Amerikan Ekonomisinin Tarihi

Amerikan Ekonomisinin Tarihi Çağdaş Amerikan ekonomisinin kökleri Avrupalı yerleşimcilerin ekonomik kazanım elde etmeye çabaladıkları XVI, XVII ve XVIII Yüzyıllara uzanır Yeni Dünya bundan sonradan sınırlı ölçüde başarılı bir koloni ekonomisinden minik ve egemen bir çiftlik ekonomisine ve gitgide artarak de çok kompleks bir endüstri ekonomisine dönüştü Birleşik Devletler bu evrim esnasında büyümesine but uyduracak daha da kompleks kurumlar geliştirdi Hükümetin ekonomideki rolü ise her dönemde görülmekle birlikte başlıca arttı Kuzey Amerika'nın ilk yerleşimcileri Amerika Yerlileriydi Bu halkın günümüzde Bering Boğazı'nın bulunduğu bölgedeki bir kara köprüsünden geçerek 20000 yıl önce Asya'dan Amerika'ya geldikleri sanılmaktadır (Amerika'ya birincil etap basan Avrupalı kaşifler Hindistan'a geldiklerini düşündükleri için yanlışlıkla bu halka Hintlilerdemişlerdi) Bahis konusu yerli halk müziği bazan kabileler ve bazan da kabile konfederasyonları halinde örgütlenmişti Kendi arasında ticaret yaptıkları halde diğer kıtalardaki halklarla ve hatta Avrupalı yerleşimciler gelinceye değin Güney Amerika'daki yerli halkla bile o kadar az temasları bulunuyordu Geliştirdikleri idareli sistem ise onların topraklarına daha sonra yerleşen Avrupalılar tarafından yok edilmiştir Amerika'yı birincil keşfedenAvrupalılar Vikinglerdi; lakin, 1000 yılında gerçekleşen bu olay büyük ölçüde gözden kaçtı O günlerde Avrupa toplumunun en büyük kesimi hala tarıma ve toprak mülkiyetine emrindeki bulunmaktaydı Ticaret, Kuzey Amerika'nın daha fazla araştırılmasını ve orada yerleşilmesini özendirme edecek oranda siklet kazanmamıştı İspanya bayrağı altında denizcilik yapan bir İtalyan olan Kristof Kolomb Asya'ya ulaşan bir güneybatı geçidi bulmaya çıktı ve 1492'de bir Yeni Dünyakeşfetti Bunu izleyen 100 sene boyunca Avrupa'dan yola meydana çıkan İngiliz, İspanyol, Portekizli, Hollandalı ve Fransız kaşifler altın, zenginlik, övünç ve başarı ardından Yeni Dünya'ya içten yelken açtılar Buna rağmen Kuzey Amerika'nın vahşi bölgeleri ilk gelen kaşiflere pek eksik altın ve ondan da az başarı sunduğu için çoğu orada kalmadı Kuzey Amerika'ya yerleşenler daha sonraki yıllarda gelenlerdi Bir gurup İngiliz 1607'de, daha sonra Birleşmiş Devletler olacak olan ilk daimi ikâmetgâh birimini kurdular Adı Jamestown olan bu birim günümüzdeki Virginia eyaleti topraklarında bulunuyordu KOLONİLEŞTİRME Birincil yerleşimcilerin yeni bir vatan aramalarına yol açan farklı alanlara yönlendirilmiş nedenleri vardı Massachusetts'e yerleşen Pilgrimler dinsel baskıdan kaçmak isteyen dindar ve soğukkanlı İngilizlerdi Virginia benzeri diğer kolonilerse temelde ticaret girişimleri olarak kurulmuştu; ancak, fazla kez dindarlıkla ticari çıkar el ele yürüyordu İngiltere'nin daha sonra Birleşik Devletler olacak olan kolonileri kurup yürütmekteki başarısı, büyük ölçüde, imtiyazlı şirketler kullanmasından kaynaklanıyordu Ayrıcalıklı şirketler, ekonomik kazanım arkasından olan ve şayet de İngiltere'nin milli amaçlarını yerine getirmek isteyen hissedar (çoğunlukla tüccarlar ve zengin toprak sahipleri) guruplarıydı Şirketlerin özel sektör tarafından finanse edilmesine karşılık Kral her projeye idareli hakların yanı sıra siyasal yetkiler ve yargı yetkileri tanıyan bir ayrıcalık veya bağış veriyordu Buna rağmen koloniler genelde hemencecik kar sağlayamadıkları için İngiliz yatırımcılar çok defa imtiyazlarını yerleşimcilere devrettiler O günlerde pek anlaşılmamıştı ama bunun siyasal sonuçları koskocoman oldu Koloniciler kendi yaşamlarını, kendi toplumlarını ve kendi ekonomilerini kurmaya bırakıldılar; bu doğrusu yeni bir ulusun temellerinin atılması anlamına geliyordu Ilk kolonilerin zenginliği tuzakla kürk hayvanı yakalamaya ve kürk ticaretine dayanıyordu Massachusetts'te balıkçılık ta esas bir zenginlik kaynağıydı Buna rağmen, kolonilerdeki insanlar başlıca küçük çiftliklerde yaşıyor ve kendi kendine tatmin edici oluyordu Birkaç küçük kentte ve North Carolina, South Carolina ve Virginia'daki büyük çiftliklerde temel gereklilik mallarının bir kesimi ve lüks maddelerin derhal tümü tütün, pirinç ve çivit karşılığında ithal ediliyordu Koloniler büyüdükçe yardım endüstrileri gelişmeye başladı Farklı Alanlara Yönlendirilmiş bıçkı evleri ve tahıl değirmenleri ortaya çıktı Koloniciler önceleri balıkçı tekneleri ve sonra da ticaret tekneleri gerçekleştirmek için tersaneler kurdular Minik demir döküm atölyeleri de açtılar XVIII Yüzyıl'a gelindiğinde bölgesel ekonominin biçimi ortaya çıkmıştı; New England kolonileri gönenç yaratmak için gemi yapımına ve denizciliğe dayanıyordu; Maryland, Virginia ve Carolinalar'daki genelde köle çalıştırılan büyük çiftliklerde pamuk, pirinç ve çivit üretiliyordu; New York, Pennsylvania, New Jersey ve Delaware'deki orta koloniler de deniz aracılığıyla mal ve kürk taşımacılığı yapıyorlardı Köleler dışındaki bireylerin yaşam standardları yüksekti; aslında de İngiltere'dekini bile aşıyordu İngiliz yatırımcılar çekilmiş oldukları için meydan koloniciler arasındaki müteşebbislere kalmıştı 1770'e gelindiğinde Kuzey Amerika kolonileri, hem idareli hem de siyasal açıdan I James döneminden beri (16031625) İngiltere politikasına baskın olmuş bulunan ve artan bir şekilde yükselen özyönetim akımının bir parçası konumuna gelmeye hazırlardı İngiltere ile arasında vergileme konusunda ve öteki diğer alanlarda anlaşmazlıklar çıktı; Amerikalılar İngiliz vergilerinde ve yasal düzenlemelerinde özyönetim taleplerini karşılayacak biçimde değiştirme yapılacağını umuyorlardı İngiliz hükümetiyle olan sürtüşmelerin onlarla genel savaşa ve kolonilerin bağımsızlığına yol açacağını pek eksik birey düşünüyordu XVII ve XVIII Yüzyıllar'da İngiltere'deki siyasal kargaşa dönemlerinde olduğu gibi Amerikan Devrimi de (17751783) hem ekonomik keza siyasaldı ve İngiliz filozofu John Locke'nin Sivil Hükümet Üzerine İkinci İnceleme'sinden (1690) açık açık gücenmiş olan vazgeçilmez hayat, hür ve mülkiyet haklarıcümleciğini toplanma çağrısı olarak kullanan orta derslik tarafından destekleniyordu Nisan 1775'teki bir olay savaşı başlattı Massachusetts'in Concord kentindeki bir koloni tabanca deposunu fethetmek isteyen İngiliz askerleri Koloni milisleriyle çatıştılar Kim olduğu bilinmez birinin alev etmesi üstüne sekiz yıl sürecek bir savaş patladı Kolonicilerin çoğunluğunun başlangıçtaki amacı belki de İngiltere'den siyasal ayrılma değildi; lakin, varılan belirlenmiş sonuç özgür ve yeni bir devletin, yani Birleşik Devletler'in yaratılması oldu