Anne ve Babanın 80 Hakkı

İmamı Nesefi hazretleri bildiriyor ki:

Anababanın evladı üzerinde seksen kadar hakkı vardır Kırkı sağlığında, kırkı vefatından sonradır Sağlığında olan kırk haktan onu bedenle, onu dil ile, onu kalble, onu da para iledir



Bedenle olan hakları:

1 Hizmet ederek rızalarını almak Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:

(Anababasına hizmet edenin ömrü bereketli ve uzun olur) İslam Ahlakı



(Anababasını dine uygun hizmetleriyle razı eden, Allah’ı razı etmiş olur, onları gazaplandıran, Allah’ı gazaplandırmış olur) İbni Neccar



(Anababası, yanında ihtiyarladığı halde, rızalarını alamayıp Cenneti kazanamayanın burnu sürtsün) Tirmizi



Hasanı Basri hazretleri, Kâbe’yi tavaf ederken sırtında yük olan bir zat görüp der ki:

Niçin yükle tavaf ediyorsun?

Bu yük değil, babamdır Bunu Şamdan yedi defa getirip tavaf ettim Çünkü, bana dinimi, imanımı öğretti Beni İslam ahlakı ile yetiştirdi

Kıyamete kadar böyle arkanda taşısan, bir defa kalbini kırmakla bu yaptığın hizmet boşa gider Bir defa da gönlünü yapsan, bu kadar hizmete karşılık olur



Anababaya hizmette kusur etmemelidir Hz İbni Abbas, Anababana karşı, kusurlu, güçsüz, aşağı bir kölenin, sert, kaba efendisine karşı bulunduğu hal üzere ol!buyurdu



Anneye hürmet ve hizmet, babadan önce gelir Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:

(Anneye yapılan iyiliğin ecri iki mislidir) İGazali



(Önce annene, sonra babana, kız kardeşine, erkek kardeşine ve sırası ile diğer yakınlarına iyilik et!) Nesai



(Veysel Karani’nin kavuştuğu bütün ihsan ve dereceler, anasına yaptığı iyilik sebebiyledir) RNasıhin



(Ya Resulallah, annem müşriktir Ona iyilik etmem caiz midir?) diye sorana, (Evet, annene iyilik ve ihsanda bulun!) buyuruldu (Ebu Davud)



Her Peygamber, kendi annesinden de üstündür Buna rağmen, Peygamberler de, annelerine hürmet ve hizmet etmişlerdir



Kâfir olan anababaya hizmet etmek, nafakalarını vermek, ziyaretlerine gitmek gerekir Küfre sebep olan şeyleri yaptıracaklarından korkulursa, ziyaretlerine gidilmez (Bezzâziyye)



Hz Musa, Cennetteki komşusunun kim olduğunu Hak teâlâdan sorup öğrendikten sonra yanına gider Bu bir kasaptır Kasap, bir parça et pişirir Asılı zenbili aşağı alır, çok zayıf bir kadına et ve su verir Üstünü başını temizleyip, zenbile koyar Kasap, (Bu annemdir Yaşlanıp bu hale girdi; sabahakşam böyle bakarım) der Kasabın annesinin, (Ya Rabbi oğlumu Cennette Musa aleyhisselama komşu eyle) dediğini Hz Musa da işitir Kasaba, (Müjde, Allahü teâlâ, seni Musa aleyhisselama komşu etti) buyurur (Şir’a)



2 İyilik etmek Anababaya iyilik ve ihsan, evlada farzdır Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:

(Anababasına iyilik eden evlat, Peygamberlerle beraber Cennete girer) İRafii

(Anababasına iyilik edenin ömrü uzun, rızkı bereketli olur) İAhmed

(En faziletli amel, vaktinde kılınan namazdan sonra anababaya iyiliktir) Müslim



(Anababaya ihsan, bedbahtlığı saadete çevirir, ömrü uzatır ve insanı kötü ölümden korur) Ebu Nuaym



(Anababanıza ihsan ederseniz, çocuklarınız da size ihsan eder) Taberani

(Sen de malın da babana aittir) İbni Mace



3 Asi olmamak, karşı gelmemek Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:

(Anababaya karşı gelmek büyük günahtır) Buhari

(Anababasına asi olan Cennete giremez) Nesai

(Anababasına karşı gelenin ömrü bereketsiz ve kısa olur) İslam Ahlakı



İmanı olanlardan Cehennemden en sonra çıkacak olanlar, Allahü teâlânın yolunda olan anababasının İslamiyet’e uygun olan emirlerine asi olanlardır



Anababanın ve hiç kimsenin, dine uymayan emri yapılmaz Fakat, anababaya, yine tatlı söylemek, onları incitmemek gerekir



Anababa kâfir ise, onları kiliseden, meyhaneden, sırtta taşıyarak bile, geri getirmek gerekir Fakat, oralara götürmek gerekmez



Anababa zalim de olsa, onlara karşı gelmek, onlarla sert konuşmak caiz değildir

(Anambabam çok şefkatsiz, onlara nasıl itaat edeyim) diyen bir kimseye, Resulullah efendimiz buyurdu ki:

(Anan seni 9 ay karnında gezdirdi 2 yıl emzirdi Seni büyütünceye kadar koynunda besledi ve kucağında gezdirdi Baban da seni büyütünceye kadar birçok zahmete katlandı İdare ve maişetini temin etti Sana dinini, imanını öğretti Seni islam terbiyesi ile büyüttü Şimdi nasıl olur da, şefkatsiz olurlar? Bundan daha büyük ve kıymetli şefkat olur mu?) Ey Oğul İlmihali



(Ya Resulallah, yaşlı anama elimle yedirip içiririm Abdestini aldırır, sırtımda taşırım Hakkını ödemiş olur muyum) diye soran kişiye buyurdu ki:

(Hayır yüzde birini bile ödemiş olamazsın O sana, yaşaman için hizmet ediyordu, sen ise, ölümünü bekleyerek hizmet ediyorsun Ancak Allahü teâlâ, bu az iyiliğine karşılık çok sevap ihsan eder) RNasıhin



Bir zat, (Ya Resulallah, anababa, evladına zulmetse de rızalarını almayan Cehenneme girer mi) diye sorunca, cevaben 3 defa (Evet zulmetseler de rızalarını almayan Cehenneme girer) buyurdu (Beyheki)



Şu halde anababa zalim olup, evlada zulmetseler de, günah işlemeyi emretseler de, yine onları üzmemeye, küstürmemeye çalışmalıdır! Günah olan emirleri yapılmaz ama, yine de onları üzücü söz söylemek caiz olmaz



Anababa kötü bile olsa, yine onlarla iyi geçinmelidir! Ziyaretlerini terk etmek büyük günahtır Hiç olmazsa, selam göndererek, tatlı mektup yazarak, telefon ederek, bu günahtan kurtulmalıdır!

Kur'anı kerimde 3 şey, 3 şeyle beraber bildirildi Biri yapılmazsa, ikincisi kabul olmaz Peygambere itaat edilmezse, Allah’a itaat edilmiş olmaz Anababaya şükredilmedikçe, Allahü teâlâya şükredilmiş olmaz Malın zekatı verilmedikçe, namazlar kabul olmaz (Tefsiri Mugni)



4 İtaat etmek, karşı gelmemek, günah olmayan emirlerini yapmak

Hz Musa, Allahü teâlâdan 9 defa nasihat istedi Hepsinde de, anababaya itaat etmesi emrolundu Hadisi şerifte buyuruldu ki:

(Anababaya itaat, Allah’a itaattir, onlara asi olmak, Allah’a asi olmaktır) Taberani

Babasına asi gelen, çocuğundan mürüvvet göremez, muradına kavuşamaz, ailesi ile geçinemez, evinin tadı bozulur (Şir’a)



5 Sert bakmamak, şefkatle, sevgi ile bakmak Anababasına şefkat ve sevgi ile bir defa baksa, kabul edilmiş bir hac sevabına kavuşur

Peygamber efendimiz (Anababanın yüzüne merhametle bakana, hac ve umre sevabı yazılır) buyurunca, (Günde bin defa bakarsa da böyle midir?) denildi Cevaben buyurdu ki:

(Günde yüzbin defa baksa da) RNasıhin

Yine buyurdu ki:

(Anababanın yüzüne sevgi ile bakmak ibadettir) Ebu Nuaym


6 Üzmemek, incitmemek, rızalarını kazanmak Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:

(Rabbin rızası, anababanın rızasında, gazabı da, anababanın gazabındadır) Buhari

(Anababasının rızasını alan mümine Cennetten iki kapı, üzene de Cehennemden iki kapı açılır) Beyheki



(Anababasını razı eden mümin, ne yaparsa yapsın Cehenneme girmez, inciten de Cennete girmez) Şir’a



(Hak teâlâ, bazı günahların cezasını kıyamete kadar geciktirir Anababaya isyan bundan müstesnadır) Hakim



Anababayı üzmek, onlara eziyet etmek büyük günahtır Anababanın veya hiç kimsenin günah olan emirleri yapılmaz Anababanın yemeklerinde haram karışığı olduğu şüpheli olsa, anababa bu yemekten yemesi için evladını zorlasa, evladın o yemekten yemesi gerekir Çünkü şüpheli şeylerden kaçınmak vera, anababanın rızasını almak ise vaciptir Fakat gayrı meşru emirleri dinlenmez Mesela onlar, (İçki iç, namaz kılma, yoksa senden razı olmayız) deseler de, haram olan şeyler yapılmaz Çünkü (Halıka isyan olan işte, kula itaat edilmez) emri vardır Hak teâlâ buyuruyor ki:

(Biz, insana, anababasına iyi davranmasını tavsiye ettik Eğer onlar, seni, hakkında bilgin olmayan bir şeyi bana ortak koşman için zorlarlarsa, onlara itaat etme) Ankebut 8



Anababası günah işleyen çocuk, bunlara bir defa nasihat eder Kabul etmezlerse, susar Onlara dua eder



7 İzinsiz sefere gitmemek

Hacca giderken, muhtaç olmayan anababadan izin almak sünnettir

Anababa muhtaç ise, izinsiz gitmek haramdır Anababası muhtaç olmayan, onlardan izinsiz farz olan hacca gidebilir Fakat nafile olan hacca izinsiz gidemez (Reddül Muhtar)



Cihad için izin isteyen birine Peygamber efendimiz, anababasının sağ olduğunu öğrenince, (Burada kal, onlara hizmet et, onlara hizmet cihaddır) (Buhari)



Cihada gitmek için gelen başka birisine de buyurdu ki:

(Annenin yanından ayrılma! Cennet onun ayağı altındadır) Nesai



Biri de, hicret etmek için gelip, (Ya Resulallah, anababamı ağlatarak geldim) dedi Peygamberimiz, bu duruma üzülerek buyurdu ki:

(Hemen git, onları ağlattığın gibi güldür!) Ebu Davud

Anababayı ziyaret etmemek büyük günahtır Hiç olmazsa, selam göndererek, tatlı mektup yazarak bu günahlardan kurtulmalıdır



8 Saygıda, hürmette kusur etmemek Hadisi şerifte buyuruldu ki:

(Büyüğünü saymayan bizden değildir) Tirmizi

Onları görünce ayağa kalkmak, yanlarına gitmek, onlar oturuncaya kadar ayakta durmak, izinsiz oturmamak gerekir Otururken edepli oturmalı, ayağını uzatarak oturmamalı, bacak bacak üstüne atmamalıdır Onlar bana bir şey demiyor diye bunları ihmal etmemelidir



9 Onlarla yolda giderken, arkalarından gitmek Zaruretsiz önlerinde yürümemek



10 Çağırınca, hemen kalkıp yanlarına gitmek, buyurun demek Anababa çağırınca, farz namazı bozmak caiz olur ise de, ihtiyaç yoksa, bozmamalıdır Sünnetler bozulur Hak teâlâ, buyurdu ki:

(Ya Musa, benim indimde çok ağır ve büyük bir günah vardır ki, o da, anababa evladını çağırınca, emrine uymamasıdır) İslam Ahlakı



Dil ile olan hakları:

1 Yumuşak söylemek, tevazu etmek Öf bile dememek Hak teâlâ buyuruyor ki:

(Biz insana, anababasına iyilik etmesini tavsiye ettik) Ahkaf 15



(Rabbin, yalnız kendisine kulluk etmenizi, anababanıza da iyi davranmanızı emretti Onlardan biri veya ikisi senin yanında yaşlanırsa, kendilerine öf bile deme; ağır söz söyleme, onlarla yumuşak ve tatlı konuş, onlara acı, tevazu kanadını gerip Rabbim, küçükken beni yetiştirdikleri gibi sen de onlara merhamet etdiye dua et) İsra 23, 24



Hasanı Basri hazretleri buyurdu ki:

(Âlim bir evladın anababası kâfir olsa, kuyudan su çekmeleri için ona muhtaç olsalar, o da birkaç kova çektikten sonra öf dese, bu sebeple bütün amellerinin sevabı yok olur)



2 Konuşurken sesini, onların sesinden yüksek çıkarmamak



3 Yanlarında çok konuşmamak, edebi aşmamak Anababa bildiği şeyleri de anlatsa, yine aynı şeyler mi dememek Hiç duymamış gibi can kulağı ile dinlemek



4 Kaba, dokunaklı ve argo söz söylememek Mesela iki kardeşi olan biri, öteki kardeşini kastedip (Oğlun şunu yaptı Ben yapsam kıyameti koparırdınız) veya (Anne torunu tepene çıkartıyor, çok şımartıyorsun Söz dinletemiyoruz) gibi sözlerle anababayı üzmemelidir Çocuklarını anababanın yanında dövmemeli, azarlamamalıdır Böyle şeyler anababayı üzer



5 Hanımını onlardan üstün tutmamak Peygamber efendimiz buyuruyor ki:

(Hanımını anasından üstün tutana lanet olsun! Onun farz ve diğer ibadetleri kabul olmaz) Şir’a



6 İsimleri ile çağırmamak, sözlerini kesmemek, sözlerinin arasına girmemek Bilgiçlik taslamamak Anababa yanlış da söylese, öyle değil diyerek itiraz etmemek



7 Anababanın arasını açacak söz ve hareketlerden uzak durmak Anababa ile oğul veya kızın arasını açacak işlerden uzak durmak Gelinleri, anababa ile oğullarının arasını açacak sözlerden uzak tutmalıdır Peygamber efendimiz, (Ana ile oğulun arasını açana lanet olsun) buyurmuştur (Gunye)



8 Konuşurken, yap, yapma gibi ifadeler kullanmamak Yapar mısın gibi ricada bulunmalıdır



9 Hayır dualarını almak Anababa duasını ganimet bilmek Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:

(Üç kişinin duası kabul olur Anababa, mazlum ve misafirin duası) Tirmizi

(Anababanın duası, ilahi hicaba ulaşır, duaları kabul olur) İbni Mace



10 Beddualarını almamak Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:

(Anababanın çocuğuna ve mazlumun zalime olan bedduaları, reddolmaz) Tirmizi



(Kendinize, evladınıza ve malınıza beddua etmeyin! Duaların kabul olduğu bir saate rastlar da bedduanız kabul olur) Müslim



Anababa çağırdığı zaman herhangi bir işle uğraşırsan, hemen onu terk edip, derhal anababanın emrine koş! Ananbaban sana kızıp bağırırsa, onlara sen bir şey söyleme! Ananınbabanın duasını almak istersen, sana emrettikleri işleri çabuk ve güzel yapmaya çalış! Bu işini beğenmeyip sana gücenmelerinden ve beddua etmelerinden kork! Sana darılır iseler, onlara karşı sert söyleme! Hemen ellerini öperek gazaplarını teskin et! Ananınbabanın kalblerine geleni gözet! Çünkü senin saadet ve felaketin, onların kalblerinden doğan sözdedir Ananbaban hasta ise, ihtiyar ise, onlara yardım et! Saadetini onlardan alacağın hayır duada bil! Eğer onları incitip, beddualarını alırsan, dünya ve ahiretin harap olur Atılan ok tekrar geri yaya gelmez Onlar hayatta iken, kıymetini bil!



Kalb ile olan hakları:

1 Acımak, merhamet etmek Hadisi şerifte buyuruldu ki:

(Merhamet etmeyene, merhamet edilmez, acımayana acınmaz) Müslim



2 Sevmek Her fırsatta anababanın ellerini öpmeli, sevdiğini hissettirmelidir Hadisi şerifte buyuruldu ki:

(Annesinin ayağını öpen, Cennetin eşiğini öpmüş olur) Şir’a



3 Sevinçlerine sevinmek Bir şeye sevinince, (Ne iyi olmuş, hayırlı olsun) gibi sözlerle memnuniyetini bildirmelidir



4 Üzüntülerine üzülmek, dertleri ile hemdert olmak Bir şeye üzülmüşlerse, (Geçmiş olsun) diyerek ilgilendiğini, üzüldüğünü bildirmeye çalışmalıdır



5 Çok söylemelerinden incinmemek İncinse bile, kesinlikle incindiğini hissettirmemek



6 Sitem ve cefalarına kızmamak Sözlerini hiç duymamış gibi hareket etmek



7 Onlardan razı olmak Ne yapıp yapmalı, onların rızalarını almaya çalışmalıdır Hadisi şerifte buyuruldu ki: (Allah’ın rızası anababanın rızasındadır) RNasihin



8 İncitmekten çok korkmak İsra suresinin 23 âyeti kerimesinde anababaya iyi davranmak, onlara yumuşak ve tatlı söylemek emredilmektedir Gaflete düşüp anababanın kalbini kırarsan, derhal rızalarını almaya çalış, yalvar ve ne yaparsan yap, onların gönlünü al!



9 Nazlanmamak Aksine onların nazına katlanmalıdır Çünkü anababa küçükken bizim çok nazımızı çektiler Nazlanma sırasının onlarda olduğunu unutmamalıdır



10 Sıkıntı görse de, ölseler de kurtulsak diye düşünmemek, çok yaşamalarını arzu etmek Onlar, bizden çok sıkıntı gördükleri halde, yaşamamızı istemişlerdi İcabında kendileri aç durup bizi doyurmuşlardı



Mal, para ile olan hakları:

1 Kendinden önce, onlara elbise almak Kendi yiyeceğinden iyisini onlara vermek



2 Uzakta iseler ziyaretlerine gitmek Anababa ve mahrem akrabaları ziyaret etmek vaciptir Hiç olmazsa, selam göndererek, tatlı mektup yazarak bu günahlardan kurtulmalıdır Ziyarette sıra, ana, baba, evlat, dede, nine, kardeş, amca, hala, dayı ve teyzedir



3 Beraber yemek



4 Arzularını sormak, öğrenip yerine getirmek



5 Evlerini temizlemek, boyamak, tamir etmek



6 Para vermek İhtiyaçları olup da söyleyemezler belki



7 Malı, parayı onlara serbest etmek Ne zaman isterseniz, malım, param size feda olsun demeli, bir kızgınlıkları varsa, bu yolla onları teskin etmelidir Anababaya harcanan paradan sual olunmaz Muhtaç olan anababaya yardım farzdır Kur'anı kerimde buyuruluyor ki:

(Anababaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yolculara infak edin!) Bekara 215



Kime infak edeceğini soran kimseye Resulullah efendimiz, (Kendine, anababana, sonra hanımına ve çocuklarına, hizmetçine bundan sonrasını da artık sen bilirsin) buyurdu (Nesai)



Babası hasta olup, bakacak kimse bulunamazsa, kocasından izinsiz gidip hizmet eder Zimmi baba da böyledir Çocuk, zengin olan babasına bakmaya mecbur değildir (Bezzâziyye)



Zengin çocuğun, fakir olan anababasına nafaka vermesi farzdır Fakir kimsenin, fakir babasına nafaka vermesi farz değildir Fakir olan anababasını kendi evine alıp, birlikte otururlar (Fetavai Hayriyye)



Anababadan birine iyilik edince öteki incinirse, babaya hürmet ve itaat etmeli, anaya hizmet, yardım ve ihsan etmelidir



8 Ara sıra güzel yemek yapıp, davet etmek Gönülleri ister de, belki söyleyemezler



9 Dostlarını, dost bilip davet ederek gönüllerini almak Düşmanlarından da uzak durmaya çalışmak



10 Hastalandıkları zaman, tedavileri ile meşgul olmak, ilaç almak Bir bakıcı, bir hizmetçi tutmak yerine, bizzat kendisi hizmet etmeye çalışmalıdır



Vefatlarından sonraki 40 hak:

1 Definlerinde erken davranmak



2 Sünnet üzere yıkamak Bu işi bilen iyi kimselere yıkatmalıdır



3 Sünnet üzere kefenlemek



4 Caiz olmayan kefen yapmamak



5 Sünnet olan sayıya dikkat etmek Erkeklere 3 parçadan fazla yapmamak



6 Kefende israf etmemek



7 Helal parasından kefen almak



8 Cenaze namazını biliyorsa kendisi kıldırmak Bid'at ehli kimselere kıldırmamak



9 Onlara hep dua etmek Bir hadisi şerif meali: (Anababasına dua etmeyenin rızkı kesilir) Şir’a



10 Toprağa kendisi koymak



11 Mezarı kazan ve çalışanları memnun etmek



12 İyi ve salih kimselerin arasına defnetmek



13 Kötülerin arasına gömmemek Çünkü kötü komşudan onlara sıkıntı gelir



14 Kabrin üzerini balık sırtı gibi yapmak



15 Kerpiç kullanmak



16 Pişmiş tuğla kullanmamak Çivi, tuğla gibi fırınlanmış şeyleri kabrin içinde kullanmak mekruhtur Kabrin üstünü, dışardan tuğla ve mermerle örtmek caizdir



17 Toprağı başında sadaka vermek



18 Kabir başında dua etmek Sadakayı ve duayı geciktirmemek 40 ve 52 gece gibi bid'at olan işlerden uzak durmak



19 Borçlarını ödemek



20 Telkini kendi vermek



21 İskatını hemen yapmak Ölünün namaz ve oruç borcu için, başkası onun yerine namaz kılamaz ve oruç tutamaz Hadisi şerifte buyuruldu ki:

(Başkası yerine oruç tutulmaz ve namaz kılınmaz Fakat onun orucu ve namazı için fakir doyurulur) Nesai



22 Mezar taşına caiz olmayan ifadeler yazdırmamak Mesela Fatiha veya Besmele veya âyet yazmak caiz değildir Latin harfleriyle de caiz olanı yazmamalıdır Başkaları uzun yıllardan beri yazıyorsa da, caiz değildir



23 Vasiyetlerini yerine getirmek Dine uygun değilse yerine getirilmez



24 Namazlardan sonra dua edip, sevaplarını onların ruhlarına göndermek Hadisi şerifte buyuruldu ki:

(Anababasına asi olan, vefatlarından sonra, onlar için dua etse, Allahü teâlâ, onu, anababasına itaat edenlerden yazar) İbni Ebiddünya



25 Sevabı onlara olmak üzere oruç tutmak



26 Sevabı onlara olmak üzere hac etmek Âlimlerin çoğuna göre anababa için hac caizdir

Hadisi şerifte buyuruldu ki:

(Ölmüş anababası adına hac edene, hem kendi, hem de anababası için hac yapmış sevabı verilir Anababasının ruhuna müjde verilir) Dare Kutni



27 Sevabı onlara olmak üzere sadaka vermek Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:

(Sadaka verirken, sevabını müslüman anababanızın ruhuna niye hediye etmezsiniz? Hediye ederseniz, verdiğiniz sadakanın sevabı, onların ruhuna gideceği gibi, sevabından hiçbir şey eksilmeden size de yazılır) Taberani



28 Kabirlerini ziyaret edip Kur'anı kerim okumalıdır Hadisi şerifte buyuruldu ki:

(Anababasının veya birinin kabrini ihlasla ve mağfiret umarak ziyaret eden, kabul olmuş bir hac sevabı alır ve bunu âdet edinenin kabrini de melekler ziyaret eder) Hakim



29 Kabirlerini Cuma günleri ziyaret etmek Hadisi şerifte buyuruldu ki:

(Anababanın kabrini, Cuma günleri ziyaret edenin günahları affolur, haklarını ödemiş olur) Tirmizi



30 Ziyarette dua ve Kur'anı kerim okumakla meşgul olmak, uygunsuz söz söylememek



31 Sağlıklarında incinmiş iseler, çocuk salih olunca razı olurlar Onların öğrettikleri iyi şeylerle amel ettiği müddetçe, sevabı onlara da ulaşır



32 Onlardan kötü bir yol edinmiş ise, her yaptığından onlara da günah ve azap gider Bunun için, onlardan veya onların vasıtası ile öğrendiği kötü şeyleri terk etmeli, kendi kötü amelleri ile, onlara kabirde azap ettirmemelidir



33 Anababaya sövmemek Hadisi şerifte, (Anababaya sövmek büyük günahtır) buyuruldu (Buhari) Yani birinin anababasına söversen, o da senin anababana sövebilir



34 Yakınlarına iyi davranmak Hadisi şerifte buyuruldu ki:

(Ölmüş anababa için dua ve istiğfar etmek, borçlarını ödemek, dostlarına ikram etmek, onların yakınlarını ziyaret etmek, iyi davranmak suretiyle onlara ikramda bulunun) Hakim



35 Dostlarını ziyaret etmek Hadisi şerifte buyuruldu ki:

(Babası öldükten sonra, onun dostlarını ziyaret eden, en iyi iyiliği yapmış olur) Müslim



36 Dostları ile görüşmek Hadisi şerifte (İyiliklerin en mükemmeli, baba dostunu görüp gözetmektir) buyuruldu (Müslim)



37 Fıtır bayramında, sevabı onlara olmak üzere sadakai fıtır vermek



38 Kurban bayramında sevabı onlara olmak üzere kurban kesmek



39 Anababanın sevdiği yemeği yapıp, fakirlere verip ruhlarını şâd etmek



40 Kötülüklerini söylememek Hadisi şerifte (Ölülerinizi hayırla anın, iyiliklerini söyleyin, kötülüklerini açıklamayın) buyuruldu (Tirmizi)