Almancada Cünle Kurma şimdiki Süre almancada ekler almancada en fazla kullanılan 1000 kelime DERS 1 TÜMCE KURMAYI ÖĞRENELİM Uyarı: Bu ve bundan daha sonra anlatılacak konuları bütün olarak anlayabilmeniz için Türkçe Dilbilgisi konularınını tatmin edici derecede bilmeniz gerekir Türk dilbilgisinde cümle ve öğeleri hakkında bilgi açığınız var ise kısa zaman içerisinde gideriniz BASIT CÜMLE KURULUMU Bir özne ve bir yüklemden oluşan cümleleri kolay tümce olarak değerlendiriyoruz Örneğin; Ben gidiyorum Siz gülüyorsunuz Onlar okuyacaklar Cümleleri oldukça basit tümce yapılarıdırEğer dikkat edilirse yukarıdaki üç cümlede de özneyüklem uyumluluğu gözlenir Doğru ve anlamlı cümlelerde özneyüklem uyumluluğu şarttır Eğer bir cümlede özne ile yüklem ahenkli değilse, o tümce bozuk ve amaçsız olurÖrnekleri inceleyelim, Ben gidecekler O okuyorsunuz Siz geldi Cümleleri bozuk cümlelerdirÇünkü bu cümlelerde fiiller özneye kadar çekimlenmemiş ve ortaya özneyüklem uyuşmazlığı çıkmıştır Mesela, bozuk olan Ben gideceklercümlesi özneye tarafından, Ben gideceğimyada doldurma tarafından, Onlar gideceklerşeklinde düzenlenmelidir Peki, halbu ki bir cümlede özne ile yüklem her zaman ahenkli almak zorundadır, o halde biz cümlenin sadece yüklemine bakarak da cümlenin öznesi hakkında bir hafıza edinebilirizİsterseniz aşağıya bir kaç misal yazalım id Geliyorum Yazdınız Yazacaklar Geleceksin Yukarıdaki birkaç cümleyi ele alalım Geliyorumcümlesinde işi yapan kişi (özne) zahmetsizce anlaşılacağı gibi birinci tekil şahıs olan bendir Yazdınızcümlesinin öznesi ise, anlaşılacağı gibi sizdir Yazacaklarcümlesinin öznesi ise onlardır Geleceksincümlesinin öznesi ise sendir Kesinlikle biz cümlenin yüklemine bakarak, o cümlenin öznesini de bilebiliyoruz Peki, fiiller bize yalnızca cümlenin öznesi hakkında mı data verir? Muhakkak hayır Fiiller aynı zamanda bize cümlenin öznesi, işin yapıldığı zaman, cümlenin çatısı ve kipi hakkında da bilgiler verir Fiiller cümlenin yüklemini meydana getirirler ve fiillerin çekimlenmemiş hallerine fiilin mastar hali denir Türkçe'de fiillerin mastar eki mek yada mak olmaktadır Almanca'da ise bu mastar eki en ara sıra de n olmaktadır Şu Anda durumu daha iyi bilmek için iki dilde de fiilleri karşılaştıralım spielen fiilinin Türkçe karşılığı oynamak fiilidirHer iki fiil de mastar halindedir spiel en oyna mak Görüldüğü gibi yukarıdaki fiillere tarafından Almanca'da mastar eki en, Türkçe'de ise mak 'tır Bir fiilin mastar eki atılırsa geriye kalan kelime fiilin kökü olarak kabul edilir Fiile şahıs yada süre ekleri getirilirken fiilin mastar eki atılır ve geriye kalan fiilin köküne kişi, zaman vs ekleri getirilirBunu bir örnekle açıklayalım Okumak fiilinin mastar ekini atıyoruz ve elimizde okukelimesi kalıyorBu kelimeye hemen bir şahıs ve diğer taraftan zaman eki getirelimÖrneğin 1 tekil kişi eki ve şimdiki vakit eki getirelim oku yor um Şu Anda bu fiile getirdiğimiz ekleri açıklayalım oku : fiilin kökü yor : şimdili zaman eki um : 1 tekil şahıs eki (ben) Acilen bir kaç çekim daha yapalım: OKU YOR SUN OKU DU N OKU YOR UZ OKU DU K Hemen burada bir noktaya uyarı edelimMesela okuyoruz ve okuduk fiillerini ele alalım Her ikisi de 1 çoğul kişi olmasına karşın acaba niçin farklı şahıs ekleri almışlardır? Bu durum gramer yapısıyla ilgilidir ve kulanılan zamanların öbür olmasından ileri gelmektedirAlmanca'da da fiiller farklı zaman ve şahıslara kadar farklı ekler alırlar Aynen dilimizde olduğu gibi Almanca'da da fiilin mastar eki kaldırılır ve fiilin köküne ekler getirilir Derhal Almanca bir fiili çekimleyelim: Lernen : Öğrenmek Fiilin mastar ekini atıyoruz ve geriye lern kelimesi kalıyor Şimdi bu lern kelimesine bir şahıs ve zaman eki getirelimÖrneğin 1 tekil kişi ve şimdiki vakit eklerini getirelim Lern e : Öğren iyor um Görüldüğü gibi sadece e eki fiile ayrıca şimdiki süre hem de 1 tekil şahıs anlamlarını vermiştir Lern t : Öğren iyor sunuz Lern te : Öğren di m Yukarıda bir kaç fiilin çekimini verdikİleride zamanlara kadar fiillere getirilen ekleri adamakıllı öğreneceğiz Acilen bir noktaya daha dikkatinizi çekelim Görüldüğü gibi fiillerin mastar eklerini kaldırdık ve geriye doğru kalan fiilin köküne ekler getirerek fiili çekimledikAma Almanca'da fiillerin koskocoman bir bölümünü bu şekilde çekimlenmesine karşın, bu kurala uymayan 200 değin düzensiz fiil de mevcuttur Eğer bir fiilin kökü, fiil çekimlenirken değişmiyorsa o halde bu fiil Uyumlu Fiildir denir Ama fiilin kökü çekimlenirken değişiyorsa bu fiil Derme Çatma Fiildir denir Uyumlu fiillere bazen Kuvvetsiz fiiller, derme çatma fiillere de bir takım yerlerde Kuvvetli fiiller denir Peki biz nereden bileceğiz fiilin kökünün değişip değişmeyeceğini? Bu soruyu cevaplayabilmeniz için bütün düzensiz fiileri ezberlemeniz gerekir Bu aşamada sadece günlük hayatta en çok kullanılanları ezberleyerek işe başlayabilirsiniz Ama şunu bilhassa belirtelim oysa, bu fiileri ve çekimlerini ezberlemekten diğer bir çaremiz değil! YARDIMCI FİİL NEDİR? Almanca'da asistan fiil kavramı vardırYardımcı fiillerin tümce içerisinde değişik hörevleri vardırEsasen Almanca'da 3 tane tezgâhtar fiil vardırBunlar sein haben werden tezgâhtar fiilleridirBu asistan fiillerin Türkçe karşılıkları yoktur ve muavin fiiller cümlede tek başlarına kullanılamazlarMutlaka cümlede adi bir fiille kullanılmalıdırlar ama esas fiilin zamanını yada anlamını değiştirebilsinler Yukarıdaki muavin fiiller bununla beraber sıradan bir fiil olarak da kullanılabilirler Bayağı bir fiil olarak kullanılırlarsa o vakit bir anlamları olur ve tek başlarına kullanılabilirlerYardımcı fiil konusunu derslerimiz ilerledikçe daha ayrıntılı olarak göreceğiz