Aliya İzzetbegovic Kimdir

Aliya İzzetbegovic Kimdir? Hayatı,




Alija İzzetbegovic Biyografisi;






BİLGE KRAL ALİYA İZZETBEGOİC


D 8 Ağustos 1925 O 19 Ekim 2003
Boşnak devlet adamı ve bağımsız BosnaHersek'in ilk cumhurbaşkanıdır
Alija Izetbegović, 1925'te bugun BosnaHersek'in kuzeybatısında bulunan Bosanski Šamac kasabasında dunyaya geldi Ailesi İslami duyarlılığa sahip bir aileydi Ancak Izetbegović, İslam karşıtı ve Muslumanları Avrupa'ya dışarıdan girmiş kimseler olarak goren bir cevrede yetişti Saraybosna'da bir Alman lisesinde eğitim gordu Bilime onem veren ve disiplinle calışan bir oğrenci olarak tanındı

Lise cağında ustun kabiliyetleriyle ve İslami konulara ilgisiyle one cıktı O donemde bazı arkadaşlarıyla birlikte dini konuları tartışmak amacıyla Mladi Muslimani (Musluman Gencler Kulubu) adını verdikleri bir kulup kurdu Bu kulubu kurduğunda henuz 16 yaşındaydı, fakat oldukca etkin ve uretken bir duşunce kabiliyetine sahip olduğu gozleniyordu Bu yuzden kurduğu kulup bir duşunce kulubu olmaktan cıkarak aktivite kulubune donuştu Dolayısıyla birtakım eğitim ve hayır faaliyetlerine onculuk etmeye başladı Ayrıca genc kızlar icin de ayrı bir birim oluşturdu İkinci Dunya Savaşı esnasında da ihtiyac sahiplerine yardım etti

Izetbegović'in kurduğu Musluman Gencler Kulubu oldukca onemli faaliyetler gercekleştirdi İkinci Dunya Harbi esnasındaki faaliyetleriyle de herkesin dikkatini ceken gozde bir oluşum haline geldi Ancak bu savaş esnasında tum Yugoslavya, Almanların işgaline gecmişti Bu savaş esnasında Sırp Cetnikler Alman askerlerinin de desteğinden yararlanarak Bosna'da 100 bin Muslumanı oldurduler

13 Ocak 1946'da Yugoslavya yeniden bağımsızlığına kavuştu Ancak bu bağımsızlık hareketinde Komunist Parti yanlıları onemli bir rol ustlendiklerinden bağımsızlık sonrasında da ulkede yonetimi ele gecirdiler Ulkenin resmi statusunu de federal cumhuriyetler birliği olarak belirlediler Buna gore Yugoslavya altı federal cumhuriyet ile iki ozerk bolgeden oluşacak, cumhuriyetlerden biri de BosnaHersek Cumhuriyeti olacaktı

imagesaliyaizzetbegovickimdir5b10c6c202273

Komunist rejimin ulke yonetimini ele gecirmesiyle birlikte dinlere ozellikle de İslam'a karşı bir savaş başladı Izetbegović, İslami faaliyetleriyle tanındığından ve ateizme karşı olduğundan komunist baskının en onemli hedeflerinden biriydi Bu sebeple 1949'da İslamcılık suclamasıyla hapse girerek beş yıl hapis cezası cekti

Izetbegović'in sıkıntıları 1953'te iktidara gelen Tito zamanında daha da arttı Fakat o butun baskılara rağmen İslami konularda kafa yormaya, fikirler uretmeye, etrafını aydınlatmaya devam ediyordu Bu arada sistemin Muslumanların meseleleriyle ilgilenmesi uzere gorevlendirdiği Hasan Duzu ile ilişki kurarak onunla irtibat halinde calışmalar yurutmeye başladı

Tito'nun 1974'te yeni bir anayasa hazırlamasından sonra yonetim Muslumanlar uzerindeki baskıyı kısmen hafifleterek bazı geleneksel İslami kurumların yeniden işlev kazanmasına imkan sağladı Bu yumuşama uzerine bazı camiler ve medreseler yeniden acıldı Kucuk capta da olsa bir yumuşamayla bazı dini kurumların yeniden hayata gecirilmesi Muslumanlar arasında hızlı bir İslami uzlaşıya zemin hazırladı

imagesaliyaizzetbegovickimdir5b10c6c3038ad

1980'de Tito olunce federasyon cumhurbaşkanlığı konusunda bir anlaşmazlık ortaya cıktı Bunun uzerine altı federal eyaletin her birinin cumhurbaşkanının sırayla bir yıl federasyon cumhurbaşkanlığı yapması uzere anlaşma sağlandı Bu gelişmeyle birlikte ulkede kısmen bir demokratikleşme surecine girilmiş oldu Cunku federal eyaletlerde yonetime gecmek isteyenler siyasal partiler vasıtasıyla faaliyetler yurutebiliyorlardı Buna bağlı olarak hurriyetlerde de bir genişleme oldu

Izetbegović'in oğlu bu ortamdan yararlanarak babasının makalelerini bir kitapta toparlayıp, 1983'te İslami Manifestoadıyla yayınladı Izetbegović'in daha once 1970'te de bu adla bir kitabı yayınlanmıştı 1983'te soz konusu kitabın yayınlanması epey bir yankı uyandırdı Hakim sistem bu gelişmeye tahammul edemeyerek I zetbegović'i Avrupa'nın ortasında radikal İslami bir cumhuriyet kurmak icin calışmakla sucladı ve tutuklattı Izetbegović, mahkeme onune cıkarılıp “hakim sistemi değiştirmek ve BosnaHersek'i İslami devlete donuşturmek icin calışmakla itham edildi ve yargılamadan sonra 14 yıl hapis cezasına mahkUm edildi Fakat bu mahkUmiyet onun kitabının butun Bosna'da duyulmasını ve tesirini gostermesini sağladı Muslumanlar muhtelif yollarla onun soz konusu kitabını temin etmeye calışıyorlardı Kitabın yazarının bu kitaptan dolayı hapiste olması okuyanların ruhlarındaki tesirinin daha da artmasına sebep oluyordu


Izetbegović, hapisten cıktığında dunyada komunist rejimler cokuş donemine girmişti Yugoslavya'da da eski federatif yapının korunması konusunda cok fazla bir duyarlılık kalmamıştı Bunun yerine bağımsızlık yanlısı fikirler etkisini gostermeye başlamıştı Ayrıca eyaletlerde yonetime gecme konusunda etkin siyasi yarışlar başlamıştı Alija Izetbegović de BosnaHersek Ozerk Cumhuriyetinde Demokratik Eylem Partisi (SDA) adı verilen bir siyasi parti kurdu Bu parti BosnaHersek'te 5 Aralık 1990'da gercekleştirilen genel secimleri kazanarak lideri Alija Izetbegović cumhurbaşkanı oldu Bu secim SDA'nın girdiği ilk secim olmasına rağmen buyuk bir başarı elde etti ve cumhurbaşkanlığını kazanmasının yanı sıra parlamentoda da 86 sandalye elde etti

imagesaliyaizzetbegovickimdir5b10c6c412514

1990'lı yıllara girildiğinde Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti icinde bir bağımsızlık hareketi baş gosterdi Ozerk cumhuriyetler birbiri ardından bağımsızlıklarını ilan ediyor ya da bu yonde niyetlerini ortaya koyuyorlardı BosnaHersek de 1 Mart 1992'de gercekleştirdiği referandum sonrasında bağımsızlığını ilan etti Cunku yapılan referandumda halkın % 62,8'i bağımsızlığı tercih etmişti Ancak Sırplar hemen arkasından BosnaHersek yonetiminde soz sahibi olan Muslumanlara karşı savaş acarak yeni bir katliam hareketi başlattılar Hırvatistan ve Slovenya'nın bağımsızlık mucadelesine destek olan Avrupa ulkeleri ve ABD ise BosnaHersek'i Sırp saldırıları karşısında yalnız bıraktılar BosnaHersek Muslumanlarını en cok sıkıntıya sokan da, Avrupa'nın ucuncu buyuk ordusu Yugoslavya Federal Ordusu'nun Sırp cetnikleriyle birlikte hareket etmesi, onlara destek vermesiydi Muslumanlarsa herhangi bir askeri destekten yoksun ve silah yonunden cok zayıftılar Sonucta Sırplar BosnaHersek'in onemli şehirlerini işgal ettiler Bu işgal hareketi bir milyona yakın Muslumanı goce zorladı Sırplar işgal ettikleri yerlerde hem katliam hem de yıkım gercekleştiriyorlardı Ozellikle camileri ve İslami izler taşıyan tarihi eserleri yıkmaya ozen gosteriyorlardı

BosnaHersek meselesinin cozumu icin değişik tarihlerde gercekleştirilen goruşmeler ve arabuluculuk calışmaları da bir sonuc vermedi 1994'un sonuna gelindiğinde BosnaHersek'teki ic savaşın aldığı can sayısı 250 bini, goce zorladığı insan sayısı ise 1 milyonu aşmıştı

imagesaliyaizzetbegovickimdir5b10c6c52ad52

BosnaHersek Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Alija Izetbegović cok buyuk askeri guce ve imkana sahip olan Sırplarla, her turlu askeri imkandan yoksun ve hicbir dış desteğe sahip olmayan BosnaHersek halkını karşı karşıya getirmemek icin once oldukca temkinli bir politika izledi


BosnaHersek Muslumanlarının direnişlerine Musluman halklar grubu sahip cıktı İslam dunyasının muhtelif bolgelerinden gencler direnişciler soykırıma dur demek icin bu ulkeye gitti Direniş ve savaş aynı zamanda BosnaHersek Muslumanları arasında İslami bilinclenmenin artmasını da sağladı Ancak ulke yonetimleri BosnaHersek Muslumanlarını buyuk olcude yalnız bıraktılar Buna ek olarak Avrupa ve ABD, ezilen ve katliamlara maruz kalan BosnaHersek halkına hicbir şekilde destek cıkmadı Katliamın son raddesine vardığı sırada da Sırpların isteklerini kabul etmeleri icin Muslumanlara baskı yaptılar İşte bu siyasi baskılar ve eşit olmayan savaş şartları karşısında Izetbegović, onune konulan anlaşmayı kabul etmiştir Cunku savaşın devam etmesi Bosna Muslumanlarının tam bir soykırımla karşı karşıya gelmeleri gibi sonucun doğmasına sebep olabileceğini duşunuyordu Neticede 1995'te ABD tarafından dayatılan Dayton Anlaşması'nın imzalanmasıyla savaş sona erdi Anlaşma BosnaHersek topraklarının % 51'ini Muslumanlara ve Hristiyan Hırvatlara, % 49'unu da BosnaHersek Sırplarına (veya bu ulkeye yerleşmiş Sırplara) veriyordu Yonetimin de bu uc halk arasında paylaşılmasını şart koşuyordu Anlaşmayla Amerika Birleşik Devletleri, aynı zamanda Muslumanlara ellerindeki silahları imha etmelerini ve ABD patentli silahları, yedek parcasız bir şekilde satın almalarını şart koştu

BosnaHersek Savaşı, ABD ve Avrupa'nın haclı kimliğini bir kez daha gozler onune sermiştir Bunu bizzat Avrupalı tarihciler ve yorumcular da itiraf etmiş ve bu savaşta Batılıların 19 yuzyıldaki somurgeci kimliklerine geri donduklerine dikkat cekmişlerdir


Eserleri:

İslam ManifestosuA
İslam Deklarasyonu ve İslami Yeniden Doğuşun Sorunları
Doğu ve Batı Arasında İslam
Tarihe Tanıklığım


imagesaliyaizzetbegovickimdir5b10c6c62e53c