Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
ANOREKSİYA NERVOZA
Genç kızların kültür değişimine bağlı olarak sıhhatsiz vücut tartısına ulaşma istemleri duyusal faktörlerin yanında önemli hastalık tetikleyicisidir. Günümüzde bireyler sıhhatsiz diyet yapma sonucunda önemli illetlere yakalanmakta ve tedavisi olmayan problemlerle karşılaşmaktadır.
Yapılan araştırmalar sonucu ergenlik çağındaki sağlıklı erkeklerin 1/3’ünün, kızların 1/2’sinin kendilerini şişman buldukları belirlenmiştir. Bu nedenle ergenler kilo almamak velev kilo vermek için büyük uğraş gösterirler. Diyet yapma konusunda katı ve seçici davranırlar ve daha süratli kilo vermek için çok kısıtlı güç içeren, sıhhatle bağdaşmayan diyetlerle muvaffakiyete ulaşmaya çalışırlar. Münasebetiyle tehlikeli sonuçlarla karşılaşırlar.
Bunların en belirgini, yeme davranış bozukluğu ile seyreder. Aneroksia nervoza (açlık hastalığı), binge feeding (çılgınca yemek yeme) yahut bulimia nervoza denilen ruhsal yeme davranış bozukluğu en sık görülenleridir. Bu marazların temel sorunu algılamada olan kıymetli eksikliktir. Tedavinin zayıflığı ya gecikmesi halinde, yeme bozuklukları ağır beslenme bozukluklarına neden olur. Unutulmaması gereken en değerli nokta; bu davranış bozukluklarında iştah kaybı muhakkak yoktur.
Birinci sefer 1689’da Richard Maton marazdan 16 yaşında bir kızda bahsetmiştir. Son 50 yıldaki çalışmalara nazaran; Anoreksiya Nervoza (AN) oluşumunda biyolojik, ruhsal ve sosyo - kültürel etkenlerin varlığı kabul edilmiştir.
Garp topluluklarında 12 - 18 yaş öbeğinde 1/100-250, 6 yaşında ve menopozda da görülmesine karşın en geniş yaş sonu 10 - 35’tir. ABD’de %1.5 - 6 nispetinde görülmektedir. Hatunlarda daha sık görülmektedir (E/K:1/2). Orta ve üst sosyo - ekonomik öbekte daha sık görülmektedir.
AN: Ölçüsüz zayıflamaya karşın şişman olmaktan ağır bir biçimde korkma, vücut imgesinde bozukluk, sıradan vücut yükünün en az %25’i kadar yük kaybetme, yaş ve boya nazaran olağan tartının alt sonuna gelmeyi reddetme, fizikî illetin olmaması ile belli başlı bir yeme bozukluğu biçiminde tanımlanır.
Klasik psikaanalitik teoriye nazaran; AN’nın başlangıcı evladın veladetine kadar uzanır. Ana - evlat alakası, evladın kişiselleşme devri kıymetlidir. Adolesanın psikoseksüel bozuklukları, vücut imgesinden korkma, hatun cinselliğinin reddi, ana - peder kaybı ortaya çıkmasındaki etkenlerdendir. Kişi umumide kendine itimadını artırmak ismine diyet yapmaktadır. Adetten kesilme, kalp ritminde bozukluk, ölçüsüz hareketlilik, kusma, bulimia ataklarından en az ikisi görülmektedir.
Klinik bulguları arasında; karamsarlık, alınganlık, cinsî istek azalması, uyku düzensizliği, aileyi inkar, depresyon üzere ruhsal; deri kuruluğu, saç dökülmesi, tırnak kırılması, kabızlık, gaz, çabuk doyma, kusma, adetten kesilme, üşüme, şiddetli zayıflama, büyümede duraklama, düşük tansiyon, diş kayıpları, ödem, şeker düşüklüğü, kemik erimesi üzere fizikî bulgular göze çarpmaktadır.
Umumide karbonhidratlı besinleri terk eder, düşük güçlü, su içeriği yüksek, hacimli besinleri ve bol bol meyveyi tercih ederler.
Kişi ağrılarından bile zevk alır. Zira bu durum onun besinlere karşı koyabilme ve kendi vücudunu denetim edebilmesinin bir göstergesidir. Birinci başlarda hissedilen açlık, yaklaşık bir yıl içerisinde azalır ve kaybolur.
Başlangıçta aç kalamayan birey bir şeyler mahal, pişman olur, isteyerek kusmaya başlar. Laksatif ve diüretik (idrar söktürücü ilaçlar) alırlar.
Bilinci; yemekler, yemek pişirme ile ilgilidir. Yemek kitaplarını okur, besinlerin güç kıymetlerini öğrenir. Diğerleri için şık yemekler yapar, ama kendisi yemez.
Hastanın vücut tartısının düzeltilmesi, alışılagelmiş yemek yeme alışkanlığının kazandırılması, zayıflamaya çalışmasının engellenmesi, inancının ve bireyselliğinin sağlanması esastır. Fizikî komplikasyonların ve psikiyatrik semptomların tedavi edilmesi, illetin tekrarlamasının önlenmesi temel emeldir ama %50 ihtimalle tekrar görülür.
Yatak istirahatı, tüple beslenme, damar içi beslenme, psikoterapi, ilaç tedavisi, davranış değişikliği tedavisi, ehliyetli ve istikrarlı diyet tedavisi ile detaylı bir diyet eğitimi gereklidir.
Psikiyatrist + Diyetisyen + Hemşire ekip halinde çalışmalıdır.
Vücut yükü haftada 2 kez, birebir saatte, tıpkı baskülde, tıpkı kıyafetle ölçülmelidir. Anoretik kişi kilo alırken panik halindedir.
Gizlice kusabilir, yiyecekleri çöpe atabilir, saklayabilir. Ziyaretçilerden laksatif alıp kullanabilir. Şiddetli su içerek kusmayı provoke edebilir.
Karbonhidratlı besinleri yememek için pazarlık yapar, düşük güçlü besinleri seçer.
Çok egzersiz yapar.
Tartım öncesi çokça likit alır.
Elbiselerinin altına tartı saklar.
Kat kat giyinir.
İsteyerek kabız olur.
Bu nedenle hastanın ne devir tartılacağını bilmemesi gerekir. En düzgün ilacın yemek olduğu, 3 öğün nizamlı beslenmesi gerektiği anlatılmalıdır.
Aneroksia Nervozalı Insanlar:
Aç olduklarını inkar ederler.
Yemeği reddeder. Örneğin 1 tabak içerisine 1 adet nohut adedini koyar çatal ve bıçakla ikiye bölüp taraf ve doyduğunu söyler.
Kısa müddette yemek yememeye bağlı çok tartı kaybederler.
Inançsız, huysuz, depresif ve hiperaktif olurlar.
Besinlerin güç pahaları, şişmanlıkla ilgili bahisleri ezbere bilirler.
Zayıflarlar, lakin kendilerini hala şişman görürler.
Çok ağır egzersiz yaparlar. Örneğin o sıhhatsiz vücutlarına karşın daima yürür, meskende sandalye yüzü görmezler.
Kabızlık baş düşmanlarıdır, adet periyodundan kesilirler.
Karşı cinse karşı birçoklarında ilgisizlik vardır.
Kollarda ve yüzde ince tüyler oluşur.
Kusma tipik belirtisidir. Fakat birlikte yaşayan aileye kustuğunu ayan etmemek için elinden gelen her şeyi yaparlar. Kustukları lakin klozetin iç kapaklarına sıçrayan taneciklerden ve kesif kokudan anlaşılır. Ya da dişlerinin çürümesinden.
Bulimia Nervozalı Şahıslar:
Zımnî yemek yiyicilerdir.
Yemekten sonra banyo, tuvalete giderek yediklerini çıkartırlar.
Bazen çok kilolu bazen de zayıf olurlar. Vücut yükleri çok sık değişir.
Yemek yedikten sonra mahcup olup depresyona girerler.
Paratroid (kulak altında bulunan) bezleri şişkin olur.
Çoğunlukla alkol ve ilaç kullanırlar.
Kusma ile oluşan asit diş minelerine zarar verir.
Adet periyotları sistemsiz seyreder.
Ne Yapmalı, Bu Meseleye Nasıl Yaklaşmalı?
Kişi şayet bu tip beslenme bozukluğu hissediyorsa hiç beklememeli. Tıbbi, ruhsal ve besleneme konsültasyonu içeren kombine tedavi için ailece sıhhat kuruluşuna başvurmalıdır. Tedavi için dirence, uzun soluklu bir tedavi sürecine, şayet geç kalınmışsa oluşmuş zararları öğrenmeye hazır olunmalıdır. Tedavi birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir. Yeme bozukluklarının belirtileri ve davranış formu kolaylıkla geçmez. Lakin gerçek ekip ve uygun bir yardımla güzelleşme bahtı yakalanabilir.
Bunun üzere olumsuz vücut imajı kuşkusunda bulunan ergen bireylerin kesinlikle beslenme eksperine gidip vücut tartılarının sağlıklı amaçlar içerisinde olup olmadığı hakkında haber alması, şayet kilo fazlalığı varsa büyüme ve gelişme faktörlerini engellemeyecek formda sağlıklı beslenme programı ile inançlı kilo kaybına başlamaları yemek yeme bozukluklarının görülmesini pürüzler. Bunun için sağlıklı beslenme prensiplerinden muhakkak taviz verilmemesi gerekmektedir.
Genç kızların kültür değişimine bağlı olarak sıhhatsiz vücut tartısına ulaşma istemleri duyusal faktörlerin yanında önemli hastalık tetikleyicisidir. Günümüzde bireyler sıhhatsiz diyet yapma sonucunda önemli illetlere yakalanmakta ve tedavisi olmayan problemlerle karşılaşmaktadır.
Yapılan araştırmalar sonucu ergenlik çağındaki sağlıklı erkeklerin 1/3’ünün, kızların 1/2’sinin kendilerini şişman buldukları belirlenmiştir. Bu nedenle ergenler kilo almamak velev kilo vermek için büyük uğraş gösterirler. Diyet yapma konusunda katı ve seçici davranırlar ve daha süratli kilo vermek için çok kısıtlı güç içeren, sıhhatle bağdaşmayan diyetlerle muvaffakiyete ulaşmaya çalışırlar. Münasebetiyle tehlikeli sonuçlarla karşılaşırlar.
Bunların en belirgini, yeme davranış bozukluğu ile seyreder. Aneroksia nervoza (açlık hastalığı), binge feeding (çılgınca yemek yeme) yahut bulimia nervoza denilen ruhsal yeme davranış bozukluğu en sık görülenleridir. Bu marazların temel sorunu algılamada olan kıymetli eksikliktir. Tedavinin zayıflığı ya gecikmesi halinde, yeme bozuklukları ağır beslenme bozukluklarına neden olur. Unutulmaması gereken en değerli nokta; bu davranış bozukluklarında iştah kaybı muhakkak yoktur.
Birinci sefer 1689’da Richard Maton marazdan 16 yaşında bir kızda bahsetmiştir. Son 50 yıldaki çalışmalara nazaran; Anoreksiya Nervoza (AN) oluşumunda biyolojik, ruhsal ve sosyo - kültürel etkenlerin varlığı kabul edilmiştir.
Garp topluluklarında 12 - 18 yaş öbeğinde 1/100-250, 6 yaşında ve menopozda da görülmesine karşın en geniş yaş sonu 10 - 35’tir. ABD’de %1.5 - 6 nispetinde görülmektedir. Hatunlarda daha sık görülmektedir (E/K:1/2). Orta ve üst sosyo - ekonomik öbekte daha sık görülmektedir.
AN: Ölçüsüz zayıflamaya karşın şişman olmaktan ağır bir biçimde korkma, vücut imgesinde bozukluk, sıradan vücut yükünün en az %25’i kadar yük kaybetme, yaş ve boya nazaran olağan tartının alt sonuna gelmeyi reddetme, fizikî illetin olmaması ile belli başlı bir yeme bozukluğu biçiminde tanımlanır.
Klasik psikaanalitik teoriye nazaran; AN’nın başlangıcı evladın veladetine kadar uzanır. Ana - evlat alakası, evladın kişiselleşme devri kıymetlidir. Adolesanın psikoseksüel bozuklukları, vücut imgesinden korkma, hatun cinselliğinin reddi, ana - peder kaybı ortaya çıkmasındaki etkenlerdendir. Kişi umumide kendine itimadını artırmak ismine diyet yapmaktadır. Adetten kesilme, kalp ritminde bozukluk, ölçüsüz hareketlilik, kusma, bulimia ataklarından en az ikisi görülmektedir.
Klinik bulguları arasında; karamsarlık, alınganlık, cinsî istek azalması, uyku düzensizliği, aileyi inkar, depresyon üzere ruhsal; deri kuruluğu, saç dökülmesi, tırnak kırılması, kabızlık, gaz, çabuk doyma, kusma, adetten kesilme, üşüme, şiddetli zayıflama, büyümede duraklama, düşük tansiyon, diş kayıpları, ödem, şeker düşüklüğü, kemik erimesi üzere fizikî bulgular göze çarpmaktadır.
Umumide karbonhidratlı besinleri terk eder, düşük güçlü, su içeriği yüksek, hacimli besinleri ve bol bol meyveyi tercih ederler.
Kişi ağrılarından bile zevk alır. Zira bu durum onun besinlere karşı koyabilme ve kendi vücudunu denetim edebilmesinin bir göstergesidir. Birinci başlarda hissedilen açlık, yaklaşık bir yıl içerisinde azalır ve kaybolur.
Başlangıçta aç kalamayan birey bir şeyler mahal, pişman olur, isteyerek kusmaya başlar. Laksatif ve diüretik (idrar söktürücü ilaçlar) alırlar.
Bilinci; yemekler, yemek pişirme ile ilgilidir. Yemek kitaplarını okur, besinlerin güç kıymetlerini öğrenir. Diğerleri için şık yemekler yapar, ama kendisi yemez.
Hastanın vücut tartısının düzeltilmesi, alışılagelmiş yemek yeme alışkanlığının kazandırılması, zayıflamaya çalışmasının engellenmesi, inancının ve bireyselliğinin sağlanması esastır. Fizikî komplikasyonların ve psikiyatrik semptomların tedavi edilmesi, illetin tekrarlamasının önlenmesi temel emeldir ama %50 ihtimalle tekrar görülür.
Yatak istirahatı, tüple beslenme, damar içi beslenme, psikoterapi, ilaç tedavisi, davranış değişikliği tedavisi, ehliyetli ve istikrarlı diyet tedavisi ile detaylı bir diyet eğitimi gereklidir.
Psikiyatrist + Diyetisyen + Hemşire ekip halinde çalışmalıdır.
Vücut yükü haftada 2 kez, birebir saatte, tıpkı baskülde, tıpkı kıyafetle ölçülmelidir. Anoretik kişi kilo alırken panik halindedir.
Gizlice kusabilir, yiyecekleri çöpe atabilir, saklayabilir. Ziyaretçilerden laksatif alıp kullanabilir. Şiddetli su içerek kusmayı provoke edebilir.
Karbonhidratlı besinleri yememek için pazarlık yapar, düşük güçlü besinleri seçer.
Çok egzersiz yapar.
Tartım öncesi çokça likit alır.
Elbiselerinin altına tartı saklar.
Kat kat giyinir.
İsteyerek kabız olur.
Bu nedenle hastanın ne devir tartılacağını bilmemesi gerekir. En düzgün ilacın yemek olduğu, 3 öğün nizamlı beslenmesi gerektiği anlatılmalıdır.
Aneroksia Nervozalı Insanlar:
Aç olduklarını inkar ederler.
Yemeği reddeder. Örneğin 1 tabak içerisine 1 adet nohut adedini koyar çatal ve bıçakla ikiye bölüp taraf ve doyduğunu söyler.
Kısa müddette yemek yememeye bağlı çok tartı kaybederler.
Inançsız, huysuz, depresif ve hiperaktif olurlar.
Besinlerin güç pahaları, şişmanlıkla ilgili bahisleri ezbere bilirler.
Zayıflarlar, lakin kendilerini hala şişman görürler.
Çok ağır egzersiz yaparlar. Örneğin o sıhhatsiz vücutlarına karşın daima yürür, meskende sandalye yüzü görmezler.
Kabızlık baş düşmanlarıdır, adet periyodundan kesilirler.
Karşı cinse karşı birçoklarında ilgisizlik vardır.
Kollarda ve yüzde ince tüyler oluşur.
Kusma tipik belirtisidir. Fakat birlikte yaşayan aileye kustuğunu ayan etmemek için elinden gelen her şeyi yaparlar. Kustukları lakin klozetin iç kapaklarına sıçrayan taneciklerden ve kesif kokudan anlaşılır. Ya da dişlerinin çürümesinden.
Bulimia Nervozalı Şahıslar:
Zımnî yemek yiyicilerdir.
Yemekten sonra banyo, tuvalete giderek yediklerini çıkartırlar.
Bazen çok kilolu bazen de zayıf olurlar. Vücut yükleri çok sık değişir.
Yemek yedikten sonra mahcup olup depresyona girerler.
Paratroid (kulak altında bulunan) bezleri şişkin olur.
Çoğunlukla alkol ve ilaç kullanırlar.
Kusma ile oluşan asit diş minelerine zarar verir.
Adet periyotları sistemsiz seyreder.
Ne Yapmalı, Bu Meseleye Nasıl Yaklaşmalı?
Kişi şayet bu tip beslenme bozukluğu hissediyorsa hiç beklememeli. Tıbbi, ruhsal ve besleneme konsültasyonu içeren kombine tedavi için ailece sıhhat kuruluşuna başvurmalıdır. Tedavi için dirence, uzun soluklu bir tedavi sürecine, şayet geç kalınmışsa oluşmuş zararları öğrenmeye hazır olunmalıdır. Tedavi birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir. Yeme bozukluklarının belirtileri ve davranış formu kolaylıkla geçmez. Lakin gerçek ekip ve uygun bir yardımla güzelleşme bahtı yakalanabilir.
Bunun üzere olumsuz vücut imajı kuşkusunda bulunan ergen bireylerin kesinlikle beslenme eksperine gidip vücut tartılarının sağlıklı amaçlar içerisinde olup olmadığı hakkında haber alması, şayet kilo fazlalığı varsa büyüme ve gelişme faktörlerini engellemeyecek formda sağlıklı beslenme programı ile inançlı kilo kaybına başlamaları yemek yeme bozukluklarının görülmesini pürüzler. Bunun için sağlıklı beslenme prensiplerinden muhakkak taviz verilmemesi gerekmektedir.
