Ankaranın Yöresel Halk Oyunları

Ankara halk müziği oyunları
Ankara halk müziği oyunlarının özellikleri

Ankara bölgesinin köylü geleneğinde ve merkezin Cumhuriyetten önceki sekene delikanlılarına mevrus (servet kalmış) görenekte (ama bunlardan hayatta kalanlar böylece azalmıştır) yaşayan olan hatıralara göre mahalli ezgilerin “kısa hava sayılanları derhal k ’milen oyunda yer alabilirler: Yandım Şeker, Mor Koyun, Mermer ve başkaları gibi ancak, oyuna da adlarını vermişlerdir; Mor Koyun oyunu vb gibi…
Erkeklerce kendi toplantılarında “Düz Oyun adıyla yürütülenler kaşıksız yani sırf parmak, bacak ve ceset hareketleriyle oynanırlar: Sabahî, Yandım Şeker, Mor Koyun ve ems ’li bu cümledendir Bağlama, eşliğiyle oynanırken türküyü oyuncular söylemez Çalanlar söyler Ankara ’nın oyun havalarında aksak tartımlar nispeten azdır ya da olur ya zamanla azalmışlardır
Ankara ahali oyuncusunun giyimi eski nesillerin görenekli kıyafetine kadar şöyleydi (ve oyun gösterilerinde aynen muhafazası şarttı) Ilk Önce kızıl börk (ya da fes), yoksa takka (takke), üzerine poşu sarık Sırtta Osmaniye dedikleri içlik, onun üzerine sırmalı kazaki ve cepken (kez ’ sırmalı) Belde şal, silâhlık ve onun gözlerinde kama, köstekli gümüş saat ve hamaylı (gümüş muskalık) Pantolon makamında zıbka ya da dizlik, ayaklara siyah diz çorabı ve topuğu basık bir kundura çeşidi olan basık giyilmiş bulunur Dizler çıplaktır
oyunları şunlardır: Zeybek Oyunu, Düz Oyun, Kaşıklı Oyun, Çarşamba Oyunu, Cirit Oyunu (Bu sonuncusu dans oyunu olmamakla beraber, kendine has bir havası vardır) Türkülü kadın ve oda oyunları bunlardan hariçtir
Ankara köylerinde on beş yaşından itibaren tüm gençler nikah ve derneklere katılabilirler Düz Oyun ’a pek bağlıdırlar Kaşıklı oyunlara da yer yer hâlâ talep ediliyor Fakat zilli oyun yalnız ücretle tutulan kadın oyuncularca yürütülür Bu hal umumidir Zeybek oyununa gelince, onu düğün alayında bulunan Zeybekler oynar Yerli giyimce “Efenin ayağında zıpka, ama “Zeybekte mutlaka dizlik vardır Oyun esnasında cepken çıkarılır, sırmalı yelekle oynanır Mümtaz günlerde davulcu dizlik giyinmek mecburiyetindedir
Her oyunun kendi karakterine yatan havaları vardır Hangi oyun yürütülecekse onun bu havalarından biri vurulur Oyuncular bu havaları iyi tanır ve işitince şevke gelerek harekete geçerler Düz Oyun, köylerde olduğu gibi, merkezin eski yerleşik sekenesi arasında da vardır
Köy düğünlerinde sürekli “Halay çekmeleroluyor Buna Alay Oyunu diyenler de görülüp, iki cümle parçası karıştırılıyor
Neşelendirici toplantılarda meşrubat alınır, okuntu (gösteri) ile çağrılanlara ikram edilir Oyuncu kadının ücreti ile alkol masraflarını okuntuyu yapan köyün delikanlıları arasında para biriktirmek suretiyle denklik dairesinde kapatırlar Nikah sahibi zenginse masrafa o da katılır Okuntuyla gelenlerin istirahatına köylü de takviye eder Gıda ve davul zurna masraflarını ise doğrudan doğruya nikah sahibi öder
Ankara dolayından meselâ Çubuk ’ta Ankara Zeybeği ’ni hâlâ bütün canlılığıyla millî günlerde bakmak mümkündür Millî oyunların şehirlerde aranır olması son yıllarda köylü oyuncuları için yeni bir şevkleniş vesilesi olmuştur Bunu milli bayramlarda renkli giyimleriyle Ankara meydanlarında oyun göstermeye inmelerinden bilmek mümkündür
Ankara dolayının özel Zeybek Havaları muhtelif olduğu gibi, türkülü Halay Havaları da vardır (Davet ve Yeldirme kısımlarıyla) Nallıhan ’ın Beydili köyünde mübâdillerden (değişmiş olanlardan) kalma bir “Hora Havası vardır Nallıhan ’da Gavuşturma (Kavuşturma) dedikleri oyun havaları vardır Bâla ’daki başlıca Halay Havaları şunlardır: Gösteri, Afşar Halayı, Allı Durna, Istek ile Ganber (Kamber), Hop Barlem, Horan (Dikdiki), Keçeli, Üç Ayak, Yanlama *