Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Türkiyede Akarsularin Oluşturduğu şekiller
Akarsuların oluşturduğu yıpratma ve biriktirme şekilleri
Çay aşınım ve birikim şekilleri
Yeryüzünün şekillenmesinin büyük bir bölümü akarsular göre gerçekleştirilir Akarsular bu işlevlerini aşındırma ve biriktirme yollarıyla gerçekleştirir
Akarsuların en kayda değer işlevi aşındırmadır Dere geçtiği sahalardaki malzemeleri gerek fiziki, gerekse kimyasal yoldan aşındırır
Akarsuyun aşındırma işlevinin ast olduğu değişik etkenler; akarsuyun taşıdığı su miktarı, yatağın eğimi, akarsuyun hızı, taşınan ağırlık miktarı, arazideki taş ve tabakaların yapısal özelliği gibi etkenlerdir Akarsuların geçtikleri sahalarda kazarak, kopararak yaptıkları aşındırmaya somut (mekanik) aşındırma denir En yaygın yıpratma şekli bu nesil aşındırmadır
Akarsuyun, çözünebilir türdeki taşların bulundukları yerlerden geçerken bu cins taşları eritmesiyle oluşturdukları aşındırmaya ise kimyasal aşındırma denir Akarsularda yıpratma işlevi ağızdan kaynağa dürüst olur Bu duruma geriye doğru aşındırma denir Bu işlev sırasında nehir, yatağını derine ve yanlamasına aşındırır Akarsular eğimli yamaçlardan akarken daha fazla derine aşındırma yaparken, eğimin eksik olduğu yerlerde yanlamasına yıpratma yapar
Akarsuyun yıpratma işlevleri esnasında en son ulaştığı düzey deniz seviyesidir Bu seviye taban seviyesi olarak da adlandırılır
Her dere yatağının boyuna profili farklıdır Bu profil aşındırmalara tabi olarak değişir Çay aşındırmasının en son ulaştığı taban seviyesinde, yatağın profili sabit bir hâle gelir Bu profile denge profili denir
Denge profiline ulaşmış akarsularda; yatak eğimi, akış hızı ve hidroelektrik potansiyel azalmıştır bu nedenle bu akarsular taşımacılığa elverişlidir Bu tür akarsular daha çok Avrupa kıt ’ası gibi eski kara kütlelerinde görülür
Türkiye, jeolojik oluşumunu yakın bir zamanda tamamladığından yükseltisi ve engebeliliği epeyce fazladır Bu şart Türkiye akarsularının demin denge profiline ulaşamamasına yol açmıştır *
Akarsuların oluşturduğu yıpratma ve biriktirme şekilleri
Çay aşınım ve birikim şekilleri
Yeryüzünün şekillenmesinin büyük bir bölümü akarsular göre gerçekleştirilir Akarsular bu işlevlerini aşındırma ve biriktirme yollarıyla gerçekleştirir
Akarsuların en kayda değer işlevi aşındırmadır Dere geçtiği sahalardaki malzemeleri gerek fiziki, gerekse kimyasal yoldan aşındırır
Akarsuyun aşındırma işlevinin ast olduğu değişik etkenler; akarsuyun taşıdığı su miktarı, yatağın eğimi, akarsuyun hızı, taşınan ağırlık miktarı, arazideki taş ve tabakaların yapısal özelliği gibi etkenlerdir Akarsuların geçtikleri sahalarda kazarak, kopararak yaptıkları aşındırmaya somut (mekanik) aşındırma denir En yaygın yıpratma şekli bu nesil aşındırmadır
Akarsuyun, çözünebilir türdeki taşların bulundukları yerlerden geçerken bu cins taşları eritmesiyle oluşturdukları aşındırmaya ise kimyasal aşındırma denir Akarsularda yıpratma işlevi ağızdan kaynağa dürüst olur Bu duruma geriye doğru aşındırma denir Bu işlev sırasında nehir, yatağını derine ve yanlamasına aşındırır Akarsular eğimli yamaçlardan akarken daha fazla derine aşındırma yaparken, eğimin eksik olduğu yerlerde yanlamasına yıpratma yapar
Akarsuyun yıpratma işlevleri esnasında en son ulaştığı düzey deniz seviyesidir Bu seviye taban seviyesi olarak da adlandırılır
Her dere yatağının boyuna profili farklıdır Bu profil aşındırmalara tabi olarak değişir Çay aşındırmasının en son ulaştığı taban seviyesinde, yatağın profili sabit bir hâle gelir Bu profile denge profili denir
Denge profiline ulaşmış akarsularda; yatak eğimi, akış hızı ve hidroelektrik potansiyel azalmıştır bu nedenle bu akarsular taşımacılığa elverişlidir Bu tür akarsular daha çok Avrupa kıt ’ası gibi eski kara kütlelerinde görülür
Türkiye, jeolojik oluşumunu yakın bir zamanda tamamladığından yükseltisi ve engebeliliği epeyce fazladır Bu şart Türkiye akarsularının demin denge profiline ulaşamamasına yol açmıştır *
