Oral aft nedir?
Ağız içinde diş eti, yanak, lisan, damak üzere hassas bölgelerde ortaya çıkan doku hasarıdır. Görünüm olarak yuvarlak, sarı-beyaz renkte, kenarları kırmızı bir lezyondur. Ağız içinde bir ya da birden fazla sayıda çıkabilir. Oluşan aftlar kişinin yemek yeme, konuşma üzere günlük aktivitelerini yerine getirememesine; tükürük salgılarını denetim edememesine neden olur.
Oral aft oluşumunun sebepleri nedir?
Oral aft oluşumunun birçok sebebi vardır. En sık görülenler:
-
Gerilim ve yorgunluk -
Vitamin ve demir eksikliği: Demir ve bilhassa B3, B9, B12 vitaminlerinin eksikliği cilt sıhhati ve hudut sistemini olumsuz tarafta etkileyeceğinden ağız yarası oluşmasını tetikleyebilir. -
Beden direncinin düşmesi: Mevsimsel olarak beden direncinin düşmesi ya da HIV, Lupus üzere bağışıklık sistemine saldıran hastalıkların varlığı ağız yaralarına yol açabilir. -
Fizikî Travma: Çok sıcak yiyecekler ya da içecekler tüketmek, yanak ısırma alışkanlığının olması, sivri yahut sert bir cisim ile ağız içi dokuların tahriş olması sebepleriyle ağız yaraları oluşabilir. Diş teli kullanımı da kimi durumlarda diş etrafı dokularda mekanik travma yarattığı için ağız yarasına sebep olabilir. -
Besinler: Asit oranı yüksek içecekler, çok tuzlu, baharatlı, sirkeli acılı yiyecekler, turşu, çerez ve bol kimyasal içeren hazır besinler ağız yarası oluşmasını tetikleyebilir.
Oral aft belirtileri nelerdir?
-
Lisan, diş eti, yanak ve lisanda görülen şiddetli ağrı. -
Yara oluşumu öncesinde ilgili bölgede karıncalanma ve sızlama hissi. -
Konuşurken hissedilen, konuşma aktivitesi devam ettikçe artan ağız içi ağrısı. -
Bilhassa ilerleyen aft hadiselerinde görülen şişmiş lenf düğümleri, ateş, fizikî halsizlik ve yorgunluk.
Aftlar rastgele bir tedavi uygulanmadığı takdirde çoklukla 7-10 gün ortasında zaten güzelleşir. Tabip ile birlikte uygulanacak tedavide emel güzelleşmeyi hızlandırmak, ağrıyı denetim altında tutmak ve ağız yaralarının tekrarını önlemektir.
Aftın geçmesi yahut önlenmesi için hastaların kendi kendine yapabilecekleri:
-
Günlük hayatta gerilime sebep olan faktörler olabildiğince elimine edilmelidir. -
Tuzlu yahut karbonatlı su ile gargara yapılmalıdır. -
Vitamin ve mineral bedeli yüksek bir diyet uygulanmalıdır. Beden direnci yüksek tutulmalıdır. -
Tedavi müddetince çok sıcak, acı, ekşi, baharatlı, asitli besinlerden ve diş etrafı dokuları irrite edebilecek sert, sivri besinlerden uzak durulmalıdır. -
Aft oluşumunu tetikleyecek besinlerin (çikolata, ceviz, turunçgiller, turşu) tüketiminden kaçınılmalıdır. -
Ağız içi bakıma dikkat edilmelidir; dişler, diş etleri ve lisan günde iki defa yuvarlak hareketlerle travmatik olmayacak formda fırçalanmalıdır. -
Sigaradan olabildiğince uzak durulmalıdır. -
Tertipli olarak diş doktoru denetimine gidilmelidir.
-
Aftın derecesine(miktarı, oluştuğu bölge, ağrı şiddeti) nazaran antiseptik, antienflamatuar, anestezik topikal jel yahut gargara kullanılmalıdır. -
Beden direncinin yükseltilmesi için vitamin destekleri kullanılmalıdır. Aftın güzelleşmesinde beden direncinin büyük bir rol oynadığı unutulmamalıdır. -
Bireyde kronik gerilim ve telaşa sebep olan bir durum varlığında ruhsal danışmanlık önerilmelidir. -
Ağız içinde kullanılan diş teli, protezlerde kronik travmaya sebep olan bir durum varsa (dile, diş etine, yanağa batan, sürtünen, tahriş eden pürüzlü bir yüzey varlığı) düzeltilmelidir.