Ahmed Baba Tenbekti Kimdir

Ahmed Baba Tenbekti Hakkında Data
Ahmed Baba Tenbekti Hayatı

Ahmed Baba Tenbekti

Fas'ın büyük velîlerinden ve Mâlikî mezhebi fıkıh âlimi İsmi, Ahmed olup babasının ismi Ahmed'dir Bâbâdiye bilinir 1554 (H963) senesinde, Fas'ta yer alan Tenbekt'de doğdu 1623 (H1032)de tekrar benzer yerde vefât etti

Ufak yaşta ilim öğrenmeye başladı Birincil öğrenimini tamamladıktan sonra, bâzı esas kitapları ezberledi Amcası Ebû Bekr Şeyh Sâlih'den nahiv ilmini öğrendi Allâme Muhammed Beyden tefsîr, hadîs, fıkıh, usûl ve Arabî ilimleri tahsîl edip, tasavvuf ilmini ve inceliklerini öğrendi Zâhirî ve bâtınî ilimlerde yükseldi Uzun müddet onun sohbetinde ve terbiyesinde kalıp, mânevî feyz alıp yükseldi bu arada babasından hadîsi şerîf dinleyip, mantık okudu Kuşeyrî Risâlesi ile Harîrî'nin Makamât'ını babası okuttu Akranları aralarında tanınıp şan buldu

Fas sultanlarından Mahmûd bin Nasr, 1593 senesinde Tenbekt'i işgâl edince, Ahmed Bâbâ'yı tutsak edip Merâkeş'e götürdü ve hapsetti İki yıl esir kaldıktan daha sonra, 1595 senesinde hür bırakıldı Esâretten daha sonra Merâkeş'de bulunan Şûrefâ Câmiinde birçok kimselere ilim öğretmekle meşgûl oldu

Şöhreti daha da yaygınlaşan Ahmed Bâbâ, Merâkeş'de Sultan Mansûr vefât edinceye değin kaldı Sultan vefât ettikten sonradan, oğlu Zeydân memleketine dönmek üzere müsade verdi Memleketi olan Tenbekt'e dönüp orada da ilim öğretmekle meşgûl oldu

Ahmed Bâbâ Tenbektî, Merâkeş'te bulunduğu sırada, büyük zâtların, evliyânın ve âlimlerin kabirlerini sık sık ziyâret ederdi Bilhassa Ebü'lAbbâs Sebtî'nin kabrini, beş yüz defâdan pozitif ziyâret ettiği rivâyet edilir Ebü'lAbbâs Sebtî'nin kabrini ziyâret etmek için gittiği zaman, olmasını istediği bir hususu kâğıt üstüne yazar, kâğıdı kabrinin üzerine koyardı O zâtı vesîle ederek Allahü teâlâya duâ eder; Bu kâğıtta yazılmış husûsun berâetini (hakkımda uğurlu mı hayırsız mı olduğu husûsuna işâret edilmesini) istiyorumder ve uygun cevâbı alıp dönerdi Bu ziyâretleri esnâsında başka kimseler de bulunup bahşedilen cevâba şâhid olurlardı

Cumâ günü olduğu zaman, kabristanlara gider, kimlere ait olduğu meçhul kabirleri ziyâretle kabirdeki kimselerin rûhuna Kur'ânı kerîm okur, duâ ederdi

Ahmed Bâbâ Tenbektî, zâhirî ve bâtınî ilimlerde yüksek derece ve irfân sâhibi, ilmiyle âmil, bir zattı Fazîletli, mütevâzi ve bildiğini öğretmekten şımartma duyan bu âlimden pek fazla kimse zâhirî ve bâtınî ilimleri öğrenip yükseldi Bu yüzden onun evi ilim ve irfân meclisiydi

Ebû Abdullah Muhammed bin Yâkub elMerâkeşî onun hakkında şöyle demektedir:

Ahmed Bâbâ, ilmiyle amel eden âlim, zekî, ileri görüşlü ve firâset sâhibi, fıkıh, hadîs, tefsîr, usûl ve târih ilimlerinde yüksekti Kendisine gelen kimselerin işlerine muavin olurdu İlim öğrenme ve öğretmeden geri durmadı Aklî ve naklî ilimlere dâir birçok eser yazmıştı Batıda ondan daha içten sözlü, isbatlı ve iknâ edici konuşan, ilim yolunda ilerlemiş bir kimse görmedim

Âlim, fâzıl, güzel ahlâk ve tevâzu sâhibi olan Bâbâ Ahmed Tenbektî'nin, fıkıh, tefsîr, hadîs ilimlerine dâir kırktan pozitif eseri vardır Bunlardan bâzıları şunlardır: 1) HâşiyetülMuhtasarilHalîl filFürû', 2) TenbîhülVakıf alâ Niyyetil Hâlif, 3) Ta'lîkun alâ EvâililElfiye, 4) NeylülEmel fî TafsîlinNiyyeti alelAmel, 5) EnNüketülMüstecâde fî İlhâkilFâili bilMübtedei fî Şartilİfâde, 6) ElHadîsu vetTe'nîs filİhticâci bi İbni İdrîs, 7) CelbünNi'met ve Def'unNikmet fî MücânibetizZulmet, 8) ElMatlabu velMa'râb fî A'zami EsmâirRabb, 9) Tertîbühü Câmi'ulMi'yâr, 10) TezyîlüdDîbâc, 11) EdDürrünNazîr, 12) HamâilüzZehr, 13) NeşrulAbîr, 14) DürerülVişâh biFevâidinNikâh, 15) ŞerhzihinSüdûr ve Tenvîrül Kalbi biBeyânî Magfireti lilCenâbınNebevî minezZenb, 16) ŞerhhafızaSuğrâ lisSünûsî, 17) KifâyetülMuhtac liMa'rifeti mâ Leyse fidDîbâc

1) HülâsatülEser; c1, s170,172
2) EsmâülMüellifîn; c1, s155,156
3) Mu'cemülMüellifîn; c1, s145
4) Ta'rîfulHalef; c1, s16,25
5) Brockelmann; Gal: 2, s618, Supp: 2, s715
6) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c15, s157


alıntı *