Anadoluya Özgü Bir Köpek Cinsi “Akbaş”

Akbaş; koruyucu, akıllı, gözü kara, Anadoluya özgü bir çoban köpeği türüdür Özellikle sürü korumada fazla başarılı bir bekçidir Sahibine ve ailesine aleyhinde sevgi doymuş ve koruyucu olmasına rağmen tehdit olarak gördüğü yabani hayvanlara karşı çok agresif olabilmektedir Sahibi ve ailesi dışındaki, tanıdık olmayan kişilere de tereddüd ile yaklaşmaktadır
Günümüzde Eskişehir, Sivrihisar, Emirdağ, Kütahya bölgesinde görülmektedir Önceki yıllarda hak ettiği değeri görememiş ve bu saf ırka o kadar sahip çıkılmamıştır lakin son yıllarda yapılan çalışmalarla saf millet koruma altına alınmaya çalışılmaktadır
Özellikleri
Tüyleri düz, uzun ve beyazdır Kulak üstü, omuz ve sırtında hafif balköpüğü renginde olabilmektedir Beyaz tüyleri göğsünde ve kuyruğunda daha uzundur Ağırlığı 40 64 kg arasında değişir Boyu 71 86 cm arsında değişiklik gösterebilir Zarif ve asil bir görünüme sahiptir Karnı içe doğru çekiktir Göğsü geniş ve kaslıdır, ön bacaklar kalın ve kasılıdır Arkadaki bacaklar ise ön bacaklara kadar daha ince ve uzundur Gözleri badem biçiminde koyu kahve ve bal renginde olabilmektedir Kulakları hafif sarkıktır*Sessiz ağırbaşlı bir yapısı vardır Zekidir, ivedi öğrenir ve bulunduğu ortama kolaylıkla armoni sağlayabilir Oldukça atletik bir yapıya sahiptir bu nedenle seri ve atiktir Genel Olarak açık ve geniş alanda yaşamayı sever Apartman yaşamı Akbaşlar için çok da uygun değildir
Kökeni
Bölgeye Oğuz Türkleri tarafından getirildiği düşünülmektedir Daha önce göçebe hayat süren Türklerin Anadoluya gelirken hayvanlarını da beraberlerinde getirdiği bilinmektedir Batı ve Orta Anadolu çoban köpeği olarak tanıdık Akbaşlar, beyaz renkli hayvanlara (koyun, keçi) bekçilik etmesi ve rengi beyaz olduğu için sürüye saldıracak barbar hayvanlarca birincil hedef olmaması sebebiyle seçim edilmiştir Macaristanda yer alan Kuvasz cinsi köpeklerle bedensel özellikleri ve karakterleri çok benzemektedir bu iki cins aralarında akrabalık olduğu kabul edilmektedir*Sivas Kangal köpekleri dek eski olmasına karşın Akbaşlar, onlar dek tanınmazlar Son on yıldır isminden sıkça bahsedilir olmuştur
Bugünkü durumu

Günümüzde değeri anlaşılmaya başlayan Akbaşlar, özel koruma altında üretilmeye başlanmıştır*Amerikaya bin dokuz yüz altmışlarda götürülen Akbaşlar orada “Akkuş adı ile tanınmıştır*İsmin uluslararası alanda kabul edilmesi, bin dokuz yüz yetmişten sonrasına rastlar Bu tarihten sonradan millet ismi olarak Akbaş kullanılmıştır Bugün Amerikada en fazla tercih edilen çoban köpeği, Akbaştır Tercih edilme nedeniyse gözü kara ve iyi bir bekçi olmasından kaynaklanmaktadırDoksanlı yıllarda TİGEM ’in yaptığı çalışmalar sonucunda koruma altına alınıp, üretilmeye başlanmıştır Devlete Ait kayıtlara adı Karbeyaz olarak geçirilmiştir Geçmişte bu şekilde öbür isimlerle anılmıştır Sonrasında sadece Akbaş ismiyle anılmaya başlamıştır
Bir Takım üniversiteler ve TİGEM ’deki imal çalışmalarına karşın hala yeterli sayıya ulaşılamamıştır Sayı yüzler civarındadır Buna rağmen Amerikada bu sayı beş bin civarındadır lakin zararın neresinden dönülürse kardır hesabı istenirse fazla daha iyi bir duruma getirilebilir Bilinçli bir şekilde yapılacak üreme çalışmaları sonucunda, saf halk müziği korunup sahip olduğumuz ender köpek ırklarından birisi olan Akbaşlar, bu topraklar üzerinde bizimle birlikte yaşmaya devam edeceklerdir
Litaratür:
vikipedia, tigem