Aileyi sarsan chat mutlaka ama mutlaka okuyun

Teknolojinin son gözdesi olan internet, bütün dünyanın en yaygın iletişim ağı olurken, yanlış kullanmaktan kaynaklanan olumsuzluklarla yuvamızın saadetini tehdit ediyor, eşler arasındaki diyalogu azaltıyor ve tarafları ihanet boyutuna varan bir aldatma tuzağına düşürebiliyor

Artık internet ağıyla bütün dünyanın bilgisi parmaklarınızın ucunda Sayısız kişi, kuruluş, şirket, okul, kurum internet yoluyla size kendisini ve faaliyetlerini tanılıyor Bunun için internete bağlı bir bilgisayarınızın olması yeterli Hatta bir dost ve akrabanızından ya da bir internet cafeden faydalanarak sanal dünyaile irtibat kurabiliyorsunuz

Yarım asır (incesini hafızamızda canlandırdığımızda, sırasıyla radyo, pikap, teyp ve televizyonun aile içi eğitimi, iletişimi ve tabiî ki mutluluğu etkilediğini görüyoruz İçlerinde televizyonun tartışılmaz bir saltanatı varŞimdi ise bunlara yeni araçlar eklendi Cep telefonu ve internet, bunlardan ikisi Kullanım hatasından kaynaklanan öyle olumsuzlukları var ki, biz bizeyaşadığımız mutlu yuvamızda huzursuzluk ve ihanet rüzgârları estirebiliyorlar Yıkılan yuvalar, tükenen sevdalar, boşanan eşler, ihanete uğrayan taraflar var İnternetteki chat problemi, eşleri, nefis ve vicdanları arasında çaresiz bırakıyor Bazen nefis galip geliyor ve toplumun temeli olan bir aile daha yıkılıyor; geride şefkat ve ilgiden mahrum çocuklar kalıyor DOSTUZ, DERTLEŞİYORUZTUZAĞI Telefonla arayan evli bir hanım, askerlik yapmakla olan bir gençle çelte tanıştıklarını, onu sevdiğini, ancak vicdan azabı duyduğunu, çocuklarının ve eşinin yüzüne bakanıadığıııı yaptığından ulandığını söylemişti, Çetleşmeyle başlayan tanışma, daha sonra telefon görüşmelerine dönüşmüş Aramayacağım diyorum, ama yapamıyorum, yine anyonun, aramazsam o beni arıyordiyerek, çaresizliğini ve ne yapacağını sormuştuKendisine, vicdanının sesine kulak vermesini söyledim En doğrusu, bir daha hiç aramaması, gelen telefonları reddetmesi, hatta o genci terslemesi, azarlamasıydı Davulun sesi uzaktan hoş geliyordu Oysa bu kadının aradığı cennet, kendi yuvasmdaydı Bir kere o genç, bu kadınla evlenenıezdi Yaş farkı ve İki çocuk vardı Evlenmek işlese bile, ailesi razı olmazdı, zorla vazgeçirirlerdi Zaten kadının da, esinden boşanmak, çocuklarını bırakmak gibi bir arzusu yoktu Peki niye konuşuyordu? Geriye bir şık kalıyordu; O gençle görüşmelerini ilerletip, zumun zaman eşini aldatmak Bu yık ise, iffetli, namuslu ve vicdan sahibi bir insanın kesinlikle kaimi edemeyeceği bir durumdu Tabii, internette yabancı bir kimseyle cetleşenlerin uydurdukları bir züğürt tesellisi var Yaptıkları yanlışa isyan eden vicdanlarını susturmak için Biz kötü bir şey konuşmuyoruz Sadece dostuz, dertleşiyoruzdiyorlar Bu sözler, nefis ve şeytanın tuzağına yavaş yavaş düşüşün ifadesinden başke bir şey değildir Nasıl oluyor da bir erkek veya kadın, kendi eşine, çocuğuna, annebabasına, arkadaşına açamadığı bir derdini, hiç tanımadığı bir kimseyle paylaşıyor? Karşısındakinin samimi ve iyi niyetli olup olmadığını nereden biliyor? Şeytanın tuzağına hakim siz Erkek diyor ki, Kadın çok iyi niyetli Kocası yoğun işinden kendisiyle ilgilenmiyor Ben de derdini dinliyorum O benim Müslüman kardeşim Derdine ortak olmak kötü inli? İnternette yazılı, sözlü veya görüntülü chat yapanlar! Yanlış yoldasınız Aradığınız huzur ve mutluluk sarayı, uzaklarda değil, yanıbaşınızdadır Eşinizi ve yuvanızı keşfedin Hiç tanımadıgıniz kişilerin uzakları ışıltılı görünen dünyaları, renkli mutluluk lâmbalarından oluşmuyor: ihanet, aldatma, yalan, sahtekârlık ateşleridir onlar İyice yaklaşınca yuvanızı saran zehirli alevleri hissedersiniz, ama korkarım iş işten geçmiştir Dikkat edin titreyin, kendinizi yoklayın, tedbir alın ve tuzağa düşmeyin Ve unutmayın: Peygamberlerden başka hiç kimse korunmuş değildir Her an ayağınız kayabilir, kendinizi imtihan ateşinin alevlen içimle bulabilirsiniz Bana ulaşan şu olaylara bakın:Evli ve üç çocuk sahibi bir erkek, tescllürlü bir bayanla çeiteşiyor Sonra cep mesajına dönüyor iş Dostluk, kardeşlik, dertleşmeden söz ediliyor hep

Şeytanın tuzağına bakın siz Erkek diyor ki: Kadın çok iyi niyetli Kocası yoğun işinden kendisiyle ilgilenmiyor Ben de derdini dinliyorum O benim Müslüman kardeşim Derdine ortak olmak kötü mü?Ya sonrası? Kadın aşktan, sevgiden bahsetmeye başlıyor İçimdeki ateş yanıyor, yanıyor ve gittikçe büyüyordiyor Hani dostluk, kardeşlik, dertleşme?

Oysa erkeğin ciddi bir niyeti yok Öylesine gönül eğlendiriyor Karşı tarafta ise, çocuklu ve evli bir bayan var Ve hepsinden acısı, eşine güvenen, Benim hanımım Allah'ına korkar, namahremle çetleşmezdiyen, gece gündüz onların rızkı için çırpınan masum bir erkek var

Şimdi bu hanımın yaptığı, bozulmamış hangi vicdana sığar? Bir başka olay: Evli bir imam hatipli, çette bir hafızla tanışıyor İş yavaş yavaş sevdaya dönüşüyor Bana soruyor: Hocam, yaptığımcaizmi?Nasıl caiz olabilir? İster evli ol, ister bekâr Bir namahremle duygusal amaçlı konuşman doğru olur mu? Peki ne yapayım?diyor Çok basit: Hiç arama ve ararsa reddet Çünkü, evlisin ve bu yanlışın tamiri ve telâfisi yok Elbette bir kez gönül verdinse vazgeçmek zor olacak Ama birkaç gün ağlayacaksın, birkaç kez acı çekeceksin Sonra rahatlayacaksın Ya sürdüiürsen? Ya ihanet çemberini genişletirsen? 0labilecekleri tahmin edebiliyor musun?Telefon konuşmaları, görüşmelere, buluşmalara, ihanetlere dönüşürse, bunun vebalini dünyada ve ahirette ödeyebilecek misin? On yıllık evli birisinin iki çocuğu var Eşini hiç sevmiyormuş, zorla evlendirilmiş İki buçuk yıldır birisiyle chat yapıyormuş O bekârmış, ona ilgi duyuyormuşZorla evlendirilmeyanlışını bir kenara bırakırsak, on yıldır iki çocuğuyla mutluluğu keşfedemeyen birisi, internet yoluyla aradığı huzuru bulabilir mi? Hala halayı doğuruyor Ve son bir örnek;Yaşı kırkı aşmış, evli, üç çocuklu bir erkek, bir gün chat yaparken dul bir bayanla tanışıyor Daha sınıra buluşup, konuşuyorlar Birbirlerinden hoşlanıyorlar ve dini nikâh kıydırıp karıkoca hayatı yaşamaya başlıyorlar Tabii ki ilk eşinin ve çocuklarının haberi yok Ama sonucu belirsiz, karışık, sorunlar yumağı bir durum Erkek ikisinden de vazgeçmiyor İkinci kadınla aralarında çok büyük bir yaş farkı da var Bir dizi yanlış, bir dizi sorun ve çözümü zor bir olay


HERKES TUZAĞA DÜŞEBİLİR
Öncelikle şu gerçeğin altını bir kez daha çizelim: Hiç kimse, Bende veya esimde şu şu sorunlar olmaz Kendime ve eşime hu konuda son derece güveniyorumgarantisi vermesin Çünkü herkes, her türlü aile sorununu yaşayabilir Hiçbirimiz peygamberlere has olan ismet, yani günahsızlıkniteliğine sahip değiliz Bunun için harama giden yolları çok iyi bilmek, kendimizi ve eşimizi korumak için tedbirler almak zorundayız Bunu derken, gecegündüz eşinizden şüphelenin, onu evhamlarınızla bunaltın demiyorum Söylediğim şu: Dinimizin, namahremlerle ilgili emir ve yasakları, koyduğu kurallar ve çizdiği sınırlar, hepimiz için geçerli Ben kendime güvenirim, o yasak niyeti temiz olmayanlar içingibi eğip bükmelere gitmeyelim Emir ve yasaklann ilk muhatabı Peygamberimiz (sav) değil mi? Ve en iffetli, en temiz niyetli, en güvenilir kişi yine o değil mi? Yüce Efendimiz Isav), Allah'tan gelen emir ve yasaklara en evvel ve en titiz uyan kişidir Gerçek bu iken, biz kim oluyoruz ki, kendimizi dini sınırların dı şında tutmaya çalışıyoruz? Bunun için diyorum ki kendinizi ve eşinizi iffetsizlikten, haramdan, ateşten koruyun

EVLİLER NİÇİN ARAYIŞLARA GİRERLER?
İnsanlar, ya hak etlikleri mutluluğu yaşarlar ya da ileride ödüllendirilecekleri bir acıya katlanırlar Bedelini ödemediğiniz hiçbir şey size verilmeyecektir Ne var ki bu gerçekleri bilmeyen ya da kabullenmekte direnen nice İnsan, mutluluğu kolayca bulmak ister Amıuı piş ağzıma düşkolaycılığı bütün dünyamızı istilâ edebiliyor bazen Beklediği mutluluğun bedelini bir şekilde ödemeden kavuşmak isteyen insanlar, bir türlü beklediklerini bulamayınca farklı arayışlara girerler Kendi hayatlarına kanaat etmez Dışı seni yakar, içi benigerçeğinden habersizce çevredeki insanların yaşayışlarına özenirler Bak falancalar ne kadar mutlu Çift kumrular gibiler sankidiye imrenirler sorgulamalıdırlar

Varsa bir hala ve eksiklik, mutlaka düzeltme gayretine girişilmeli Tabi bazen zamanla çözülecek sorunlar vardır; sabır ve kanaat gerektirir Bunu yapmayan yuvasını kendi başına yıkabilir Bunun için aile yuvanızı maneviyatla beslemelisiniz Madem Müslümanız, başta en büyük rehberimiz Peygamber Efendimiz (sav) olmak üzere İslâm büyükleri nasıl bir aile hayatı yaşamışlar, nelere dikkat etmişler, hangi kuralları uygulamışlar, araştırıp hayatımıza geçirmeliyiz

Bu hususlara dikkat ederseniz, ne cep mesajından, ne çetleşmeden medet umarsınız Sizin yuvanızın temelleri sağlamdır ve hiçbir ihanet rüzgârı semtinize bile uğrayamaz CETTE SÖYLENENLERİN ÇOĞU YALAN
Chat ve benzeri bir tuzağın size mutluluk getirmeyeceğini bilmeniz gerekir Bunun birçok gerekçesi var Her şeyden önce çetteki söylenenlerin çoğu yalandır Herkes kendisini olduğundan farklı anlatıyor Olağanüstü bir ilgi, sevgi, hoşgörü, anlayış, yumuşaklılık, nezaket sergileniyor

Meselâ, varsa bir problemi ona karşı aşırı bir ilgi gösteriyor Kadın veya erkek, Allah Allah, benim eşim hiç benimle bu kadar ilgilenmiyor Ne kadar içten ve candan bir insandiye düşünüyor Oysa yalan Çünkü bir şeyi elde etmek için çırpınıyor Aynı şeyi elde ettikten sonra tüm olumlu özellikler yok oluyor

Diyelim ki, doğum gününe veya özel bir durumuna ilgi gösteriyor Chat yapan zannediyor ki, o bambaşka bir insan Oysa insanlar birbirlerine çok benzerler Ve aslında kötü insan pek yoktur; eğitilmemiş, ya da külü eğitilmiş, ilgilenilmemiş, sahip çıkılmamış insan vardır

İnsanlar, bazen yüzlerini bile görmeden, hatla resmine bile bakmadan, çetleki konuşmalarından kafasında bir portre oluşturuyor Herhalde boyu şöyledir, yüzü böyledir, güzü şu şekildedir diye hayalî bir resim çiziyor Görüştüğünde ise, ya şok oluyor ya da beğenmese bile sırf çelleki konuşmalarını beğendiği için seviyor
Oysa lam bir tuzak çelleşme İnsanları aldatan, evindeki cenneti yıkan, eşine, çocuğuna karşı onu mahcup eden, vicdan azabı çektiren, hepsinden önemlisi ahirette altından kalkamayacağı bir hesabın sorumluluğunu yükleyen bir rezalet Chat yapanların önünde bir dizi engel ve sorun vardır Çoğunun evlenmesi bile imkânsızdır Sanki evlilik sonucu mutlu mu olacaklardır? Daha doğrusu evlenebilecekler midir? Çünkü, zaten bir yuvası var Ben yuvası olmayan bekârlara da bunu tavsiye etmiyorum Çünkü tıpkı flört devresinde insanların birbirlerini yanlış tanıması gibi bir durum burada da aynen söz konusu Bir meçhuller, belirsizlikler, korkular yığınıdır çelleşme Evet, evliyseniz ve chat yapıyorsanız, bunun sonu ihanete gidebilir Ben liim okuyucularımı tenzih ederim Bunu sözkonusu etmemin sebebi, bu belâya karşı tedbirli olmak, ikincisi çevremizde bu tür sıkıntısı olan birisi varsa, o kişiye yardımcı olmaktır Evli bir kimse çelleştiğinde ne yapacağını şaşırıyor
Kimileri, eşinden ve çocuklarından vazgeçmek istemiyor Bu durumda ilk eşiyle aralarında sorun çıkıyor Çünkü, onun eve gelmemesinden, evde veya internet kafede çeıleşmesinden, belli bir numarayı sık sık aramasından, cebe zamansız gelen mesajlardan durumu öğreniyor Büyük bir sorun yaşıyor

Bir kere yapılan iş dinen haramdır Bir kinişe isler bekâr olsun isler evli Bir namahremle bu tür ilişkilere giremez Çünkü Rabbimiz Kur'an'da, Zinaya yaklaşmayınbuyuruyor Sadece Yapmayındemiyor, yaklaşmayı bile yasaklıyor

Peygamberimiz (sav) bu ayeti tefsir ediyor Bir hadislerinde buyuruyorlar ki:
Âdemoğluna zinadan nasibi yazılmıştır Buna mutlaka erişecektir Gözlerin zinası bakmaktır, kulakların zinası dinlemek, dilin zinası konuşmak, elin zinası tutmak, ayağın zinası da yürümektir Kalp ise heves eder, diler Fere ise bunu ya uygular veya reddeder(Müslim, Kader: 21)

İşte çetleki veya telefondaki konuşmalar dille ve gözle yapılan zinadır Hepsi de adım adını büyük zinaya götürür ve yuvamızı perişan eder Bu arada eşler birbirlerini korumalıdır

Erkekler ve kadınlar! Eşinizle aranızda bir centilmenlik anlaşması yapın Bütün haberleşmeleriniz, notlarınız birbirinize açık olsun Telefonlarınız için mutlaka ayrıntılı fatura isteyin ve evinizden yapılan sık telefon konuşmalarını, en çok aranan numaralan araştırın

Eşinizin email dosyasına girin, siz de kendi dosyanızı ve şifrenizi ona verin O sîzi siz onu koruyun Gözetleyin Eşler, farklı cesetlerde yaşayan bir ruh gibidir Birbirinden gizlisi saklısı olmaz ve olmamalı Bunun için pekâlâ çektikleri mesajları, emailleri kendilerine gelen mektupları birbirine gösterebilmelidirler Tabiî bunlar içinde şayet size bir sır olarak emanet edilenler varsa, onu da eşinizle görüşüp anlayış isleyin

Unutmayın: Birisi bunları gizlemenin, saklamanın gerekliğine inanıyorsa, büyük bir ihtimalle bir hala işliyor, kendi vicdanının bile kabul etmediği bir suçla yüz yüze demektir

Ben bu konuda son derece açık olmayı lavsiye ediyorum Eşiniz, her şeyinizi bilsin; ondan hiçbir şey saklamayın Özel ajandanıza baksın, notlarınızı karıştırsın Cep telefonu mesajlarını ve email bilgilerini gizleme ihtiyacı duymayın Zaıen eşinize karşı bir ihanet içinde değilseniz, onu üzecek, rahatsız edecek bir davramsınız yoksa, gizleme gereği duyacağınız, öğrenmesinden endişe edeceğiniz ne olabilir ki?
Birbirinize karşı hep şöyle deyin:

Beni izle, davranışlarımı kontrol el, haberleşmelerime bak Çlyıkİı her insan gibi ben de nefis taşıyorum Bugüne kadar bir ihanet içinde bulunmadım Ama insan her zaman aldanabilir Beni konimi allında lut ki, hatalardan korunayım İnanıyorum ki sana duyduğum sevgi ve saygı, beni yanlış davranışlardan koruyacaktır Peşimde senin takibin olduğunu bilmem, beni daha dikkatli ve duyarlı davranmaya ilecektir

Evet, esinize hırsı açık olun O da size karsı açık olsun Böylece ilmik pişman olacağımı kötü sonuçlara daha hastan tedbir almış olursunuz EŞİNİZİN ÇETLEŞTİĞİNİ NASIL ANLARSINIZ?

Asıl beceri, ateş bacayı sardıktan sonra itfaiyeye koşmak değil, yangının çıkmaması için tedbir almaktır İster erkek olun, ister kadın, öncelikle eşinizin bir başkasıyla konuştuğunu, dünyasına birisinin girmeye başladığını fark etmelisiniz

Eşinizi iyi gözlemleyin Şunlar var mı, dikkat edin:
Programsız geliş gidişler: Eşinizin yıllardan beri uyguladığı veya makul bir programı vardır Belli saatlerde işine gider, gelir Bir farklılık olduğu zaman bunun doğru ve mantıklı gerekçesini söyler Ama bir baktınız ki, eşinizin programı altüst oldu Programsız gelişgidişler başladı Üstelik bunların sebebini lanı açıklayamıyor veya mantığınıza yatmıyor Anlattıkları inandırıcı gelmiyor Somlarınızı cevaplarken, kendinden emin değil Düşünerek konuşuyor, kekeliyor, bakışlarını sizden kaçırıyor Belli ki yalan söylüyor, gizlediği bir şey var

Eve geç gelişler: Eşinizin eve dönüşü hep düzenliydi; Ama birden bire geç gelmeye başladı Mesaiye kaldım, bir arkadaşla iş görüşmem vardıgibisinden mazeretler söylüyor Birkaç kez olursa anlaşılabilir Ama çok arttı ve gösterilen gerekçeler pek inandırıcı gelmiyor Nerede olduğunu söylüyorsa arayın Acaba omda mı? Arkadaşlarına sorun Ama sakın ola ki, varsayımlara ve tahminlere göre hareket etmeyin Araştırmanız doğru, hassas ve bir dedektif titizliğinde olsun Yoksa sebepsiz yere eşinizi ve kendinizi üzersiniz

Size ilgisinin azalması, az zaman ayırması, cinsel istekte azalma: Eşiniz çok içten, cana yakın, sohbeti bol birisiydi İşten gelince hâlinizi hatırınızı sorar, misafirliklere gider, gezmelere çıkardırnız Ama bir değişiklik oldu Artık eskisi gibi ilgi göstermiyor Çok yoğun olduğunu söylüyor ve size zaman ayıramıyor Üstelik cinsel dünyanızda da sorunlar yaşıyorsunuz Cinsel istekte azalma ve verimsizlik var

Tabiî hemen yüzde yüzü'Arada birisi mi var'?demeyin Acaba iş ve sağlık sorunu mu var? Belki eşinizin yardıma ihtiyacı var Belki yoğun bir borç yükü altında Böyle değilse, asıl sebebi ortaya çıkarmaya çalışın
İnternete ilgi duyması veya varsa aşınlaşması: Eşinize ne olduysa birden bire inlenıet aşkı başladı Bilgisayarın başından kalkmıyor Sizi uyutup bilgisayarın başına oturuyor Saatlerce sitelerde dolaşıyor, chat yapıyor Evde bilgisayar yoksa ikide bir internet cafeye gidiyor

Yine dikkat edin: Hayırlı bir iş için de gidebilir Çünkü internet, biri hayra, diğeri şerre açılan iki ucu olan bir olgu Yanılabilirsiniz Bilinçli olun Girdiği şileleri, yazıcıdan çıkış alıyorsa ve bulabiliyorsanız kâğıtları inceleyin Hayra yorulacak hiçbir ipucu yoksa, sorgulayabilirsiniz arlık

Zamansız telefon görüşmeleri, zamansız mesajlar: Eşiniz birisine gizli gizli telefon açıyor, alçak sesle konuşuyor Yetmiyor, kendisine sık sık zamanlı zamansız telefon geliyor Gecenin bir vaktinde cep mesajları alıyor, kendisi de cevap yazıyor Ne oldu acaba' Gündüzün suyu mu çıktı, yoksa kurtarılması gereken bir can mı var1? Hayalî bir lehlike mi sözkonusu? İyi de bir değil, iki değil, Allah'ın günü zamansız telefonlar ve cep mesajları var Cep kayıtlarından veya ayrıntılı faturadan öğrendiğinize göre, aynı numara çok sık aranmış Acaba kim bu önemli kişi? Mümkünse arayın, tanışın, derdi neymiş öğrenin Eşinize ilgisi nereden kaynaklanıyormuş, bir sorun Parasal harcamalarda yetersizlik: Eşinizin maddî geliri ne olursa olsun, ev ihtiyaçları İçin ayırdığı belirli bir bütçe vardır Aşağı yukarı bir denge oturtmuştur Ama bir baktınız ki, sık sık isteklerinizi alamıyor, paranın olmadığından bahsediyor Yakında büyük bir harcama da yapmadıysanız, acaba paralar nereye gidiyor? Eşiniz önemli birisine para harcayabilir

Eğer bunlardan biri veya birkaçı varsa, ipuçlarından veya delillerden sonuç çıkarmaya çalışın Ancak dediğimiz gibi, ortada ciddi bir delil yokken eşinizi evhamınıza, şüphelerinize göre yargılamayın Kendi elinizle mutluluğunuzu yok eder, yuvanızı yıkarsınız

Ciddi deliller varsa, eşinizle güzelce konuşun Gittiği yolun yanlış olduğunu söyleyin Eğer bende olmadığını sandığın ve başkasında bulunduğunu kabul ettiğin bir özellik, bir davranış varsa, söyle, ben sana öyle davranayımdeyin Bunun için uzun görüşmeler, detaylı seanslar yapın

Burası çok önemli Çünkü bazen eşler, farkında olmadan eşini böyle bir arayışa kendi eliyle iliyor Çünkü, ona zaman ayırmıyor, gönlünü almıyor, iyi davranmıyor Gariptir, bazen birbirlerinden habersiz, kadın birisine, erkek bir başkasına ilgi duyuyor O)'sa aradıkları mutluluk kendi yuvalarında Yuva yıkılıyor, her şey mahvoluyor
Bunun için cinsel istekler dahil, eşler maddî manevî, duygusal açıdan birbirlerinin ihtiyaçlarına cevap vermek İçin olağanüstü bir gayrel göstermelidir Son pişmanlık fayda vermez Tabiî tüm bunlar her iki taraf için de geçerli
Ama baktınız: Sizde ciddi bir hata ve eksiklik yok Hatta bunu eşiniz bile söylüyor Ve arada birisiolduğunu fark ettiniz Kendinize güveniyorsanız, restini çekin Hodri meydandeyin Ya beni bırakırsın ya da ondan vazgeçersindiye tehdit edin Eğer siz ilişkisini öğrendiniz ve başkalarının duymasından korktıyorsa, Bunu anne babana, arkadaşlarına söylerimdeyin Elbette hemen ayıbını cihana duyuracak değilsiniz, hatta Örtmelisiniz Fakal karşınızda gönül eğlendiren birisi varsa, iyi bir ders verip zapt u rabt altına almalısınız