Ambalajların Üzerinde Gördüğünüz '℮' İşaretinin Anlamı

Yönetmeliğe nazaran, hazır ambalajlı besin unsurları üzerinde "gıdanın net miktarı" bilgilendirmesinin yapılması mecburidir.

Bu net ölçünün yanında bulunan "℮" işareti ise Avrupa Birliği ve ülkemizde uygulanan ortalama net yük sisteminin kullanıldığını belirtmek için yazılır.

Peki, hem net ölçünün yazması hem de bu ölçünün varsayımı olduğunun belirtilmesi bir çelişki değil mi?


Net ölçü, bildiğiniz üzere ambalaj tartısı haricindeki kısmı söz eder. Yani yazılan tartı aslında besinin ambalaj içerisindeki kesin ölçüsünü tabir etmez.

Çünkü fabrikalarda dolum yapılırken bir yanılgı hissesi bulunur; makineler gerçek ölçüde dolum yapmayabilir yahut besinlerin içindeki meyve parçacıklarının yoğunluğu küçük farklılıklara neden olabilir. Yani hacim birebir olsa da yük farklı olabilir. Bu nedenle küçük ölçüdeki farklıklara müsaade verilmektedir. Bu işareti kullanmak mecburi değildir lakin kararlara uymak mecburidir.

Peki hangi ölçülerde ne kadarlık bir kusur hissesine müsaade veriliyor?


Hazır ambalajlı mamullerin dolum ölçüsünde müsaade edilen eksik dolum ölçüsü, tabloda belirtildiği formdadır.

Yönetmelikte, "Tabloda müsaade edilen negatif toleransın iki katından daha fazla yahut eksik dolumlu eser bulunamaz. Tabloda müsaade edilen negatif kusurun iki katından daha fazla negatif kusura sahip hiçbir hazır ambalaj '℮' işaretini taşıyamaz, piyasaya arz edilemez." denilmektedir.


Bazı gramaj aralıklarında müsaade verilen eksik dolum, nominal dolumun yüzdesiyle; kimi gramaj aralıklarındaysa sayısal miktarla (gram yahut mililitre) tolerans verilmiştir.

Sayısal tolerans örneği: 250 gram olduğunu sandığınız bir eser aslında 241 gram olabilir!


250 gramlık bir çikolata aldığınızı varsayalım, bu da tabloda 200-300 gram dolum aralığına karşılık gelmekte, yani müsaade verilen eksik dolum ölçüsü 9 gramdır. Çikolatanın 241 gram olmasında sorun yoktur. Çikolata 290 gram olsaydı tekrar 9 gramlık bir tolerans tanınacaktı.

Nominal dolumun yüzdesinin kullanıldığı bir örnek:


Bu zeytinyağının net ölçüsü 2000 ml olduğu için tabloda 1000-10000 aralığına karşılık geliyor. Bu nedenle nominal dolumun %1,5'i tolerans ölçüsü olarak tanınır. 2000 ml'nin %1,5'i 30 ml yapar. Yani 2000 ml sandığınız bir besin eseri aslında 1970 ml olabilir. Yüzde arttıkça ölçü da artacaktır.

Firmalar bu toleransı suistimal ederek eksik eser koyuyor olabilir mi?

Bu mevzuda kesin bir şey söylemek mümkün değil. Meskende ekstradan tartılıp denetim edilebilir fakat ölçüler küçük oranda olduğu için zahmete girmeye değmeyecektir.

Kaynaklar:

• Hazır Ambalajlı Mamullerin Yük ve Hacim Aslına före Net Ölçü Tespitine dair Yönetmelik (76/211/AT) 4/8/2010 tarihli ve 27662 sayılıl Resmi Gazete
• Türk Besin Kodeksi Besin Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği 26/1/2017 tarihli ve 29960 yinelenmiş sayılı Resmi Gazete
• Sofraya Kadar