Amiyotrofik Lateral Skleroz (ALS) nedir?
Amiyotrofik Lateral Skleroz belirtileri nelerdir?
ALS adının anlamı nedir?
Amiyotrofik lateral skleroz kas erimesini ve omurilikte harabiyeti anlatan bir tıbbi terimdir Tum dunyada gorulen bir hastalık olan ALS, yurdumuzda unlu bir futbolcu olan eski Galatasaraylı ve Fenerbahceli Sedat’ın Hastalığı olarak tanınıyor
Belirtileri nelerdir?
Başlangıc belirtileri her hastada aynı olmaz
• Genellikle bir kolda ya da bacakta gucsuzluk ya da incelme hastanın farkettiği ilk belirti olur Orneğin, kalem tutmak, duğme iliklemek, canta taşımak zorlaşır; ya da hasta yururken tokezler
• Bazı hastalarda ise hastalık konuşma veya yutma gucluğu şeklinde başlar Hastanın kendisi ya da yakınları peltek, genizden konuşma farkeder
• Kaslarda seyirme, ağrı ve kramplar bu belirblere eşlik edebilir
• Kontrol edilemeyen ağlama ve gulmeler olabilir
ALS kimlerde gorulur?
Hastalık dunyanın her yerinde ve her kesimden insanda ortaya cıkabilir Erkeklerde biraz daha sıktır Ortalama başlangıc yaşı 55’tir Ancak, cok genc yaşta da, cok ileri yaşta da gorulebilir Nufusun yuzbinde 10 kadarı ALS hastasıdır Her yuzbin kişiden yılda 26’sı bu hastalığa yakalanır
ALS ırsi(kalıtsal) bir hastalık mıdır?
Ailevi ALS seyrektir Bu nedenle hastalığın buyuk coğunlukla kalıtımla ilgisiz olduğu soylenebilir
ALS’nin bulaşıcı bir yonu var mıdır?
Hayır ALS bulaşıcı bir hastalık değildir Hastaların yakınlarına ve onların tedavisiyle ilgilenen kişilere bulaşmaz
ALS’de guc kaydı neden olur?
Bir hareketi başarabilmek icin o hareket ile ilgili kaslarımızın istemli olarak kasılabilmesi gerekir Kasların ihtiyaca gore kasılabilmesi icin motor sinirler denen iki grup sinir gorev yapar Biz bir hareket yapmak istediğimizde beynimizin ilgili bolumunden doğan uyarım birinci grup motor sinirler tarafından once omuriliğe ulaştırılır Orada bekleyen başka motor sinirler uyarılırlar Bu ikinci grup sinirler ise omurilikten cıkıp ilgili kasa giderek onun kasılmasını Sağlar Eğer motor sinirlerde harabiyet olursa, istemli kas kasılması bozulur, hasta da gucunu kısmen ya da tamamen kaybeder
Hastalığın sebebi nedir?
Motor sinirlerdeki harabiyetin nedeni bilinmiyor Bazı şuphe ve tahminler var Tarım ilacları ve ağır metaller gibi bazı cevresel etkenler, hormonal bozukluklar, vitamin eksikliği, virusler, kanser gibi pek cok etkenin hastalığa yol actığından şuphelenilmiş, ancak bunların hicbiriyle ilgili yeterli kanıt bulunmamıştır
ALS nasıl teşhis edilir?
Teşhis asıl olarak klinik belirti ve bulgulara dayanarak konur Yine de, hastalık pek cok kas ve sinir hastalığı ile karışabildiği icin bazı tetkiklerin yapılması gerekir Tanıya yardım eden yontem elektromiyogramdır (EMG Başka hastalıklarla kanşabileceğinden, manyetik rezonans goruntuleme (MR), bazı kan ve idrar tetkikleri gerekebilir
Hastalık ne kadar zamanda ilerler?
ALS’nin seyri her hastada farklı şekilde olur Hastalıkta hayatta kalma suresi genellikle 46 yıl olarak verilse de, 10 yıl ve ustunde yaşayan pek cok hasta vardır
Hastalığın seyri nasıldır?
Gucsuzluk zaman icinde başladığı bolumden diğer uzuvlara (kol, bacak, dil ve yutak kaslarına) yayılır Butun vucutta kaslarda erime, gucsuzluk, seyirmeler nedeniyle hastanın gunluk yaşam aktivitesi kısıtlanabilir Tek başına iş goremeyebilir Yemek yiyemez, giyinemez, yıkanamazYataktan dahi kalkamayabilir Hastalığın kritik donemi solunum kaslarının da gucsuzleştiği zamandır 0 takdirde hastanın hızlı ve yakın tıbbi desteğe ihtiyacı vardır Hastalığın başlangıcından itibaren hayatta kalma suresi genellikle dortaltı yıl ise de, on yıl veya daha uzun yaşayan pek cok hasta da vardır Yirmi yıl yaşayan hastalar olduğu gibi ilerlemesi duran, şikayetleri gecen hastalar da bildirilmiştir Bu farkın nedeni tam olarak bilinmemektedir
Hastalıktan etkilenmeyen kaslar var mıdır?
Hastalık vucudun butun kaslarını etkilemez Hasta barsaklarını ve idrarını kontrol edebilir Cinsel fonksiyonları etkilenmez Kalp kası zarar gormez Goz kasları coğu kez en son etkilenen kas olur, kimi zaman da hic etkilenmez
ALS’nin tedavisi var mı?
Riluzol’un hastalığın ilerlemesini yavaşlattığı, hastanın omrunu uzattığı, hastanın daha uzun sure iş gormesini sağladığı kanıtlandı Ancak, maalesef ALS’nin henuz kesin tedavisi yok Yine de, yeni ilac calışmaları yoğun olarak suruyor Ote yandan, hastanın mumkun olduğunca rahat ettirilmesi, normal yaşamını surdurmesini sağlayacak tedbirler alınması cok onemlidir Gunumuzde hastanın rehabilitasyonuna yonelik pek cok imkan var Bunlar her hastanın ihtiyacına gore belirlenir
ALS ilk kez ne zaman tanımlandı?
ALS ilk kez 1 869 yılında alanında oncu bir norolog olan Fransız JeanMartin Charcot tarafından tanımlandı Bu nedenle, hastalık ilk zamanlar Charcot Hastalığı olarak adlandırılmıştı
Stephan Hawking ALS hastası mı?
Evet Teşhisten 34 yıl sonra hala yaşamını oldukca verimli bicimde surduren dunyaca unlu bilim adamı Hawking, sergilediği bu direncli tablo ve uzun yaşam suresiyle ALS olmadığı yolunda bir goruşe yol actıysa da ALS hastasıdır Uc hemşire ve asistanının desteğiyle de olsa her yıl dortbeş kez yolculuğa bile cıkan ve bundan buyuk keyif alan Hawking, cevresiyle iletişimini başparmağıyla kontrol ettiği elektronık bir cihaz aracılığıyla sağlıyor
Kaynak: Amiyotrofik Lateral Skleroz Motor Noron Hastalığı
Amiyotrofik Lateral Skleroz belirtileri nelerdir?
ALS adının anlamı nedir?
Amiyotrofik lateral skleroz kas erimesini ve omurilikte harabiyeti anlatan bir tıbbi terimdir Tum dunyada gorulen bir hastalık olan ALS, yurdumuzda unlu bir futbolcu olan eski Galatasaraylı ve Fenerbahceli Sedat’ın Hastalığı olarak tanınıyor
Belirtileri nelerdir?
Başlangıc belirtileri her hastada aynı olmaz
• Genellikle bir kolda ya da bacakta gucsuzluk ya da incelme hastanın farkettiği ilk belirti olur Orneğin, kalem tutmak, duğme iliklemek, canta taşımak zorlaşır; ya da hasta yururken tokezler
• Bazı hastalarda ise hastalık konuşma veya yutma gucluğu şeklinde başlar Hastanın kendisi ya da yakınları peltek, genizden konuşma farkeder
• Kaslarda seyirme, ağrı ve kramplar bu belirblere eşlik edebilir
• Kontrol edilemeyen ağlama ve gulmeler olabilir
ALS kimlerde gorulur?
Hastalık dunyanın her yerinde ve her kesimden insanda ortaya cıkabilir Erkeklerde biraz daha sıktır Ortalama başlangıc yaşı 55’tir Ancak, cok genc yaşta da, cok ileri yaşta da gorulebilir Nufusun yuzbinde 10 kadarı ALS hastasıdır Her yuzbin kişiden yılda 26’sı bu hastalığa yakalanır
ALS ırsi(kalıtsal) bir hastalık mıdır?
Ailevi ALS seyrektir Bu nedenle hastalığın buyuk coğunlukla kalıtımla ilgisiz olduğu soylenebilir
ALS’nin bulaşıcı bir yonu var mıdır?
Hayır ALS bulaşıcı bir hastalık değildir Hastaların yakınlarına ve onların tedavisiyle ilgilenen kişilere bulaşmaz
ALS’de guc kaydı neden olur?
Bir hareketi başarabilmek icin o hareket ile ilgili kaslarımızın istemli olarak kasılabilmesi gerekir Kasların ihtiyaca gore kasılabilmesi icin motor sinirler denen iki grup sinir gorev yapar Biz bir hareket yapmak istediğimizde beynimizin ilgili bolumunden doğan uyarım birinci grup motor sinirler tarafından once omuriliğe ulaştırılır Orada bekleyen başka motor sinirler uyarılırlar Bu ikinci grup sinirler ise omurilikten cıkıp ilgili kasa giderek onun kasılmasını Sağlar Eğer motor sinirlerde harabiyet olursa, istemli kas kasılması bozulur, hasta da gucunu kısmen ya da tamamen kaybeder
Hastalığın sebebi nedir?
Motor sinirlerdeki harabiyetin nedeni bilinmiyor Bazı şuphe ve tahminler var Tarım ilacları ve ağır metaller gibi bazı cevresel etkenler, hormonal bozukluklar, vitamin eksikliği, virusler, kanser gibi pek cok etkenin hastalığa yol actığından şuphelenilmiş, ancak bunların hicbiriyle ilgili yeterli kanıt bulunmamıştır
ALS nasıl teşhis edilir?
Teşhis asıl olarak klinik belirti ve bulgulara dayanarak konur Yine de, hastalık pek cok kas ve sinir hastalığı ile karışabildiği icin bazı tetkiklerin yapılması gerekir Tanıya yardım eden yontem elektromiyogramdır (EMG Başka hastalıklarla kanşabileceğinden, manyetik rezonans goruntuleme (MR), bazı kan ve idrar tetkikleri gerekebilir
Hastalık ne kadar zamanda ilerler?
ALS’nin seyri her hastada farklı şekilde olur Hastalıkta hayatta kalma suresi genellikle 46 yıl olarak verilse de, 10 yıl ve ustunde yaşayan pek cok hasta vardır
Hastalığın seyri nasıldır?
Gucsuzluk zaman icinde başladığı bolumden diğer uzuvlara (kol, bacak, dil ve yutak kaslarına) yayılır Butun vucutta kaslarda erime, gucsuzluk, seyirmeler nedeniyle hastanın gunluk yaşam aktivitesi kısıtlanabilir Tek başına iş goremeyebilir Yemek yiyemez, giyinemez, yıkanamazYataktan dahi kalkamayabilir Hastalığın kritik donemi solunum kaslarının da gucsuzleştiği zamandır 0 takdirde hastanın hızlı ve yakın tıbbi desteğe ihtiyacı vardır Hastalığın başlangıcından itibaren hayatta kalma suresi genellikle dortaltı yıl ise de, on yıl veya daha uzun yaşayan pek cok hasta da vardır Yirmi yıl yaşayan hastalar olduğu gibi ilerlemesi duran, şikayetleri gecen hastalar da bildirilmiştir Bu farkın nedeni tam olarak bilinmemektedir
Hastalıktan etkilenmeyen kaslar var mıdır?
Hastalık vucudun butun kaslarını etkilemez Hasta barsaklarını ve idrarını kontrol edebilir Cinsel fonksiyonları etkilenmez Kalp kası zarar gormez Goz kasları coğu kez en son etkilenen kas olur, kimi zaman da hic etkilenmez
ALS’nin tedavisi var mı?
Riluzol’un hastalığın ilerlemesini yavaşlattığı, hastanın omrunu uzattığı, hastanın daha uzun sure iş gormesini sağladığı kanıtlandı Ancak, maalesef ALS’nin henuz kesin tedavisi yok Yine de, yeni ilac calışmaları yoğun olarak suruyor Ote yandan, hastanın mumkun olduğunca rahat ettirilmesi, normal yaşamını surdurmesini sağlayacak tedbirler alınması cok onemlidir Gunumuzde hastanın rehabilitasyonuna yonelik pek cok imkan var Bunlar her hastanın ihtiyacına gore belirlenir
ALS ilk kez ne zaman tanımlandı?
ALS ilk kez 1 869 yılında alanında oncu bir norolog olan Fransız JeanMartin Charcot tarafından tanımlandı Bu nedenle, hastalık ilk zamanlar Charcot Hastalığı olarak adlandırılmıştı
Stephan Hawking ALS hastası mı?
Evet Teşhisten 34 yıl sonra hala yaşamını oldukca verimli bicimde surduren dunyaca unlu bilim adamı Hawking, sergilediği bu direncli tablo ve uzun yaşam suresiyle ALS olmadığı yolunda bir goruşe yol actıysa da ALS hastasıdır Uc hemşire ve asistanının desteğiyle de olsa her yıl dortbeş kez yolculuğa bile cıkan ve bundan buyuk keyif alan Hawking, cevresiyle iletişimini başparmağıyla kontrol ettiği elektronık bir cihaz aracılığıyla sağlıyor
Kaynak: Amiyotrofik Lateral Skleroz Motor Noron Hastalığı