Anlatım bicimleri ve duşunceyi geliştirme yolları

Anlatım bicimleri nelerdir,
Anlatım bicimleri ve duşunceyi geliştirme yolları nelerdir,
Anlatım bicimleri ornekleri

ANLATIM BİCİMLERİ ve DUŞUNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI


Ceşitli amaclara yonelik olarak gercekleştirilen anlatımın etkileyici olması icin ceşitli yontemlere başvurulurİşte,anlatımı gercekleştirirken başvurulan bu yontemlere anlatım bicimleri diyoruz

Anlatım bicimlerini şoyle sıralayabiliriz:

1)Acıklayıcı Anlatım,

2)Oykuleyici Anlatım (Hikaye Etme)

3)Betimleyici Anlatım (Tasvir Etme)

4)Tartışmacı Anlatım

A)ACIKLAYICI ANLATIM:

Herhangi bir konu hakkında bilgiler vermek,bir şeyler oğretmek amacına yonelik anlatım bicimidir

ORNEK:Memduh Şevket Esendal oykulerini sade ve temiz bir Turkceyle yazmış,oykuculukte Cehov tarzını benimsemiştirOnun oykulerini okuyanlar eserin icinde kendilerini,cevrelerini ve hayatta karşılaştıkları kişileri bulur gibi olurlarEsendal,gunluk hayatı iyimser bir hava icinde verirOykulerindeki olaylar son derece basittir

B)TARTIŞMACI ANLATIM:

Okuyucuyu veya dinleyiciyi istenilen davranış ve duşunce bicimine yoneltmek amacıyla başvurulan bir anlatım bicimidirBu anlatım bicimiyle okuyucunun sahip olduğu duşuncenin

değiştirilmesi amaclanırYani amac duşunce ve konularda değişiklik yapmaktır

ORNEK:Edebiyat metninin dili gunluk iletişim dilinden butun butune ayrıymış gibi gorulegelmiştir bizdeİstiareli, aktarmalı, doğallıktan uzak bir dil olarak duşunulmuştur hepEdebiyat sozcuğu;suslu puslu, ozentili, abartmalı ve boş sozler yığını gibi bir anlam kazanmıştır bu yuzdenBunu da,edebiyat dilini gunluk dilden apayrı goren bir anlayışa bağlayabilirizOysa edebiyat dili gunluk dilden tumuyle kopuk bir dil değildirGundelik dilin guzel, duygusal bir doku icinde yeniden duzenlenimidir bir bakıma

C)OYKULEYİCİ ANLATIM:

Bu anlatımda amac;olayı okuyucunun gozu onunde canlandırmak,anlatmak istenileni bir olay icerisinde vermektirOykuleyici anlatımda olaylar oluş haline uygun olarak bir dizi halinde verilirse birbirine bağlanırOykuleme, tasarlanan ya da yaşanan bir olayın anlatımıdırRoman, hikaye ve masalların anlatımı oykuleyici anlatım bicimindedir

ORNEK:Ağır adamlarla kahveye girdi HasanOlanları duşundu bir sureOtursam mı oturmasam mı diye bir tereddut gecirdiSonra oturdu bir koşeye isteksizBabadan kalma tutun tabakasını cıkardı,kalınca bir sigara sardıOyle dalmıştı ki masasına konan cay bardağının sesi bile dikkatini cekmemişti

D)BETİMLEYİCİ ANLATIM (TASVİR ETME):

Betimleme en yalın bicimiyle sozcuklerle resim cizme işidirVarlıkların niteliklerini,bu varlıkların duyularımız uzerinde uyandırdıkları izlenimleri belirtmektirBetimleme nesnelerin, varlıkların, belirgin ozelliklerini tanıtıp goz onunde canlandırmaktırBu anlatımda okuyucunun ceşitli duyularına seslenilerek anlatılan varlıkla ilgili izlenim kazanılması amaclanırBu amacın gercekleşmesi icin titiz bir gozlem gerekirGozlem sırasında ayırt edici ozelliklerin anlatılmasına ozen gosterilir

ORNEK:Eski bir taş kopru gecildikten sonra fakir mahallelere giriliyor ve sefalet,butun dehşeti ve cirkinliğiyle başlıyorduOrtalarından akan cirkin sularında yarı cıplak cocuklarla camurdan kopekler, eğri buğru sokaklar Tezekten, camurdan yapılmış yarı yarıya toprağa gomulmuş penceresiz kulubeler

DUŞUNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

Bir yazıda ileriye surulen goruş ve duşuncenin inandırıcılığını sağlamak amacıyla yazar ceşitli yollara başvururDuşunceyi geliştirmek icin başvurulan yontemler şunlardır:

1)TANIMLAMA:

Bir kavrama ya da olayın belirgin ozellikleriyle tanıtılmasına tanımlama denirTanım kısaca nedir sorusuna verilen cevaptır

ORNEK:İnsan vucudunun en kucuk yapı taşına hucre denir(Nesnel)

*Yiğitlik, kahramanlık, savaş temalarını işleyen şiirlere epik şiir denir(Nesnel)

*Yaşam, guclukleri yenebilme sanatıdır(Oznel)

*Toros dağlarının etekleri Akdenizden başlar(Değil)

2)ORNEKLENDİRME:

İleriye surulen soyut duşuncenin somutlaştırılması yontemidirSoylenmek istenilenin okuyucunun kafasında canlandırılmasını sağlayan bir yontemdir

ORNEK:

Genc Kalemler hareketi,edebiyatımıza ozellikle dil konusunda yepyeni bir anlayışı getirmiştirTurkce kendi benliğine yavaş yavaş donmeye başlamış;halk,aydınların yazdıklarını anlar duruma gelmiştir1911li yıllarda yazan Omer Seyfettini, Ziya Gokalpi acıp okuyun, severek, anlayarak okursunuz yazdıklarınıSozcukler, tamlamalarhep anlayacağınız bicimdedir

3)KARŞILAŞTIRMA:

Karşılaştırmada iki varlık, iki kavram ya da iki şey arasındaki benzerlik ve karşıtlıklardan yararlanma soz konusudurBenzerliklerin ya da karşıtlıkların ortaya konması karşılaştırma ile olur

ORNEK:Ozge Aliye gore daha calışkandır

*En cok sevdiğim arkadaşım sensin

*Eski şiir hayali oğeleri yeni şiir ise somut oğeleri icerir

4)TANIK GOSTERME(ALINTI YAPMA):

Anlatılmak istenilen duşuncenin başkalarının goruşlerinden,sozlerinden yararlanarak acıklanması yoludurBaşkalarının aynı konuda soylediği sozler yazı icerisinde alıntı olarak gosterilirTanık olarak duşuncesine başvurulan kişinin, konusunda uzman guvenilir olması gerekir

ORNEK:Mutluluk, aslında herkesin cok yakınındaİsteyen herkes, her an mutlu olabilirFizolof Sokrates: Bir kitap, bir cicek, bir kuşne buyuk saadet! derken bunu anlatmıyor mu?

5)SAYISAL VERİLERDEN YARARLANMAimagesanlatimbicimlerivedusunceyigelistirmeyollari5afc94a9ae9fdpnguşunceyi inandırıcı kılmanın yollarından biri de sayısal verilerden yararlanmadırİnsanlar okuduklarının sayılarla desteklendiğini gorurlerse yazıyı daha da inandırıcı bulurlar

ORNEK:Ada pazarı Şeker Fabrikası 1953te işletmeye acıldı Kuruluşta gunde 1800 ton olan pancar işleme kapasitesi 1980de 6000 tona cıkarıldı Bu buyuk bir gelişme