Amasyanın Önemli Yerleri

amasyanın manâlı yerleri
amasyanın önemli yerleri nerelerdir

Konaklar
Hazeranlar Konağı : Yalı boyu evleri dizisindeki en güzel konak olan Hazeranlar Konağı Osmanlı döneminin en zarif sivil mimari örneklerinden birisidir Konak Defterdar Hasan Talat Efendi kadar kız kardeşi Hazeran Bayan namına 1872 yılında yaptırılmıştır Öteki kapı Hatuniye Cami avlusu ile bağlantılıdır Çift kanatlı selamlık kapısından hain tavanlı bir mekana girilir Dört köşede birer oda ve odaların arasında orta sofanın uzantıları eyvanlar yer alır Batı eyvanlarını giriş kata bağlayan sade korkuluklu ahşap merenler işgal eder Katlarda oturma ve yatak odaları, avlu, kahve odası, ocaklı oda, ebeveyn ve selamlık odaları ile hela sofa civarda yer almaktadır

Kaleler, Kaya Mezarları
Amasya Kalesi: Şehrin ve Yeşilırmağın kuzeyinde bulunan Harşane Dağı adlı tepede olan kayalıklar üzerindedir Kalenin Belkıs, Saray, Maydonos ve Meydan adlarına dört kapısı, kale içinde Cilanbolu adlı su kuyusu, sarnıç, zindan bulunmaktadır
Kaleden 70 m altında Yeşilırmağa ve kral mezarlarına dek uzanan MÖ III yüzyıla ait merenli yer altı yolu, burç ve cami kalıntıları vardır

Kral Kaya Mezarları: Amasya Kalesi eteklerinde düz bir duvar misali dikine uzanan kireç taşı kayalara oyularak yapılmış olan 5 adet kabir, yapıları ve mevkileri itibariyle birincil bakışta dikkati çekmektedir
Çevreleri oyularak belli başlı blok kayadan adamakıllı ayrılmışlar ve kaya bloklarına merenlerle bağlanmışlardır
Vadi içerisinde irili ufaklı toplam 18 adet kaya mezarı bulunmaktadır Amasya'da doğan meşhur coğrafyacı Strabon'un (MÖ 63MS 5) verdiği bilgiye göre kaya mezarları Pontus krallarına aittir

Aynalı Mağara (Kaya Mezarı): Çevre yolunun Samsun güzergahından sağa ayrılan Ziyaret beldesi yolu üzerinde, kent merkezine takriben üç kilometre uzaklıktadır Kral Kaya Mezarlarının en iyi tamamlanmış ve tamamlanmış olanıdır

Ferhat Su Kanalı: Kentin su ihtiyacını karşılamak için Helenistik dönemde üretilmiş olan su kanalı takriben 75 cm genişliğinde 18 km uzunluğundadır Terazi sistemine tarafından kanallar oyularak, tünel açılarak bir takım yerlerinde duvarlar örülerek inşa edilmiştir

Medreseler
Bimarhane (Darüşşifa): İlhanlı döneminden günümüze ulaşan tek eserdir İlhanlı Hükümdarı Sultan Mehmet Olcaytu ve hanımı Ilduz Hatun adına 1308 yılında yaptırılmıştır Yapının özellikle ön cephesi sanat bakımından değerlidir Sadece Amasya Bimarhanesine bile bile bir nitelik olan kapı kilit taşında diz çökmüş vaziyette insan kabartması mevcuttur

Sultan II Bayezid Külliyesi:Sultan II Bayezid adına 148586 yılında yaptırılan külliye; cami, medrese, imaret türbe ve şadırvandan oluşmaktadır Her iki minare hizasında yer alan yaşlı çınar ağaçlarının külliye ile yaşıt olduğu varsayım edilmektedir

Haliliye Medresesi: Gümüşhacıköy İlçesi Gümüş Beldesi merkezinde yer alan eser, Çelebi Sultan Mehmed'in Beylerbeyi Halil Paşa göre 1413 de yaptırılmıştır Kare planlı kapalı avlulu bir medresedir

Kapı Ağa Medresesi:Sultan II Bayezid'in Kapı Ağası Hüseyin Ağa tarafından 1488 yılında yaptırılmıştır Ön Asya ve Selçuklu kabir anıtlarında görülen sekizgen plan şeması fonksiyon itibariyle birincil defa bu medresede tatbik edilmiştir

Diğer Medreseler;

Gökmedrese 1267)
Çelebi Mehmed Medresesi (1415) Merzifon
Büyük Ağa Medresesi (1488)
Ufak Ağa Medresesi (1463 1464)
Hakala Yolpınar Köyü Kasım Bey Medresesi (1463 1464)

Camiler

Burmalı Minare Cami, Gökmedrese Cami görülmeye değerdirAmasya'nın diğer manâlı camileri Gümüşlü Cami, Bayezid Paşa Cami, Yörgüç Paşa Cami, Sofular Abdullah Paşa Cami,Şirvanlı (Azeriler) Cami, Anıt Hatun Cami ve Halifet Gazi Kümbetidir

Gök Medrese Cami (Merkez)

Selçuklu valilerinden Torumtay'ın (1267) Amasya'da yaptırdığı kabul edilen Gökmedrese Cami, belirli şekilde derinliğine uzanan, kubbe ve tonozlarla örtülü, üç nefli bir yapıdır Kesme taş mimarisi, olgun nispetleri ve sade süslemeleriyle sakin ciddi bir üsluptadır Caminin fazla uzun olan giriş bölümü medrese olarak kullanılmıştır

Burmalı Minare Cami (Merkez)

Selçuklu Sultanı II Gıyaseddin Keyhüsrev vaktinde Vezir Ferruh ve kardeşi Haznedar Yusuf kadar 12371247 yıllarında yaptırılmıştır Girişin sol tarafındaki cepheye bitişik sekizgen biçimli herzamanki Selçuklu kümbeti ve sonradan eklenmiş burmalı minaresi caminin belirgin özelliklerindendir

Sultan II Bayezıt Külliyesi (Merkez)

Sultan II Bayezıt namına 148586 yılında yaptırılan külliye; cami, medrese, imaret türbe ve şadırvandan oluşmaktadır

XV yüzyılın son çeyreğinde yapılan, emrindeki mekanlı (L planlı) cami mimarisinin gelişmiş son örneğidir Caminin iki minaresi vardır Batıda medrese, doğuda imaret ve konukevi vardır Her iki minare hizasında bulunan ihtiyar çınar ağaçlarının külliye ile akran olduğu varsayım edilmektedir

Diğer Camiler;

Fethiye Camii (Bizans Danişmend 11 Yy)
Gümüşlü Camii (1326)
Saraçhane Camii (1372)
Çilehane Camii (1413)
Medreseönü Camii (1427) Merzifon (II Murad Camii)
Yörgüç Camii (1428)
Yörgüç Rüstem Paşa Camii (1429) Gümüş
Hızırpaşa Camii (1466)
Kilari Süleyman Ağa Camii (1489)
II Bayezid Külliyesi (1486)
Mehmet Paşa Camii (1486)
Şamlar Ayas Ağa Camii (1495)
Sofular Abdullah Paşa Camii (1502)
Hatuniye Camii (1510)
Pir Mehmet Çelebi Camii (15 Yy)
Temenna Mescidi (1567)
Sofular Camii (15 16 Yy) Merzifon
Bozacı Camii (16 17 Yy) Merzifon
Merzifonlu Kara Mustafa Paşa C (1666)
Darphane Camii (18 Yy) Gümüş
Maden Camii (1800) Gümüş
Azeriler Camii (1876 1895)
Abide Hatun Camii (1680)
Eyüp Çelebi Camii (1725) Merzifon
Hacı Hasan Camii (1714) Merzifon
Akarsu Camii(1774)
Eski Kışlacık Köyü Camii (1865)
Altında Baraklı Camii (1870)
Kaleköy Camii (1870)
Yukarı Baraklı Camii (1875)
Ziyaret Camii (19 Yy)
Şıhlar Köyü Camii (1924)
Eliktekke Köyü Camii (1928)
Müftü Camii (20 Yy) Gümüşhacıköy
Kızılca İstasyon Camii (1956)

Han, Hamam ve Çarşılar

Ezine Han : Amasya Tokat Karayolunun 35 kmsinde bulunan Ezinepazar beldesi içerisinde yolun sol yanındadır Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubad'ın hanımı Mahperi Hatun kadar yaptırılmıştır

Taşhan: Merzifon ilçesinde, 17 asır mimarı üslubunda dikdörtgen planla yapılmıştır

Bedesten : Merzifon ilçesinde, dikdörtgen planlı, kubbeli dış cephelerde dükkanlarla çevrilidir

Eski Hamam: Merzifon ilçesindedir Kitabesine tarafından 1678 yılında yaptırılmıştır

Diğer Hamamlar;

Karsavul Hamamı (Roma)
Yıldız Hamamı (13 Yy)
Arkut Bey Hamamı (13 Yy)
Çifte Hamam Merzifon (1388)
Hızırpaşa Hamamı (15 Yy)
Mustafa Bey Hamamı (1436)
Kumacık Hamamı (15 Yy)
Çukur Hamamı (15 Yy)
Sinan Paşa Hamamı Uluköy (15 Yy)
Kızlar Sarayı Hamamı (15 Yy)
Gediksaray Hamamı (15 Yy)
Ziyaret Hamamı (15 Yy)
Çayüstü Köyü Hamamı Suluova (15 Yy)
Maarif Hamamı Merzifon (16 Yy)
Maarif Hamamı G Hacıköy (16 Yy)
Paşa Hamamı Merzifon (1677)
Tuzlu Pazarı Hamamı Merzifon (1677)
Ekin Pazarı Hamamı G Hacıköy (1658)
Eski Hamam Gümüş (19 Yy) *