Ani Bebek Ölümü Sendromu (ABÖS) nedir

ani bebek ölümü sendromu ne çağrıda bulunmak
ani bebek ölümü sendromu sebepleri

Ani bebek ölümü sendromu, hiçbir sağlık durumu sorunu olmayan bir bebeğin nedeni açıklanamayan ölümü olarak tanımlanabilir Bu bebeklerde otopsiyi de içeren bütün incelemelerde vefat nedeni saptanamaz

Tüm vakaların % 95 ’i birincil 6 ayda (24 aylarda en sık) görülmektedir Gelişmiş ülkelerde ABÖS, prematürite ve düşük doğum ağırlığına bağlı hastalıklar ve doğumsal anomalilerden sonradan süt çocukluğunda rastlanan en sık ölüm nedeni olarak kaydedilmektedir 112 ay arası ölümlerin %3555 ’inden sorumludur Türkiye ’ deki sıklığı bütünüyle bilinmemekle birlikte gelişmiş ülkelerde yoğunluk 1000 canlı doğumda 08 olarak verilmektedir

Risk faktörleri

Anneye ait nedenler

Gebelikte sigara içme
Alkol veya madde bağımlılığı
Düşük sosyoekonomik düzey
Çok genç anne yaşı (20 yaş altı)
Gebelikler arasında geçen sürenin kısa olması
Doğum sayısının artması ve takipsiz gebelikler
Bebeğe ait nedenler

Yaş (24 ay arası)
Erkek cinsiyet (kızlara göre tehlike % 3050 daha artı)
Erken doğum (prematüre)
Düşük doğum ağırlığı
Yüzüstü uyku pozisyonu
Yakın zamanda geçirilmiş ateşli rahatsızlık öyküsü
Doğum öncesi veya ardından sigaraya maruz kalma
Yatağının yumuşak olması ve yastık kullanma
Annebaba ile benzer yatakta yatma
Bebeğin çok sıcak ortamda bulunması ya da fazla giydirilmesi
Anne sütü ile beceriksiz gıda
Yukarıda sanılan tehlike faktörlerinin sadece bir kısmının (erkek cinsiyet, bebeğin yaşı ve düşük sosyoekonomik düzey vb) değiştirilemez olmasına karşın, sahiden büyük çoğunluğunun değiştirilebileceği ve bu şekilde ani bebek ölümlerinin büyük ölçüde engellenebileceği görülmektedir

Ani bebek ölümlerini engellemek için alınabilecek önlemler

1 Bebekler uyurken sırt üstü yatırılmalıdır

Sağlıklı süt çocukları doğumdan itibaren sırtüstü yatırılmalıdır Yan yatış pozisyonu tercih ediliyor ise, yüzüstü pozisyona dönüş olasılığını eksilmek için altta kalan kol öne getirilmelidir (gibisi, alt yatış pozisyonu seçim edilmemelidir)

Amerikan pediatri akademisi 1992 yılında açıkladığı sağlık durumu politikasında; dinç bebeklerin uyku sırasında sırtüstü yatırılmasını önermiş ve bu şekilde 4 sene içinde Amerika ’da “ani bebek ölümü sendromu sıklığı % 40 azaltılmıştır

2 Bebekler sert yatakta yatırılmalıdır

Bebekleri yumuşak yatak, yastık, yorgan ya da hayvan postu gibi yüzeylere yatırmak doğru değildir Yatak, karyolaya uyumlu olmalı, yatakkaryola arasında bir parmak veya 2 cm ’den daha fazla aralık olmamalıdır Karyola parmaklıkları aralarında 2 parmak veya 5 cm genişliğinden pozitif mesafe bulunmamalıdır Ani bebek ölümü vakalarının % 30 ’undan bebeğin uygunsuz yerlerde yatırılması sorumlu tutulmaktadır

3 Bebeklerin annebaba ile birlikte yatması engellenmelidir

Ebeveyn yatakları bebek için uygun malzemeden olmadığı gibi, sigara dumanı ile bağlantı ve annebabanın ağırlığı altında kalma gibi riskleri olması nedeni ile muhakkak önerilmemektedir

4 Bebeklerin yatağında kumaştan üretilmiş oyuncaklar bulundurulmamalı ve uyurken yüzleri örtülmemelidir

Yatak çarşafları gergin ve pak olmalı, battaniye kullanılacak ise yatağın altına sıkıca saptama edilmeli ve çocuğun ancak göğsüne değin örtülmelidir Uyku tulumu kullanılması düşünülebilir

5 Annenin sigara içmesi engellenmelidir

Ani bebek ölümü sendromu ile ilgili yapılan tüm araştırmalar; hamilelikte ve doğum ardından sigara kullanımının riski arttırdığını dobra dobra ortaya koymaktadır Annenin gebeliğinde sigara içmesinin ani bebek ölümü riskini 34 kat arttırdığı bilinmektedir Hamilelikte sigara içilmesi keza erken doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebek riskini de arttırmaktadır

6 Bunaltıcı Hava önlenmelidir

Çocuklar hastalık hemen bile fazla ısınmaya neden olmayacak şekilde giydirilmelidir Bilhassa yüzüstü yatan, çok giydirilen ve battaniye ile örtülen bebeklerde ani ölüm riski artabilmektedir bu nedenle bebekler uyurken hafifçe örtülmeli ve ideal oda ısısı sağlanmalıdır

7 Erken Doğan veya da düşük doğum ağırlığı olan bebeklerde monitör kullanılabilir

Bebek ne kadar erken doğduysa ve ne kadar küçükse ani bebek ölümü riski öyle fazladır Bu bebeklerde solunum durması ve kalp hızında yavaşlama olabileceğinden evde monitör ile izlenmesi uygun olabilir Ancak konut mönitörlerinin ABÖS ’ü önlediği kanıtlanmamıştır ve Amerikan Pediatri Akademisi konut monitörlerinin bu amaçla kullanımını önermemektedir

8 Bebekler anne sütü ile beslenmelidir

Muhakkak delil olmamakla birlikte, bazı çalışmalarda anne sütü ile beslenen bebeklerde ani vefat riskinin daha az olduğu gösterilmiştir Anne sütü ile beslenenlerde enfeksiyon hastalıklarının daha eksik görülmesi ve annebebek arasındaki yakın ilişkinin ABÖS riskini azaltabileceği düşünülmektedir

Uzm Dr Gökçe BASLO *