileceği bilgisini verdi. Kandahar Bankası'nın yaptıklarını, 3 gün içerisinde öteki bir banka daha takip etti.
Natürel bu sırada, Taliban militanları üniversitelerin, okulların kapısında nöbet tutmaya başladı. Okulun kapısına gelen bayanlar konutlarına geri gönderildi. Böylece milyonlarca öğrencinin geleceği, Taliban'ın sığ niyetleri yüzünden karartılmış oldu.
"Hayatım birkaç gün içinde büsbütün yok oldu"
The Guardian isimli dergiye konuşan ve isminin paylaşılmasını istenmeyen bir bayan, ülkede yaşananlar hakkında şu cümleleri kurdu; "Taliban kenti ele geçirdikten sonra meskenimi, hayatımı bırakıp Afganistan'ın kuzeyinden kaçmak zorunda kaldım. Hâlâ da kaçmaya devam ediyorum, zira gidebileceğim inançlı bir yerim yok. Geçtiğimiz hafta gündemde olup biteni yazan bir gazeteciydim, bugün ise bırakın kendi adımla bir şeyler yazmayı, nerede olduğumu bile söyleyemiyorum. Hayatım, birkaç gün içinde büsbütün yok oldu."
"Ailemizi ve kendimizi korumak için inançlı bir yer bulmak zorundayız"
Afganistan'da bulunan 250 bayan hakim, ülkedeki hukuk sisteminin %10'unu oluşturuyor. Taliban'ın işgalinden sonra hayatları en çok tehlike altına giren bayanlardan biri de onlar. Afganistan'da bahtına terk edilmiş eski bir hakim, şu tabirleri kullanıyor; "Taliban muhtaçlığı olan bilgileri çoktan topladı, nerede olduğumuzu çok güzel biliyorlar. Artık hiçbirimizin saklanma ya da kalıp her şeye boğun eğme üzere bir talihi kalmadı. Kendimizi, ailemizi korumak için inançlı bir yer bulmanın yollarını aramak zorundayız."
"Oğullarımı öldürüp, gelinlerimle zorla evlendiler"
Taliban, bayanların yalnızca iş hayatlarını, eğitimlerini engellemekle kalmıyor, birebir vakitte onlara zorla sahip olmaya çalışıyor. Kabil'de yaşayan Zar Begum isimli bir bayanın anlattıklarına nazaran Taliban militanları, Begum'un oğullarını öldürmekle kalmamış, gelinlerini kendileriyle evlenmeye zorlamış.