ANOREKTAL FİSTÜL (Anal Fistül, Perianal Fistül)

Fistül nedir?Makat etrafında, akıntıya yol açan, deri ile bağırsak arasındaki bir tünel oluşumudur Bu hastalığın sebebi nedir?Makatın etrafındaki yumuşak doku içinde salgı bezleri vardır Bu bezler ürettikleri salgıyı bağırsağın son kısmına boşaltırlar; dolayısıyla bezler ile makat arasında kanallar vardır Eğer bu bezler iltihaplanır ve çıban oluşursa bir şekilde apse boşalacaktır Bu boşalma ya kendiliğinden apsenin cilde açılması ile olur veya cerrah ameliyatla boşaltır Her iki durumda da zaten bezlerin bağırsağın içine kanalı varken bir de deri ile birleşir, bu nedenle bağırsakla cilt aralarında tünel oluşmuş olur Belirtileri nelerdir? Fistül hastalarının en sık şikayeti irinli akıntıdır Bu sızıntı ara sıra bir iki damla ile iç çamaşırın kirlenmesi şeklinde olabileceği gibi günde birkaç kere iç çamaşırı değiştirmek gerektirecek dek fazla olabilir Bu akıntılar cildi tahriş ettiği için kaşıntı olabilir Bazen akıntı kırmızı olunca kanama zannedilebilir Tanı nasıl yapılır? Teşhis oldukça kolaydır Yalnızca muayene bile yeterlidir Akıntının kesildiği zamanlarda ya da fistül deliğinin makatın içinde kaldığı hastalarda bir takım görüntüleme tetkikleri yapmak gerekebilirHangi tetkikleri yaptırmak gerekir? Hastalığın yaygınlığı, fistül yolunun nereye gittiği, içerde bir abse odağı olup olmadığı yada başka bir hastalık sebebiyle fistül olup olmadığını vermek için MR ve kolonoskopi gibi bazı tetkikler yapılabilirKolonoskopi yaptırmak gerekir mi? Eğer kolay fistül ise, altta yatan diğer bir hastalık düşünmüyorsak kolonoskopi yapılmayabilir Ama tekrarlamış fistül ise ya da altta yatan diğer bir rahatsızlık olduğundan endişe ediyorsak kolonoskopi yaptırmak yararlıdır MR çekilmesi durum mı? Her fistül hastası için MR çektirmek şart değildir Lakin bitmiş etmiş fistüllerde, derin dokularda abse olduğu düşünüldüğünde, çok ağızlı fistül varsa MR çektirmek faydalıdırBu belirtiler diğer bir hastalığa ait olabilir mi? Makat çevresinde benzer şikayetlere yol açan farklı alanlara yönlendirilmiş hastalıklar vardır Bu hastalıklar arasında hemoroid (hemoroid) fazla sık görülür Bu yüzden bu şikayetler olunca kişi genelde mayasıl hastalığı olduğunu zanneder Fakat diğer bir hastalıklar da olabilir Diğer bir hastalık olup olmadığı fakat tetkik ve tetkikler ile ayırdedilir Fistülün tedavisi nedir? Fistülün tedavisi ameliyattır Ameliyatta bu iyileşmeyen tüneli ortadan kaldırmak esastır Ameliyat yapılmazsa ne olur? Hastalık devam eder, akıntılar ve deri tahrişleri ilerler Nadiren, uzun yıllar tedavisiz bırakılan fistüller kanserleşebilir Fistül diğer bir hastalığa döner mi? Uzun yıllar tedavi edilmemiş fistüllerde az da olsa kanserleşme ihtimali olabilir Ameliyattan diğer tedavi yöntemi var mı? Antibiotikler fistül akıntılarını azaltabilirler lakin hastalığı ayrıntılarıyla iyileştiremezler Fistül hastalığının ve belirli tedavisi ameliyattır Ameliyatta ne yapılıyor? Ameliyatın esası bu fistül tünelinin ortadan kaldırılmasıdır Bu hedef için aniden pozitif cerrahi yöntem vardır Hangi yöntemin uygulanacağına cerrah karar verir Bazen bu tünel bir koni biçiminde kesip çıkarılır, ara sıra tünel sadece açık yara haline getirilip pansumanlarla iyileşmesi sağlanır Bazen de makat kaslarını kesecek şekilde fistül çıkarılırAmeliyattan daha sonra makatta kaçırma olur mu? Fistül yolu makat kaslarının ardındaki ilerleyip bağırsağa açıldığı durumlarda, ara sıra makat kaslarını da kesmek gerekir Lakin bu kesme işlemi yaraya yerleştirilen bir iplik ile uzun vadede yapıldığından makatta kaçırma ihtimali çok azdır Eğer önceden kaçırma olabileceği öngörülüyorsa ameliyat yöntemi bu duruma tarafından planlanır Ameliyattan sonra pansuman gerekiyor mu? Çoğu hastada pansumana gereklilik olmaz Lakin yarası büyük olan kişiler için makat üzerinde kesintisiz bir gazlı bez bulunması iyi olur Bu bez akıntıları emerek çamaşırların kirlenmesini engeller ayrıca de yarayı kuru tutarak iyileşmeye muavin olur Ameliyat yarası ne dek sürede iyileşir? Yaranın büyüklüğüne göre bir hafta ile bir ay aralarında değişir Ameliyat sonrası hayatımda değişiklik olacak mı? Ayrıntılarıyla sıradan hayata dönülür Yalnızca kabız olmamak, dışkılama sonrası yarayı arındırmak yeterlidir Banyo yapmakta bir sınırlama yoktur Pansumanlar devam etse bile birey olağan işini yapabilir İşime ne zaman dönebilirim? Birçok hasta bir iki gün içinde işine döner Ara Sıra bu süre bir hafta olabilir Rahatsızlık tekrarlar mı? Anorektal fistüller tekrar edebilir hastalıktır Çünkü ameliyat sonrası bere iyileşirken kalçaların kapalı olması sebebiyle yara dudakları birbirine temas eder ve cilt tez yapışır Ama ciltaltı dokular iyileşmeden cildin yapışıp iyileşmesi zaten fistül demektir Bu yüzden ameliyat sonrası bere iyileşirken doktor ile sıkı bağlantıda olmak gerekirHastalığın her yerde ettiği nasıl anlaşılması mümkün? Öngörülen sürede iyileşmeyen ya da iyileştikten daha sonra her tarafta akıntısı başlayan yaralarda hastalığın tekrarladığı söylenebilir Lakin tetkik ile bunu onay etmek gerekirHastalığın tekrarlaması halinde tedavisi nasıl yapılır? Tekrarlayan fistüllerin çare de tekrar ameliyattır Fakat bu sefer ameliyat öncesi fistülün tekrarlamasına yol açan bir sebep olup olmadığını görmek için tetkik yapılmalıdırDrAlaattin Öztürk