Amasyanın Gelenek Ve Görenekleri

Amasya Gelenek Görenek ve adetleri,
Amasyanın Gelenekleri,

AMASYA ilinin gelenek ve görenekleri
NIKAH Yörede evlenme yaşı yirmili yaş civarıdır Genel Olarak tek eşliliğin tercih edildiği yörede, akrabalarla evlendirme isteği ön plandadır Mirasın bölünmemesi amaçlandığından alınacak gelinin ya da damadın benzer kültürden, aşina bir yerden olması da etkendir Bir genç evlenme isteğini ailesine hissettirebilmek için, babasının ayakkabısının birisini zıt çevirir, bazen de ayakkabıyı kapı eşiğine tırnak ile çakar veya baba yanında iken ayakkabısını ters giyer (sağ pabuç sola, sol da kundura sağa) Bu; 'beni evlendirin' anlamına gelir Genç kızlar, evlenme isteklerini ara sıra davranışlarındaki canlılıkla, bazen de aile fertleriyle geçimsizlik olarak dışa vururlar Evlenemeyen kızların kısmetlerinin emrindeki olduğuna inanılır ve açılması için evliyalara gidilip dua edilir, Cuma günleri selâ vakti kilit açılır (bahtım böyle açılsın diye) Evlenecek çağa gelmiş erkek için, düşünülen kızın evine gidilir Ilk Olarak kızdan su istenir, bardağın ve halıların temizliğine, evin düzenine bakılır Izlenim olumlu ve gençler de birbirini beğenmişse birkaç gün sonra dünür gidilir ve buna 'dünür düşme' denir Erkek tarafının aile büyükleri, oğullarına almayı düşündükleri kız evine giderler Yapılan sohbet içerisinde en ihtiyar kişi konuya girer ve 'Allah'ın emri Peygamberin kavliyle kızınızı oğlumuza istiyoruz', kız evi de 'kısmetse olur' derler Oysa, kız hemencecik verilmez, birkaç defa gidilir Kız evi, kızı vermeye niyetliyse, erkek tarafını araştırıp soruşturduktan sonradan, uygun görülmüşse, gelmeleri için haber gönderir Laf Kesme: Kız evinin davetinden daha sonra, erkek tarafı aile büyükleri, bir araya gelerek kız evine giderler Bu toplantıda gelin ve damada 'söz yüzükleri' takılır Nişan, düğün tarihleri, kız evinin istekleri konuşulur ve karara bağlanır Söz kesildikten sonra, gelin ve damat adayı tarafından orada bulunanların elleri öpülür, dualar okunur Tüm işlerin hoş bir şekilde gitmesi için şerbet içilir veya lokum yenir Beceriksiz Görme: Gelin adayı, annesiyle birlikte, erkek evince, alışverişe götürülür Takı ve eşyalar yanında, nişan kıyafeti ve nikah için gelinlik, ayrıca kız tarafının yakınlarına da hediyelik gömlek, elbiselik, çorap vs alınır Buna 'eksik görme' denir Nişan: Genelde hafta sonları kız evinde yapılır Nişana davet için, erkek evinden birisi çıkar ve gösteri ettiği her eve bir şeker ya da davetiye verir Daveti yapan kişiye 'okuyucu' denir Kız evinde, gelenlere yemekler verilir, getirilen hediyeler, sesi gür biri kadar bağırılarak çevreye duyurulup orta bir yerde oturan gelinin başında çevrilir (töre çevrilmesi), takılar takılır Nişanlılık süresinde, dini bayram olursa kız evine kurbanlık ve hediyeler gönderilir Düğün: Erkek evinde, davulzurna ekibi cuma gününden itibaren çalmaya başlar, düğün evinin belli olması için bayrak dikilir, düğün kahyası, yiğitbaşı tespit edilir Gelin ve damat adayları göre sağdıç (gelin ve damadın düğün baştan başa her işini peşine düşüp takip eden deneyimli bir birey) seçilir Gelen misafirlere yemek ikram edilir Buna danışık yedirme denir Cumartesi günü, köyde ise geniş bir mekan, şehirde ise düğün salonunda kız ve erkek tarafları bir araya kazanç Müzik eşliğinde eğlenilir, davetlilere ikramlar yapılır Nikah, gelin ve damada takı takılması ile son bulur Bütün masrafları erkek evi karşılar Kına Gecesi: Cumartesi akşamı kız evinde kına gecesi yapılır Kızın annesi kadar karılan kına, bir tepsi ortasına konulup etrafına mumlar dikilir Bulunulan mekanın orta kısmına oturan geline kına seti giydirildikten daha sonra kına türküleri ve ilahilerle gelin ağlatılır Avucuna altın konularak geline kına yakılır Davul zurna eşliğinde damatla birlikte kız evine kına almaya gelinir Karılmış olarak hazırlanmış duran kına, civarda mumlar, çerez, havlu, kırpıntı konulan tepsi içerisinde damadın sağdıcına satılır Kına alındıktan daha sonra (köy ise kız evinden dahası tavuk alınarak) oynaya oynaya erkek evine dönülür Damat Kınası: Damada kına yakılırken; sağdıç parmağını kınaya banarak elini yukarı kaldırır, bir iki üç diye saydıktan sonra bekar gençler kınalı parmağa ulaşmaya çalışırlar Kim önce kınayı almışsa ilk onun evleneceğine inanılır Kalan kına damadın arkadaşlarına dağıtılır (darısı bekarların başına olsun diye) Kına gecesinde gelinin ve damadın yanında arkadaşları kalır, bu gecede gelinin ayakkabısının altına bekar kızların isimleri yazılır, kimin ismi silinirse onun evleneceğine inanılır Gelin Alma: Pazar günü, gelin getirmek üzere gelin arabası süslenir Akraba, arkadaş, komşu, ve ahbaplara ait araçlardan oluşan konvoyla, gelin evine hareket edilir Kız evince, gelen araçlara yemeni, şifon, havlu gibi hediyelik takılır Gelin alıcılardan, genç kızlar bahşiş almak için kapıyı açmazlar ve gelin sandığının üstüne de otururlar Nikah kahyasınca bahşişler verilir, kapılar açılıp gelinin çeyizi taşınır Gelin çeyizi yüklenirken alınan müjde yastığıdamat evine getirilip (gelin geliyor anlamındadır) evde bekleyen kaynanaya bahşiş karşılığı verilir Gelinin beline, erkek kardeşi kırmızı 'kardeş kuşağı' nı bağlar Gelin, yakınları ile vedalaştıktan sonra babası tarafından gelin alıcılara teslim edilip dualar okunur Gelin gezdirilerek damadın evine getirilir Kaynata, bahşiş vermeden gelin arabadan inmez Gelin eve girmeden, güvey yüksek bir yerden gelinin üzerine çerez ve bozuk para serper ya da kaynana içinde bozuk para bulunan bir çömleği kırar (fena huylardan kurtulsun, bolluk olsun diye) Gelin; kuzu postuna bastırılır (kuzu gibi olması için) Eline bahşedilen yağı, kapı eşiğine sürer (yağ gibi eriyip evine ısınsın diye) Üzerine basıp geçmesi için ayağının altına demir leğen konulur (demir gibi sağlam olsun diye) Gelin içeriye girdikten daha sonra, kendi çeyiz sandığının üstüne kıbleye dürüst oturtulur, kucağına oğlan verilir Gelin, kaynanaya, görümcelere ve orada bulunanlara şeker verir (tatlı dilli olalım diye) Çevreden gelin görmeye gelinir SÜNNET Sünnet düğünleri genelde hafta sonları yapılır Sünnet olacak çocuk hamama götürülür Sünnet elbisesi giydirilir Gelen davetlilerle birlikte araç konvoyu oluşturulur, sünnet olacak çocuğa ve arkadaşlarına çevre gezisi yaptırıldıktan sonra eve getirilerek sünneti yapılır Gelen davetliler, çocuğu ziyaret ederek hediyelerini verirler Yemekler ikram edilir, sazlı sözlü eğlenceler yapılır Ayrıca mevlit okutarak sünnet yapanlar da vardır ASKER YOLCU ETME Askere gidecek gençleri; haftalar öncesi akraba, komşu ve ahbaplar sırayla yemeğe ziyafet eder, harçlık, giyecek gibi hediyeler verirler Gençler askere gidecekleri gün tüm yakınları göre davul zurna eşliğinde halaylarla, dualarla uğurlanır *