Amasya Gelenek ve görenekleri

amasya gelenekleri,amasya geleneği,amasya gelenekleri,amasya düğünleri,amasya düğünleri nasıl olur,amasyanın gelenek ve görenekleri,amasya adetleri

AMASYA ÖRF ADETGELENEK VE GÖRENEKLERİ


NIKAH

Yörede evlenme yaşı yirmili yaş civarıdır Genel Olarak tek eşliliğin tercih edildiği yörede, akrabalarla evlendirme ricası ön plandadır Mirasın bölünmemesi amaçlandığından alınacak gelinin ya da damadın aynı kültürden, bilinen bir yerden olması da etkendir Bir genç evlenme isteğini ailesine hissettirebilmek için, babasının ayakkabısının birisini zıt çevirir, ara sıra de ayakkabıyı kapı eşiğine çivi ile çakar ya da baba yanına iken ayakkabısını ters giyer (sağ kundura sola, sol da pabuç sağa) Bu; 'beni evlendirin' anlamına gelir Genç kızlar, evlenme isteklerini ara sıra davranışlarındaki canlılıkla, ara sıra de aile fertleriyle geçimsizlik olarak dışa vururlar Evlenemeyen kızların kısmetlerinin tabi olduğuna inanılır ve açılması için evliyalara gidilip dua edilir, Cuma günleri selâ vakti kilit açılır (bahtım böyle açılsın diye)
Evlenecek çağa gelmiş erkek için, düşünülen kızın evine gidilir Başta kızdan su istenir, bardağın ve halıların temizliğine, evin düzenine bakılır Izlenim olumlu ve gençler de birbirini beğenmişse birkaç gün daha sonra dünür gidilir ve buna 'dünür düşme' denir Erkek tarafının aile büyükleri, oğullarına almayı düşündükleri kız evine giderler Yapılan sohbet içerisinde en yaşlı kişi konuya girer ve 'Allah'ın emri Peygamberin kavliyle kızınızı oğlumuza istiyoruz', kız evi de 'kısmetse olur' derler Oysa, kız derhal verilmez, birkaç kere gidilir Kız evi, kızı vermeye niyetliyse, erkek tarafını araştırıp soruşturduktan sonra, yerinde görülmüşse, gelmeleri için haber gönderir

Söz Kesme:
Kız evinin davetinden sonra, erkek tarafı aile büyükleri, bir araya gelerek kız evine giderler Bu toplantıda gelin ve damada 'söz yüzükleri' takılır Nişan, düğün tarihleri, kız evinin istekleri konuşulur ve karara bağlanır Söz kesildikten daha sonra, gelin ve güvey adayı tarafından orada bulunanların elleri öpülür, dualar okunur Bütün işlerin tatlılıkla gitmesi için şerbet içilir ya da lokum yenir

Eksik Görme:
Gelin adayı, annesiyle birlikte, erkek evince, alışverişe götürülür Takı ve eşyalar yanında, nişan kıyafeti ve nikah için gelinlik, keza kız tarafının yakınlarına da hediyelik gömlek, elbiselik, çorap vs alınır Buna 'eksik görme' denir

Nişan:
Genellikle hafta sonları kız evinde yapılır Nişana gösteri için, erkek evinden birisi çıkar ve gösteri ettiği her eve bir şeker veya davetiye verir Daveti yapan kişiye 'okuyucu' denir Kız evinde, gelenlere yemekler verilir, getirilen hediyeler, sesi gür biri göre bağırılarak çevreye duyurulup orta bir yerde oturan gelinin başında çevrilir (töre çevrilmesi), takılar takılır Nişanlılık süresinde, dini bayram olursa kız evine kurbanlık ve hediyeler gönderilir

Düğün:
Erkek evinde, davulzurna ekibi cuma gününden itibaren çalmaya başlar, düğün evinin belli olması için bayrak dikilir, nikah kahyası, yiğitbaşı tespit edilir Gelin ve güvey adayları göre sağdıç (gelin ve damadın düğün baştan başa her işini takip eden deneyimli bir birey) seçilir Gelen misafirlere yemek yemek ikram edilir Buna danışık yedirme denir Cumartesi günü, köyde ise geniş bir mekan, şehirde ise düğün salonunda kız ve erkek tarafları bir araya kazanç Müzik eşliğinde eğlenilir, davetlilere ikramlar yapılır Nikah, gelin ve damada takı takılması ile son bulur Tüm masrafları erkek evi karşılar

Kına Gecesi:
Cumartesi akşamı kız evinde kına gecesi yapılır Kızın annesi göre karılan kına, bir tepsi ortasına konulup etrafına mumlar dikilir Bulunulan mekanın orta kısmına oturan geline kına seti giydirildikten daha sonra kına türküleri ve ilahilerle gelin ağlatılır Avucuna altın konularak geline kına yakılır Davul zurna eşliğinde damatla birlikte kız evine kına almaya gelinir Karılmış olarak hazır duran kına, civarda mumlar, çerez, havlu, mendil konulan tepsi içerisinde damadın sağdıcına satılır Kına alındıktan daha sonra (köy ise kız evinden bir de tavuk alınarak) oynaya oynaya erkek evine dönülür

Güvey Kınası:
Damada kına yakılırken; sağdıç parmağını kınaya banarak elini yukarı kaldırır, bir iki üç diye saydıktan sonra bekar gençler kınalı parmağa ulaşmaya çalışırlar Kim önce kınayı almışsa ilk onun evleneceğine inanılır Kalan kına damadın arkadaşlarına dağıtılır (darısı bekarların başına olsun diye) Kına gecesinde gelinin ve damadın yanına arkadaşları kalır, bu gecede gelinin ayakkabısının altına bekar kızların isimleri yazılır, kimin ismi silinirse onun evleneceğine inanılır

Gelin Alma:
Pazar günü, gelin getirmek üzere gelin arabası süslenir Akraba, arkadaş, komşu, ve ahbaplara ait araçlardan oluşan konvoyla, gelin evine hareket edilir Kız evince, gelen araçlara yemeni, şifon, havlu gibi hediyelik takılır Gelin alıcılardan, genç kızlar bahşiş almak için kapıyı açmazlar ve gelin sandığının üstüne de otururlar Nikah kahyasınca bahşişler verilir, kapılar açılıp gelinin çeyizi taşınır Gelin çeyizi yüklenirken alınan müjde yastığıdamat evine getirilip (gelin geliyor anlamındadır) evde bekleyen kaynanaya bahşiş karşılığı verilir Gelinin beline, erkek kardeşi kırmızı 'kardeş kuşağı' nı bağlar Gelin, yakınları ile vedalaştıktan sonra babası tarafından gelin alıcılara teslim edilip dualar okunur Gelin gezdirilerek damadın evine getirilir Kaynata, bahşiş vermeden gelin arabadan inmez Gelin eve girmeden, damat yüksek bir yerden gelinin üstüne çerez ve madeni para serper ya da kaynana içinde madeni para bulunan bir çömleği kırar (kötü huylardan kurtulsun, bereket olsun diye) Gelin; kuzu postuna bastırılır (kuzu gibi olması için) Eline verilen yağı, kapı eşiğine sürer (yağ gibi eriyip evine ısınsın diye) Üstüne basıp geçmesi için ayağının altına demir leğen konulur (demir gibi sağlam olsun diye) Gelin içeriye girdikten sonradan, kendi çeyiz sandığının üzerine kıbleye dürüst oturtulur, kucağına erkek çocuk verilir Gelin, kaynanaya, görümcelere ve orada bulunanlara şeker verir (hoş sohbet olalım diye) Çevreden gelin görmeye gelinir

SÜNNET

Sünnet düğünleri genellikle hafta sonları yapılır Sünnet olacak çocuk hamama götürülür Sünnet elbisesi giydirilir Gelen davetlilerle birlikte vasıta konvoyu oluşturulur, sünnet olacak çocuğa ve arkadaşlarına çevre gezisi yaptırıldıktan sonra eve getirilerek sünneti yapılır Gelen davetliler, çocuğu ziyaret ederek hediyelerini verirler Yemekler ikram edilir, sazlı sözlü eğlenceler yapılır Keza mevlit okutarak sünnet yapanlar da vardır

ASKER UĞURLAMA

Askere gidecek gençleri; haftalar öncesi akraba, komşu ve ahbaplar sırayla yemeğe ağırlama eder, harçlık, giyecek gibi hediyeler verirler Gençler askere gidecekleri gün tüm yakınları tarafından davul zurna eşliğinde halaylarla, dualarla uğurlanır *