Anlatım Biçimleri

Anlatımın etkileyici olması için değişik yöntemlere başvurulur Anlatımı gerçekleştirirken başvurulan bu yöntemlere “anlatım biçimleri diyoruz

Anlatım biçimleri

1)Açıklayıcı Anlatım,

2)Öyküleyici Anlatım (Hikaye Etme)

3)Betimleyici Anlatım (Tarif Etme)

4)Tartışmacı Anlatım

A) AÇIKLAYICI ANLATIM:

Herhangi bir konu hakkında bilgiler belirlemek,bir şeyler öğretmek amacına yönelik anlatım biçimidir

ÖRNEK:Memduh Şevket Esendal öykülerini sade ve temiz bir Türkçe ’yle yazmış,öykücülükte Çehov tarzını benimsemiştirOnun öykülerini okuyanlar eserin içinde kendilerini,çevrelerini ve hayatta karşılaştıkları kişileri bulur gibi olurlarEsendal,günlük hayatı iyimser bir hava içinde verirÖykülerindeki olaylar son derece basittir

B)TARTIŞMACI ANLATIM:

Okuyucuyu veya dinleyiciyi istenilen tavır ve düşünce biçimine yöneltmek nedeniyle başvurulan bir anlatım biçimidirBu anlatım biçimiyle okuyucunun sahip olduğu düşüncenin

değiştirilmesi amaçlanırYani amaç akıl ve konularda değiştirme yapmaktır

ÖRNEK:Edebiyat metninin dili jurnal irtibat dilinden bütün bütüne ayrıymış gibi görülegelmiştir bizdeİstiareli, aktarmalı, doğallıktan uzaktan bir dil olarak düşünülmüştür hepEdebiyat sözcüğü;şatafatlı, özentili, abartmalı ve manâsız sözler yığını gibi bir anlam kazanmıştır bu yüzdenBunu da,edebiyat dilini günlük dilden apayrı gören bir anlayışa bağlayabilirizOysa edebiyat dili günlük dilden baştan sona kopuk bir dil değildirGündelik dilin hoş, duygusal bir doku içinde her tarafta düzenlenimidir bir bakıma

C)ÖYKÜLEYİCİ ANALTIM:

Bu anlatımda gaye;olayı okuyucunun gözü önünde yeniden can vermek,izah etmek istenileni bir olay içerisinde vermektirÖyküleyici anlatımda olaylar oluş haline uygun olarak bir dizi halinde verilirse birbirine bağlanırÖyküleme, tasarlanan ya da yaşanan bir olayın anlatımıdırRoman, öykü ve masalların anlatımı öyküleyici anlatım biçimindedir

ÖRNEK:Ağır adamlarla kahveye girdi HasanOlanları düşündü bir süreOtursam mı oturmasam mı diye bir kararsızlık geçirdiSonra oturdu bir köşeye isteksizBabadan kalma tütün tabakasını çıkardı,kalınca bir sigara sardıÖyle dalmıştı oysa masasına konan akarsu bardağının sesi bile dikkatini çekmemişti

D)BETİMLEYİCİ ANLATIM (TANIMLAMA ETME):

Tarif en yalın biçimiyle sözcüklerle fotoğraf çizme işidirVarlıkların niteliklerini,bu varlıkların duyularımız üzerinde uyandırdıkları izlenimleri belirtmektirTanımlama nesnelerin, varlıkların, belirgin özelliklerini tanıtıp göz önünde canlandırmaktırBu anlatımda okuyucunun dağıtılmış duyularına seslenilerek anlatılan varlıkla ilgili intiba kazanılması amaçlanırBu amacın gerçekleşmesi için tedbirli bir gözlem gerekirGözlem sırasında ayırt edici özelliklerin anlatılmasına itina gösterilir

ÖrnekEski bir taş köprü geçildikten daha sonra fakir mahallelere giriliyor ve sefalet,bütün dehşeti ve çirkinliğiyle başlıyorduOrtalarından akan çirkin sularında sanki çıplak çocuklarla çamurdan köpekler, eğri büğrü sokaklar… Tezekten, çamurdan yapılmış sanki yarıya toprağa gömülmüş penceresiz kulübeler… *