Anal fissür; anüs kenarındaki deride küçük çatlak - yırtık demektir. Ekseriyetle kabızlık halinde sert ve sıkıntı dışkılıma sonucunda meydana gelir. Bebeklerde ve yeni tevellüt yapmış hatunlarda sık görülür. Kanama ve ağrıya yol açar. Çatlağı olan hastaların birçoğu kendilerinde basur (hemoroid) olduğunu düşünerek doktora başvurur. Lakin basurda kanama ve ağrı nadirdir ve daha çok illetin ileri evrelerinde görülür. Bu nedenle kısa vade içinde ortaya çıkmış kanama ve ağrı durumunda basurdan çok çatlak düşünülmelidir. Kabızlık tedavi edilirse makat çatlaklarının birden fazla 3-4 haftada tabiatıyla düzelir. Altı haftayı geçtiği halde çatlak düzelmiyorsa bu durumda süreğen - kronik anal fissür kabul edilir ve ekseriyetle ameliyat gerektirir
FİSSÜR - MAKATTA ÇATLAK SEBEPLER
Kabızlık Çokça ıkınarak güçlü dışkılama Mütemadi ishal İltihabi bağırsak illetleri Crohn’s vb. Anal seks
FİSSÜR - MAKATTA ÇATLAK BELİRTİLERİ
Dışkılama sırasında yahut sonrasında ağrı Dışkılama sonrasında dışkı üzerine ya da tuvalet kâğıdına bulaşan parlak al renkte kanama Anüs etrafında rahatsızlık hissi ve kaşıntı Anüs muhitinde gözle görülür çatlak Çatlağın ucunda kabartı (kronik;3-4 aydan uzun müddetli vakalarda)
TAVSİYELER VE AMELİYATSIZ TEDAVİLER
Çatlakların birçok sıradan dışkılama tertibi sağlanırsa; kabızlık yahut ishal engellenirse, birkaç haftada resen güzelleşir. Likit tüketimi artırılmalı, bol lif içeren azıklar daha çok tüketilmeli ve kepek tüketilmelidir. Her dışkılamadan sonra sıcak oturma banyosu yapılmalıdır. Bu leğen ya da küvete 8-10 cm seviyede, yakmayacak halde sıcak su konularak 10-15 dakika içine oturulması formunda yapılır. Emel makat etrafındaki kasların gevşemesidir. Su içine oturulması kuraldır. Duşta ayakta durarak oraya sıcak su tutmanın bir yararı yoktur. Makat muhitine sürülen kremler ağrıyı ve iltihabı azaltır. Yumuşak dışkılamayı sağlayan ilaçlar güzelleşmeye yardımcıdır. Nitrogliserin ve nifedipin içeren merhemler çatlak muhitindeki dokularda kan akımını artırır. Hastaların yaklaşık yarısında güzelleşme sağlayabilir. Başağrısı ve kalp tarafından kimi yan tesirler kelam hususudur. Botoks; o yerdeki kasları kısmen felç ederek spazmı çözer. Hastaların yarıdan birçoklarında tedavi sağladığını istikametinde raporlar vardır.
ÇATLAK VE AMELİYAT
Anal fissürün kronikleşmesi bir kısır döngü ile açıklanır. Kabızlık yahut zorlama olunca çatlak olur. Çatlak olunca dışkılamak ağrı verir. Ağrı duyan kişi bilerek ya da bilmeyerek tuvalete gitmekten kaçınır, dışkılamayı erteler. Geç dışkılamak dışkıyı sertleştirir. Sert dışkı, dışkılama sırasında anüse tekrar zarar verir. Anüste ağrı hissedilir. Dışkılama ertelenir. Dışkı sertleşir. Anüste ağrı hissedilir. Dışkılama ertelenir… Bu böylelikle devam eder masraf. Bu kısır döngüyle bağlantılı olarak, makatın iç büzücü boğumunun (internal sfinkter) istirahat halindeki basıncının arttığı görülür. Bu basıncın tesiriyle bölgesel kan dolaşımının azalması yara uygunlaşmasını düzgünce güçlükle hale getirir. Ameliyat işte tam bu noktada bu basıncı, tansiyonu azaltmak üzere devreye girer.
FİSSÜR AMELİYATI
Ameliyat için iğneyle bölgesel uyuşturma (lokal) yahut belden iğneyle belden aşağısını uyuşturma (spinal anestezi) müsaittir. Umumi anesteziye gerek yoktur. Hasta yüzükoyun sustalı çakı (proktolojik) durumunda yatırılır. Makat nahiyesi anestezi altında yine etraflıca muayene edilir. Çatlağın derinliği, uzunluğu anlaşılır. Anüsün kenarından 1 cm kesi yapılır. Makatın istihat halindeki büzüklüğünü düzenleyen kas yapısı (internal sfinkter) izole edilerek kısmi bie gevşetme kesisi uygulanır. Birtakım hastalarda çatlağın dış ucundaki kabartı (sentinal pili) kesilerek alan düzlenir. Ameliyat anestezi ve sair ön hazırlıklar yapıldıktan sonra yalnızca birkaç dakika sürer. Ameliyatta çatlak dikilmez. Öbür bir noktadan girilerek iç büzücü kaslarda gevşetme yapılır. Ameliyatın mantığı yara ortamındaki spazm ve dolaşım azlığı meselelerini ortadan kaldırmaktır. Kanama bir hafta içinde kaybolur. Yaralar birkaç hafta içinde kapanır. Tam güzelleşme orantısı %95'in üzerindedir.
AMELİYATI SONRASI
Ameliyat günübirlik uygulanabilir. Gece hastanede kalmak gerekmez. Hasta ağrı kesici ve dışkı yumuşatıcı reçeteyle taburcu olabilir. Dışkı denetimiyle ilgili bir sorun beklenmez. Aslında ameliyatta dışkılama denetiminden sorumlu dış büzücü kaslara rastgele bir müdahale yapılmaz. Ameliyattan sonraki erken devirde nadir de olsa gaz denetiminde sıkıntılar olabileceği bildirilmiştir. Birinci bir hafta boyunca günde 2-3 kere, yara güzelleşinceye kadar ise her dışkılamadan sonra sıcak oturma banyosu yapılması çok yararlıdır. Bu leğen ya da küvete 8-10 cm seviyede, yakmayacak biçimde sıcak su konularak 10-15 dakika içine oturulması biçiminde yapılır. Maksat hem makat muhitindeki kasların gevşemesinin sağlanmasıyla ağrının azaltılması hem de yaranın temizliğinin sağlanarak güzelleşmenin kolaylaştırılmasıdır. Su içine oturulması kuraldır. Duşta ayakta durarak oraya sıcak su tutmanın bir yararı olmadığı araştırmalarla gösterilmiştir.
Opr. Dr. İlhan Aydın
FİSSÜR - MAKATTA ÇATLAK SEBEPLER
Kabızlık Çokça ıkınarak güçlü dışkılama Mütemadi ishal İltihabi bağırsak illetleri Crohn’s vb. Anal seks
FİSSÜR - MAKATTA ÇATLAK BELİRTİLERİ
Dışkılama sırasında yahut sonrasında ağrı Dışkılama sonrasında dışkı üzerine ya da tuvalet kâğıdına bulaşan parlak al renkte kanama Anüs etrafında rahatsızlık hissi ve kaşıntı Anüs muhitinde gözle görülür çatlak Çatlağın ucunda kabartı (kronik;3-4 aydan uzun müddetli vakalarda)
TAVSİYELER VE AMELİYATSIZ TEDAVİLER
Çatlakların birçok sıradan dışkılama tertibi sağlanırsa; kabızlık yahut ishal engellenirse, birkaç haftada resen güzelleşir. Likit tüketimi artırılmalı, bol lif içeren azıklar daha çok tüketilmeli ve kepek tüketilmelidir. Her dışkılamadan sonra sıcak oturma banyosu yapılmalıdır. Bu leğen ya da küvete 8-10 cm seviyede, yakmayacak halde sıcak su konularak 10-15 dakika içine oturulması formunda yapılır. Emel makat etrafındaki kasların gevşemesidir. Su içine oturulması kuraldır. Duşta ayakta durarak oraya sıcak su tutmanın bir yararı yoktur. Makat muhitine sürülen kremler ağrıyı ve iltihabı azaltır. Yumuşak dışkılamayı sağlayan ilaçlar güzelleşmeye yardımcıdır. Nitrogliserin ve nifedipin içeren merhemler çatlak muhitindeki dokularda kan akımını artırır. Hastaların yaklaşık yarısında güzelleşme sağlayabilir. Başağrısı ve kalp tarafından kimi yan tesirler kelam hususudur. Botoks; o yerdeki kasları kısmen felç ederek spazmı çözer. Hastaların yarıdan birçoklarında tedavi sağladığını istikametinde raporlar vardır.
ÇATLAK VE AMELİYAT
Anal fissürün kronikleşmesi bir kısır döngü ile açıklanır. Kabızlık yahut zorlama olunca çatlak olur. Çatlak olunca dışkılamak ağrı verir. Ağrı duyan kişi bilerek ya da bilmeyerek tuvalete gitmekten kaçınır, dışkılamayı erteler. Geç dışkılamak dışkıyı sertleştirir. Sert dışkı, dışkılama sırasında anüse tekrar zarar verir. Anüste ağrı hissedilir. Dışkılama ertelenir. Dışkı sertleşir. Anüste ağrı hissedilir. Dışkılama ertelenir… Bu böylelikle devam eder masraf. Bu kısır döngüyle bağlantılı olarak, makatın iç büzücü boğumunun (internal sfinkter) istirahat halindeki basıncının arttığı görülür. Bu basıncın tesiriyle bölgesel kan dolaşımının azalması yara uygunlaşmasını düzgünce güçlükle hale getirir. Ameliyat işte tam bu noktada bu basıncı, tansiyonu azaltmak üzere devreye girer.
FİSSÜR AMELİYATI
Ameliyat için iğneyle bölgesel uyuşturma (lokal) yahut belden iğneyle belden aşağısını uyuşturma (spinal anestezi) müsaittir. Umumi anesteziye gerek yoktur. Hasta yüzükoyun sustalı çakı (proktolojik) durumunda yatırılır. Makat nahiyesi anestezi altında yine etraflıca muayene edilir. Çatlağın derinliği, uzunluğu anlaşılır. Anüsün kenarından 1 cm kesi yapılır. Makatın istihat halindeki büzüklüğünü düzenleyen kas yapısı (internal sfinkter) izole edilerek kısmi bie gevşetme kesisi uygulanır. Birtakım hastalarda çatlağın dış ucundaki kabartı (sentinal pili) kesilerek alan düzlenir. Ameliyat anestezi ve sair ön hazırlıklar yapıldıktan sonra yalnızca birkaç dakika sürer. Ameliyatta çatlak dikilmez. Öbür bir noktadan girilerek iç büzücü kaslarda gevşetme yapılır. Ameliyatın mantığı yara ortamındaki spazm ve dolaşım azlığı meselelerini ortadan kaldırmaktır. Kanama bir hafta içinde kaybolur. Yaralar birkaç hafta içinde kapanır. Tam güzelleşme orantısı %95'in üzerindedir.
AMELİYATI SONRASI
Ameliyat günübirlik uygulanabilir. Gece hastanede kalmak gerekmez. Hasta ağrı kesici ve dışkı yumuşatıcı reçeteyle taburcu olabilir. Dışkı denetimiyle ilgili bir sorun beklenmez. Aslında ameliyatta dışkılama denetiminden sorumlu dış büzücü kaslara rastgele bir müdahale yapılmaz. Ameliyattan sonraki erken devirde nadir de olsa gaz denetiminde sıkıntılar olabileceği bildirilmiştir. Birinci bir hafta boyunca günde 2-3 kere, yara güzelleşinceye kadar ise her dışkılamadan sonra sıcak oturma banyosu yapılması çok yararlıdır. Bu leğen ya da küvete 8-10 cm seviyede, yakmayacak biçimde sıcak su konularak 10-15 dakika içine oturulması biçiminde yapılır. Maksat hem makat muhitindeki kasların gevşemesinin sağlanmasıyla ağrının azaltılması hem de yaranın temizliğinin sağlanarak güzelleşmenin kolaylaştırılmasıdır. Su içine oturulması kuraldır. Duşta ayakta durarak oraya sıcak su tutmanın bir yararı olmadığı araştırmalarla gösterilmiştir.
Opr. Dr. İlhan Aydın
Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.